دکتر علی خرم، سفیر سابق ایران در مقر اروپایی سازمان ملل در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی اظهار داشت: هدف اصلی دونالد ترامپ از تقویت توان موشکی این کشور، روسیه و چین هستند، چراکه رئیس‌جمهور آمریکا می‌داند از یک‌سو توان موشکی ایران و کره شمالی محدود است و از سوی دیگر ایران اصلاً قصد درگیری با آمریکا یا هیچ کشور دیگری را ندارد.

آنچه در پی می‌آید متن کامل این گفتگوست:

پرسش: تحلیل شما از سند تازه منتشرشده سیاست نظامی دولت ترامپ چیست؟

جای تعجب ندارد کشوری مانند ایالات‌متحده آمریکا که بزرگ‌ترین قدرت نظامی دنیا محسوب می‌شود، دارای سیاست نظامی- دفاعی مستحکمی باشد و در جهان آن را پیاده کند؛ اما آنچه باعث تعجب می‌شود این است که دونالد ترامپ دراین‌باره صحبت و تبلیغ کند و این سیاست را بر سایر سیاست‌های اقتصادی، تجاری، فرهنگی و داخلی ترجیح دهد. اینجاست که برای آمریکا مشکلاتی ایجاد می‌شود. به‌عنوان‌مثال آمریکا با چین و روسیه رقابت دارد. وقتی چنین مسائلی را مطرح می‌کند، به روسیه و چین بهانه می‌دهد تا آن‌ها از توافق‌هایی که پیش‌تر با آمریکا کرده‌اند، عدول کنند. آمریکا و روسیه به مدت حدود چهار دهه مذاکرات کاهش سلاح‌های استراتژیک را دنبال می‌کردند که آن‌ها را با عناوین مختلف مانند استارت 1 و 2 و دیگر اسامی پیش بردند. واشنگتن باهدف آنکه روسیه را از افزایش بیشتر سلاح‌های بازدارد تلاش‌های بسیاری کرد. اکنون وقتی ترامپ چنین اظهارنظرهایی می‌کند روسیه و چین نیز توافق‌هایشان را زیر پا خواهند گذاشت. بدون هیچ‌گونه هزینه‌ای چین و روسیه امروز در شرایطی قرارگرفته‌اند که دیگر تحت‌فشار آمریکا نیستند.

پرسش: ترامپ چه طی رقابت‌های انتخاباتی و چه پس از پیروزی در انتخابات، بر تشکیل ائتلاف نظامی و همکاری با سایرین برای شکست داعش سخن گفته است. جایگاه ایران در این نقشه کجاست؟

از یک‌سو ترامپ اگر بخواهد واقع‌نگرانه به موضوعات نظر بیفکند، می‌داند که ایران در تمام این مسائل نقش‌آفرینی کرده است. پس او باید به نقش ایران اعتراف کند و به آن احترام بگذارد، اما اگر بخواهد از سیاست‌های احساسی، شعارگونه و عوام‌فریبانه خود پیروی و آن‌ها را تبلیغ کند، احتمالاً به ایران هیچ جایگاهی نخواهد داد و حتی این امکان وجود دارد که او در مقابل ایران بایستد، زیرا دور از انتظار نیست که تفکر ترامپ بر این مبنا باشد که به‌تنهایی‌ می‌تواند در برابر داعش پیروز شود. این در حالی است که این سیاست‌ها پیش‌تر امتحان و ارزیابی‌شده و مسئولان نظامی و امنیتی آمریکا دریافته‌اند که بدون ایران نمی‌توانند به مبارزه علیه تروریسم در خاورمیانه به‌خصوص در سوریه بپردازند. درواقع آن کشوری که روی زمین می‌تواند با داعش بجنگد، ایران است و نه آمریکا.

پرسش: رئیس‌جمهور جدید آمریکا بارها برافزایش توانمندی‌های موشکی آمریکا برای مواجهه با خطر ایران و کره شمالی تأکید کرده است. ارزیابی شما از این رویکرد ترامپ چیست و به نظر شما بحث سپر دفاع موشکی علیه ایران و کره شمالی آیا به‌واقع این دو کشور را مدنظر دارد یا روسیه هدف آن است و مطرح نمی‌شود؟

ازنظر نظامی‌های آمریکا، روسیه و چین مدنظر هستند. آن‌ها می‌دانند که از یک‌سو توان موشکی ایران و کره شمالی محدود است و از سوی دیگر ایران اصلاً قصد درگیری با آمریکا یا کشور دیگری را ندارد. البته شخص دونالد ترامپ به مسئله مهار ایران و کره شمالی می‌اندیشد، زیرا بر این باور است که باید تمام ملاحظات استراتژیک خود را فراموش کند و تنها با ایران و کره شمالی دربیفتد؛ اما شاید این رویکرد ترامپ فقط ظاهر امر باشد و در باطن، نظامیان آمریکایی بحث مهار روسیه و چین را دنبال می‌کنند.

پرسش: کاهش همکاری‌های تجاری با شرکای اروپایی و خروج از پیمان تجاری فرا آتلانتیک چه پیامدهایی در روابط آمریکا و اروپا خواهد داشت؟

این مسئله بدون شک در روابط آمریکا و اروپا تأثیرگذار خواهد بود. اروپایی‌ها بعد از جنگ جهانی اول و دوم به‌نوعی با پول آمریکا ساخته شدند. طرح مارشال برای کمک‌ به کشورهای اروپایی با این هدف که از فضای جنگ فاصله بگیرند و سازندگی مجدد داشته باشند، حائز اهمیت است. طرح مارشال عنوان موفقیت‌آمیزترین پروژه سیاست خارجی ایالات‌متحده آمریکا پس از جنگ جهانی دوم است، این طرح به بسیاری از کشورهای اروپای غربی کمک کرد تا اقتصاد خود را پس از جنگ بازسازی کنند. دراین‌بین اگر آمریکایی‌ها کنار بکشند خودشان به میراث خود پشت پا زده‌اند که این مسئله ازنظر اروپایی‌ها مورد استقبال واقع خواهد شد؛ اما ازنظر امنیتی، اروپا نمی‌خواهد آمریکا از آن‌ها فاصله بگیرد. از سوی دیگر ازنظر تجاری نیز اگر آمریکا از اروپا فاصله بگیرد، اروپایی‌ها به‌اجبار باید به سمت استقلال بروند. در این صورت از منظر ارتباط با جهان، وضعیت بهتری نسبت به وضعیت امروز خواهند داشت؛ زیرا به‌صورت مستقل با کشورهای جهان همکاری‌ خواهند کرد و دیگر ملاحظات سیاسی آمریکا را در نظر نخواهند گرفت. لذا اگر آمریکا بخواهد از اروپا فاصله بگیرد و توافقات تجاری را کنار بگذارد، حاصل آن چیزی جز ضرر واشنگتن نخواهد بود و درنهایت به استقلال اروپا کمک خواهد کرد.

پرسش: ترامپ در صحبت‌هایش بارها پیمان ناتو را نیز موردحمله قرار داده و آن را بی‌خاصیت خوانده است. به نظر شما در دوره جدید شاهد چه تحولاتی از سوی آمریکا در قبال ناتو خواهیم بود؟

این آمریکاست که روی امنیت و سازندگی اروپا سرمایه‌گذاری کرده است؛ بنابراین آن‌ها باید بیش از هر کشور دیگری ازجمله اروپایی‌ها برای حفظ این سرمایه مشتاق باشند. ولی ترامپ تمام سرمایه آمریکا بعد از جنگ جهانی دوم تا به امروز را می‌‌خواهد فنا کند. جدا شدن آمریکا از ناتو یا حتی کاهش نقش آمریکا در این سازمان، باعث می‌شود چتر امنیتی که به رهبری آمریکا به وجود آمده بود، عملاً فروبریزد. در این شرایط، اروپا نیز به سمت تقویت نظام دفاعی خودش حرکت خواهد کرد و به آمریکا به‌عنوان یک رقیب نگاه خواهد کرد. پس آثار امنیتی چنین اقدامات احتمالی، شاید در کوتاه‌مدت به نفع واشنگتن باشد اما در بلندمدت حتماً به ضرر اهداف ایالات‌متحده آمریکا خواهد بود.