سعدالله زارعی در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی اظهار داشت: آمریکا براساس تجزیه و تحلیل های شرایط میدانی و سیاسی سوریه، اقدامات آتی خود در این کشور را تعریف می کند و از همین رو نیز، شاهد سیاست قابل انعطافی از سوی واشنگتن در قبال سوریه هستیم.

پرسش: با توجه به تغییر سیاست‌ها و مواضع آمریکا در قبال سوریه و تغییر اولویت واشنگتن از مبارزه با داعش به برکناری اسد، به نظر شما آیا اصلا آمریکا راهبردی در قبال سوریه دار یا فاقد راهبرد است؟

راهبرد ایالات متحده آمریکا در خصوص سوریه مبتنی بر حذف بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه از قدرت و خارج کردن این کشور از عضویت در جبهه مقاومت است. این در حالی است که واشنگتن در تجزیه و تحلیل شرایط گاهی این استراتژی را قابل تحقق می‌داند و لذا دست به یک سلسله اقدامات می‌زند و گاهی نیز این استراتژی را دور از دسترس می‌داند و به یک سلسله اقدامات ایذایی علیه دولت دمشق بسنده می‌کند که حمله موشکی آمریکا به پایگاه شعیرات در شرق استان حمص در واقع بر این اساس صورت گرفت. یعنی در شرایطی که آمریکایی‌ها تغییر بشار اسد را امکانپذیر نمی‌دانند ضربه زدن به سوریه با هدف آنکه بتوانند به مخالفان اسد کمک کنند را در دستور کار قرار دادند.

پرسش: با توجه به شرایط فعلی باید منتظر چه تحولاتی در رویکرد آمریکا به سوریه بود؟

به نظر نمی‌آید که تحولی در راه باشد؛ آمریکایی‌ها در کمین سوریه نشسته‌اند که اگر شرایط به شکلی پیش برود که سوریه ضعیف شود آنها اقدامات‌شان را برای حذف اسد به صحنه بیاورند. ولی به نظر نمی‌آید که حداقل طی یکی دوسال آینده چنین مسئله‌ای قابل تحقق باشد. لذا نمی توان انتظار داشت که فعلا تغییری در استراتژی آمریکا نسبت به سوریه رخ دهد.

پرسش: در حال حاضر راهبرد آمریکا بیشتر قائل به برکناری اسد است یا مبارزه با داعش؟

به نظر من مبارزه با داعش برای واشنگتن خیلی اصالت ندارد چرا که در تجزیه و تحلیل آمریکا، داعش مسئله اول و مشکل اساسی برای این کشور به شمار نمی‌رود. آنها داعش را یک گروه تحت محاصره می‌دانند که قادر به اقدام علیه آمریکا و متحدان آن در منطقه نیست. لذا از سوی داعش تهدیدی علیه موقعیت‌های نظامی آمریکا در منطقه یا علیه ترکیه، عربستان، قطر و گروه‌های متحد واشنگتن انجام نشده است. بنابراین آمریکا داعش را مشکل خودش و متحدانش ارزیابی نمی‌کند و از آن به عنوان بهانه و ابزاری جهت دخالت در منطقه بهره می برد. البته این در شرایطی است که داعش برای آمریکا خطر نیست اما اروپایی‌ها آن را یک خطر محسوب می‌کنند و برخی از دولت‌‌ها در منطقه نیز از سوی داعش احساس تهدید می‌کنند. حتی این تهدید ممکن است در کوتاه مدت صورت نگیرد اما در هر صورت وجود دارد. لذا مبارزه با داعش از سوی آمریکا یک پرستیژ است که واشنگتن می‌خواهد از آن بهره ببرد. آمریکایی‌ها در بررسی مسائل منطقه‌ای، بزرگترین، پیچیده‌ترین و لاینحل ترین مشکل‌شان را انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی ارزیابی می‌کنند. به همین جهت اگر به اسم مبارزه با داعش در منطقه حضور دارند، درواقع با هدف ضربه زدن به جمهوری اسلامی و محور مقاومت وارد این مسیر شده‌اند اگرچه ممکن است تابلوی آنها مبارزه با داعش باشد.

پرسش: چرا آمریکایی‌ها پیام‌های متناقضی درباره آینده نظام سوریه مطرح می‌کنند و به نظر شما کدام پیام‌ها را باید جدی‌تر گرفت؟

پیام‌های متناقض ناشی از تجزیه و تحلیل‌های متناقض است. اگر در یک زمانی آمریکایی‌ها دولت سوریه و شرایط میدانی – سیاسی در این کشور را ضعیف ارزیابی کنند به اقدامات تهاجمی علیه دولت اسد روی می آورند، اما اگر وضعیت سوریه را دارای انسجام و با ثبات استنباط کنند، از راه‌حل‌های سیاسی دفاع کرده و موضع نرم‌تری را نسبت به این کشور در پیش می گیرند. بنابراین می‌توان گفت که واشنگتن در دوره ریاست جمهوری ترامپ یک سیاست قابل انعطاف را در مورد سوریه در دستور کار قرار داده است.

پرسش: تقابل یا تعامل میان آمریکا و روسیه را بر سر سوریه چگونه ارزیابی می‌کنید و چه احتمالاتی پیش روست؟

هم روسیه و هم آمریکا در پرونده سوریه، مسائل فی‌مابین ‌شان را به سمتی نمی‌کشانند که منجر به درگیری مستقیم میان واشنگتن و مسکو شود. نشانه عدم تمایل روس‌ها در حمله موشکی آمریکا به پایگاه شعیرات مشاهده شد و واشنگتن نیز نشان داده که خواهان درگیری شدید نیست. زیرا  اساسا آمریکایی‌ها جنگ پرشدت را برای خودشان مفید ارزیابی نمی‌کنند. لذا روابط دو کشور در پرونده سوریه عمدتا در حوزه سیاسی تعریف می‌شود. هم روس‌ها تلاش می‌کنند که از ظرفیت آمریکا در پرونده سوریه به نفع سیاست روسیه بهره ببرند و هم آمریکا تلاش دارد از ظرفیت مسکو در این خصوص به نفع خودش استفاده کند. لذا دو طرف با یک طمع ورزی سیاسی نسبت به ظرفیت‌های یکدیگر، گفتگوها و روابطی را در پرونده سوریه دنبال می‌کنند.

پرسش: در شرایط فعلی رویکرد مسکو-واشنگتن در قبال یکدیگر آیا به نفع بقای اسد است یا خیر؟

به نفع بقای اسد است زیرا در فضایی که آمریکایی‌ها و روس‌ها به یک تعامل با هم می‌اندیشند و دنبال یک راه حل میانه می‌گردند از آنجایی که مواضع روس‌ها به نفع بشار اسد است، روابط دو طرف می‌تواند سیاست آمریکا را در پرونده سوریه تعدیل کند. به این خاطر روابط آمریکا و روسیه در خصوص سوریه در نهایت به نفع بشار اسد و بقای سیستم است.