داعش حدود 2 سال پیش ادعا کرد تلاش کرد تا پایگاهی نیز در هند تشکیل دهد. در همین راستا پیام‌های داعش به زبان‌های محلی هند از جمله هندی، اردو، گجراتی و تامیلی در شبکه‌های اجتماعی منتشر  کرد. همچنین این گروه اعلام کرده است در حال برنامه ریزی برای عملیات در هند است و رسانه های بسیاری در جهان به حضور نیروهایی از هند در بدنه داعش اشاره کرده اند. گفتگوی زیر با اخترعباس جون پژوهشگر جامعه المصطفی به بررسی این موضوع پرداخته است.

پرسش: جریان های تندرو، تکفیری و سلفی مسلمانهند به چند دسته تقسیم می شوند؟

در هند جمعیت مسلمانان زیاد است. آن گونه که مسلمانان اذعان کرده اند، از جهت جمعیت، شاید بزرگ ترین جمعیت مسلمانان جهان باشد. آمار دولت با شمار مسلمانان اندونزی مقداری فاصله دارد. نزدیک به دویست میلیون جمعیت دارد. در این جمعیتی که به طور رسمی اعلام شده است و ممکن است از این مقدار بیشتر باشد. اهل سنت به چند گروه تقسیم می شوند. قوی ترین گروه آن ها بریلوی ها هستند که نزدیک ترین گروه به شیعیان هستند، در مورد محبت به اهل بیت و معنویات و ارتباط با اهل بیت گسترده هستند. این افراد در پاکستان هم حضور دارند. گروه های دیگر با حوزه بسیار بزرگی ارتباط دارد و از حوزه های بزرگ کل جهان به شمار می رود، دیوبند است که مرتبطان به آن ها دیوبندی می گویند. این ها گروه وهابی تکفیری نیستند، ولی وهابی ها به این حوزه نفوذ پیدا کرده اند و افرادی در این حوزه کارهایی کرده و کتاب هایی نوشته اند که ظاهرا به آن ها نیز وهابی اطلاق می شود. اما حقیقتا این طور نیست و خود را وهابی نمی دانند و آن قدر وهابی ها هم نیستند، اما ارتباط آن ها با شیعیان مثبت نیست. مکتب دیگر به اهل حدیث شناخته می شود. هر چند بسباری خود را اهل حدیث ها میدانند اما به معتدل و تندرو تقسیم می شوند. در واقع آن قدری که ما در پاکستان و افغانستان تندرو داریم، در هندوستان نیستند و اگر هستند اظهار نمی کنند. وهابی ها یا اهل حدیث بیشتر معتدل هستند.

پرسش: قبلا بیش از 1000 تن از روحانیون مسلمان درهند فتوایی اقدامات داعش را علیه مبانی و اصول اسلام دانستند، اما بی گمان حضور داعش در هند با توجه به همسایگی با کشور 2000 میلیونی پاکستان و کشور 180 میلیونی بنگلادش و همچنین حضور 160 تا 2000 میلیون مسلمان هندی در این کشور موجب شده دهلی نو نسبت به گسترش داعش در سراسر منطقه با تهدید امنیتی جدی روبرو باشد. اکنون، تا چه حدی داعش در هند قدرتمند است؟

زمانی که اسمی از خلافت اسلامی آمد، آن ها هیجان زده شدند و مسئله حکومت اسلامی از قبل چون در دوره مودودی مطرح بوده است و گروه های مربوط به آن ها تفکر خلافت اسلامی را هنوز هم در هندوستان و پاکستان دارند. اهل حدیث که به مودودی وابسته هستند که نمی توان به او تندرو گفت شخصی میانه رو ( نه تندرو نه بریلوی ) بود که جریان اصلاحات در هندوستان و پاکستان از طریق ایشان راه افتاد.

داعش به عنوان رسمی در این جا اعلام نشده است. داعشی ها به طور مخفیانه از هندوستان رفته اند و به نسبت جمعیتی هندوستان داعش در هندوستان نیرو ندارد. افرادی که از هندوستان رفتند، بعضی کشته شده اند و بعضی برگشته اند، اما در مقایسه با کشورهای اروپایی برای کمک به داعش رفتند، هندوستان نیرویی فرستاده نشده است. در این میان داعش به دلیل اسم خلافت و … بر مسلمانان هند تاثیر گذاشت. در ابتدایی که داعش به وجود آمد و این جریان در سوریه آغازشد، یکی از حوزه های بزرگ هندوستان از این موضوع حمایت کردند، اما بعدها با اعتراض آن ها حمایت خود را پس گرفتند. ممکن است دلیل آن روشن شدن اهداف داعش برای آن ها بود. در این حال واقعیت این است که آل سعود در هندوستان نفوذ زیادی دارد و برای سال های بعد در مورد هندوستان برنامه ریزی کرده است. چنانچه اخیرا چندین بار امام جماعت مکه و امام مدینه به هندوستان سفر کرده است، در ابتدا خیلی مورد استقبال قرار می گرفتند و غوغایی به پا می شد. اما اخیرا چنین استقبالی نشده است. در واقع  علمای سعودی که برای تبلیغ به هندوستان می آیند، پول زیادی هزینه شده است. از طرف دیگر از آن جا که مسلمانان از نظر مالی ضعیف هستند، افراد زیادی برای کار به سعودی می روند. از این جهت هندوستان از زمان های قبل تاثیر گذار بوده است. اما درهندوستان گروهی عمده که از داعش حمایت کند، نداریم.

پرسش: نگاه دولت به جریان های تندرو و گروه های سلفی و تکفیری در هند چیست؟

افرادی از طریق اینترنت و … با داعش و گروه های تندرو ارتباط دارند و برای آن ها و حمایت مالی از این گروه ها پول جمع می کردند. دولت هند با این مسائل شدیدا برخورد می کند و بررسی می کند که به کجا ارتباط دارند. چنانچه قبلا افرادی در بمبئی و … گرفتار شدند. به دلیل همین تبلیغات اینترنتی بوده است. این که پاکستان از گروه های تندرو در هند حمایت می کند، به مسئله کشمیر مرتبط است. البته این موضوع مربوط به اکنون نیست، همیشه این مسائل وجود داشته است. این مسائل، سیاسی و قدیمی هستند. نسبت به قبل هندوها نیز نیروهایی تندرو دارند.

پرسش: بخشی از نیروی کار منطقه خلیج فارس راهندی ها و به خصوص مسلمانان هند تشکیل می دهند حدود هفت میلیون کارگر هندی بزرگترین جامعه کارگران خارجی (حدود دو میلیون در عربستان سعودی، یک میلیون و هفتصد و پنجاه هزار نفر در امارات متحده، پانصد هزار در قطر و …) را تشکیل میدهند. در  در چه صورتی گروه های تندرو و تکفیری و داعش در هند افزایش پیدا می کنند؟

حکومت سعودی در این مورد بسیار برنامه ریزی کرده است و ولی در حالی که حکومت سعودی ضعیف شده است و داعش هم در سوریه و عراق و در خیلی مواقع شکست خورده است، حتما این جریان در هندوستان نیز ضعیف می شود. در بین اهل سنت، بسیاری از آن ها امیدوار بودند که داعش شکست بخورد. قبلا برخی امیدوار بودند داعش به دنبال ایجاد حکومت اسلامی است، اما شبکه های هندوستان هم حقیقت داعش را مطرح کرده اند و کشت و کشتاری آنها را نشان داده اند، بنابراین خیلی از کسانی که فریب خورده بودند و به افکار داعش دلخوش بودند، متوجه شدند که واقعیت خلافت اسلامی این نیست و چنین کارهایی انجام نمی دهند. حتی علمای اهل سنت و اهل حدیث که گروه های مختلفی هستند، نیز متوجه شده اند که افکار داعش دور از اسلام است و نمی توان به آن ها تکیه کرد. در این میان در صورتی که داعش حکومت خود را درسوریه و عراق اجرایی می کرد و در این مورد موفق می شد، حتما در هند موثر بود. اما ظاهرا این گروه در سوریه و عراق شکست خورده  و سعودی نیز با مشکلات متعددی اقتصادی مواجه است و دیگر حمایت های مالی چون سابق نیز نمی کند. به همین خاطر احتمال این است که این نیروها رو به افزایش نباشند. از طرف دیگر مسئله دیگری نیز وجود دارد که ممکن است در هندوستان پیش بیاید، در هندوستان گروهی بسیار تندرو وجود دارد که تبلیغات بسیاری نیز در مورد کشت و کشتار مطرح بود، ممکن است که گروهی برای مقابله با آن ها ایجاد شود. اما داعشی که در سوریه و عراق و عربستانسعودی عمل می کند، در هندوستان رو به کاهش خواهد رفت.

منبع: مرکز مطالعات صلح