جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
ضرورت حفظ امنیت آبراههای بینالمللی
صبح روز جمعه ۱۹ مهرماه خبری مبنی بر دو انفجار جداگانه در نفتکش ایرانی «سابیتی» در نزدیکی بندر جده عربستان سعودی منتشر شد. بهدنبال انتشار این خبر، شرکت ملی نفتکش ایران با اعلام اینکه دو نفتکش متعلق به این شرکت بوده، گفت انفجارها بر اثر اصابت موشک در ساعتهای ۵ و ۲۰: ۵ دقیقه صبح در ۶۰ مایلی بندر جده عربستان سعودی رخ داده و نفتکش دچار انفجار در بخش بدنه شده است. با گذشت چهار روز از حمله به نفتکش ایران در دریای سرخ و نزدیکی بندر جده عربستان، محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه ایران روز سهشنبه در سخنانی گفت که حمله به نفتکش سابیتی «اقدامی دولتی» بوده است. همچنین به گفته ظریف، براساس اطلاعات دریافتی حمله به نفتکش ایرانی توسط «یک یا چند دولت» انجام شده است. رییس جمهور نیز در کنفرانس مطبوعاتی خود در همین راستا نکاتی را مطرح کرد و به عاملین آن هشدار داد. در رابطه با پیامدهای چنین حوادثی در آبراههای بینالمللی باید به چند نکته توجه داشت؛ نخست آنکه در حال حاضر بیشترین حجم مبادلات یعنی نزدیک به 80درصد مبادلات کشورها از طریق دریاها صورت میگیرد و به همین دلیل دریاها و امنیت آنها بسیار اهمیت دارد؛ آنچه که در دریا حمل میشود نیز عمدتا از طریق تنگهها میگذرد لذا هم دریا و هم تنگهها در مسئله ارتباطات بینالمللی به خصوص مبادله کالا و خدمات بسیار اهمیت دارند.
نکته دیگر اینکه چون اتفاقاتی که حادث شده در حوزه انرژی است باید توجه داشت در مبادلاتی که بین کشورها اتفاق میافتد انرژی یکی از کالاهای استراتژیک است و انرژی خونی است که در شریانهای اقتصادی کشورها جریان پیدا میکند. بنابراین امنیت انرژی برای کشورها بسیار مهم است. امنیت انرژی منابع تولید انرژی، امنیت حمل و نقل انرژی و قیمت رقابتی را در برمی گیرد. هرگونه ناامنی در ترانزیت انرژی میتواند هر سه وجه امنیت انرژی را مختل کند.
نکته سوم هم این است که این اتفاقات اگرچه در یک نقطه خاص حادث میشوند اما پیامدهای بینالمللی دارند. به بیان دیگر چون اقتصاد جهان وابسته به دریا و انرژی است هرگونه اختلالی در این دو به اقتصاد جهان لطمه خواهد زد. از این رو وقتی در آبراههای بینالمللی و دریاها اتفاقی حادث میشود اغلب کشورهای جهان حساس میشوند و موضعگیری میکنند. این حساسیت نیز به دلیل آسیبپذیری آنها از این حوادث است.
از سوی دیگر حوادث این چنینی و یا هر گونه بحران در زمینه انرژی به زیان برخی کشورها و به نفع برخی دیگر خواهد بود. درواقع کشورهایی مانند آمریکا و روسیه که خودشان تولیدکننده نفت هستند از چنین قضایایی بسیار سود خواهند برد. چرا که حوادثی از این دست منجر به افزایش قیمت نفت میشود. اما کشورهایی که مصرف کننده انرژی هستند مانند کشورهای اروپایی و آسیای جنوب شرقی در پی این تحولات متضرر خواهند شد. در عین حال آن دسته از کشورهای تولیدکننده نفت که خودشان طرف چنین تسویهحسابهایی هستند نیز زیان میبینند. زیرا حوادث اینچنینی قیمت بیمههای دریایی را افزایش میدهد، خرید نفت از این کشورها را دچار مشکل میکند و ممکن است مشتریان آنها به سمت بازارهای جایگزین بروند. علاوه بر این مسئله یک زیان مهمتر نیز متصور است مبنی بر اینکه تحولاتی مانند حمله به نفتکش ایرانی، امنیت در منطقه حساس خلیجفارس را دچار مشکل خواهد کرد. زیرا نزدیک به 60 درصد انرژی اثباتشده جهان در خلیجفارس است و مناطقی چون تنگه هرمز، بابالمندب و کانال سوئز قلمروهای دریایی هستند که نفت منطقه از آن مناطق صادر میشود. لذا هرگونه ناامنی نه تنها امنیت و زیرساختهای کشورهای درگیر را مختل میکند بلکه امنیت منطقه را نیز تحت الشعاع قرار میدهد. همزمان چون اقتصاد و سیاست جهان با این منطقه پیوند خورده، ناامنی در این منطقه باعث ناامنی در سیاست و اقتصاد بینالمللی خواهد شد. بنابراین در جهان امروز بویژه در حوزه اقتصاد و انرژی حفظ امنیت دریاها و آبراه های بین المللی امری ضروری است که تنها از طریق خود کشورهای منطقه تامین خواهد شد.
0 Comments