جدیدترین مطالب
پاسخ دکتر خرازی به موضع جدید آمریکا در قبال برنامه هستهای ایران:
آمریکا بود که از دیپلماسی هستهای فرار کرد/ ایران هم دیپلماسی را بهترین راه میداند
شورای راهبردی آنلاین: رئیس شورای راهبردی روابط خارجی گفت: سخنگوی وزارت خارجه آمریکا بعد از مصاحبه اینجانب با الجزیره موضعگیری و حرف های گذشته را تکرار کرد که نمی گذارند ایران سلاح هسته ای تولید کند، ولی نهایتا گفت بهترین راه دیپلماسی است. بله ما هم براساس فتوای رهبری دنبال تولید سلاح نیستیم، بلکه مدافع دیپلماسی و تحقق طرح منطقه عاری از سلاح هسته ای هستیم، ولی اگر رژیم اسراییل ما را تهدید هسته ای کند، نمی توانیم دست روی دست بگذاریم و منتظر اجازه دیگران باشیم.
اهداف سفر اخیر بلینکن به عربستان
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک پژوهشگر مسائل عربستان گفت: آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا اخیرا طی یک سفر منطقهای وارد ریاض شد و رایزنیهایی با مقامات این کشور داشت. به نظر میرسد یکی از دستورکارهای بین عربستان و آمریکا علاوه بر بحث جنگ غزه، روند عادیسازی روابط رژیم اسرائیل و این کشور عربی است.
آشفتگی اروپا در تامین امنیت تنگه باب المندب و دریای سرخ
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت مهمان: تنگه استراتژیک باب المندب و دریای سرخ، در ماههای اخیر به دلیل جنگ غزه به با مشکلات عدیده و بحران جدی مواجه شده است؛ دلیل این امر نیز رویکرد حمایتگرایانه نیروهای ارتش یمن از فلسطین است که از ابتدای حملات رژیم اسرائیل به نوار غزه، حمله به کشتیهای عازم سرزمینهای اشغالی یا از مبدأ این رژیم در دریای سرخ را در برنامه خود قرار داده و وعده دادهاند تا زمانی که تجاوز نظامی رژیم اسرائیل به نوار غزه پایان نیابد به حملات خود ادامه خواهند داد. ایالات متحده آمریکا به عنوان مهمترین حامی رژیم اسرائیل نخستین کشوری بود که به این سیاست نیروهای ارتش یمن واکنش نشان داد و کوشید در پوشش حمایت از آزادی کشترانی، ائتلافی جهانی برای مقابله با این حملات تشکیل دهد؛ ائتلافی که البته به دلیل تعارض منافع کشورهای غربی ناکام ماند و در عمل به حملات آمریکا و انگلیس به مواضعی در یمن ختم شد. البته، کشورهای اروپایی هر چند در ائتلاف آمریکایی مشارکت جدی نداشتند، اما منافع متعدد و پیچیده ای در این منطقه پرالتهاب دارند و در نتیجه رویکرد ویژه و مستقلی در قبال آن اتخاذ کرده اند.
چشمانداز خروج احتمالی دفتر سیاسی حماس از قطر
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: یک کارشناس مسائل منطقه گفت: مقامات قطر به طور حتم در برابر فشار غربیها برای اخراج رهبران حماس از خاک خود مقاومت میکنند و احتمالا آمریکا هم در این رابطه به سمت معادله صفر و صد حرکت نخواهد کرد، چراکه ماندن رهبران حماس در قطر که متحد آمریکا است، بهتر از این است که حماس در کشوری خارج از قدرت اعمال فشار آمریکا قرار گیرد.
أحدث المقالات
پاسخ دکتر خرازی به موضع جدید آمریکا در قبال برنامه هستهای ایران:
آمریکا بود که از دیپلماسی هستهای فرار کرد/ ایران هم دیپلماسی را بهترین راه میداند
شورای راهبردی آنلاین: رئیس شورای راهبردی روابط خارجی گفت: سخنگوی وزارت خارجه آمریکا بعد از مصاحبه اینجانب با الجزیره موضعگیری و حرف های گذشته را تکرار کرد که نمی گذارند ایران سلاح هسته ای تولید کند، ولی نهایتا گفت بهترین راه دیپلماسی است. بله ما هم براساس فتوای رهبری دنبال تولید سلاح نیستیم، بلکه مدافع دیپلماسی و تحقق طرح منطقه عاری از سلاح هسته ای هستیم، ولی اگر رژیم اسراییل ما را تهدید هسته ای کند، نمی توانیم دست روی دست بگذاریم و منتظر اجازه دیگران باشیم.
اهداف سفر اخیر بلینکن به عربستان
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک پژوهشگر مسائل عربستان گفت: آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا اخیرا طی یک سفر منطقهای وارد ریاض شد و رایزنیهایی با مقامات این کشور داشت. به نظر میرسد یکی از دستورکارهای بین عربستان و آمریکا علاوه بر بحث جنگ غزه، روند عادیسازی روابط رژیم اسرائیل و این کشور عربی است.
آشفتگی اروپا در تامین امنیت تنگه باب المندب و دریای سرخ
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت مهمان: تنگه استراتژیک باب المندب و دریای سرخ، در ماههای اخیر به دلیل جنگ غزه به با مشکلات عدیده و بحران جدی مواجه شده است؛ دلیل این امر نیز رویکرد حمایتگرایانه نیروهای ارتش یمن از فلسطین است که از ابتدای حملات رژیم اسرائیل به نوار غزه، حمله به کشتیهای عازم سرزمینهای اشغالی یا از مبدأ این رژیم در دریای سرخ را در برنامه خود قرار داده و وعده دادهاند تا زمانی که تجاوز نظامی رژیم اسرائیل به نوار غزه پایان نیابد به حملات خود ادامه خواهند داد. ایالات متحده آمریکا به عنوان مهمترین حامی رژیم اسرائیل نخستین کشوری بود که به این سیاست نیروهای ارتش یمن واکنش نشان داد و کوشید در پوشش حمایت از آزادی کشترانی، ائتلافی جهانی برای مقابله با این حملات تشکیل دهد؛ ائتلافی که البته به دلیل تعارض منافع کشورهای غربی ناکام ماند و در عمل به حملات آمریکا و انگلیس به مواضعی در یمن ختم شد. البته، کشورهای اروپایی هر چند در ائتلاف آمریکایی مشارکت جدی نداشتند، اما منافع متعدد و پیچیده ای در این منطقه پرالتهاب دارند و در نتیجه رویکرد ویژه و مستقلی در قبال آن اتخاذ کرده اند.
چشمانداز خروج احتمالی دفتر سیاسی حماس از قطر
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: یک کارشناس مسائل منطقه گفت: مقامات قطر به طور حتم در برابر فشار غربیها برای اخراج رهبران حماس از خاک خود مقاومت میکنند و احتمالا آمریکا هم در این رابطه به سمت معادله صفر و صد حرکت نخواهد کرد، چراکه ماندن رهبران حماس در قطر که متحد آمریکا است، بهتر از این است که حماس در کشوری خارج از قدرت اعمال فشار آمریکا قرار گیرد.
احتمال نزدیکتر شدن زمان دسترسی به معاهده صلح ایروان – باکو؟
کریل کریوشیف در یادداشتی که در وبسایت اندیشکده آمریکایی کارنگی منتشر شد، نوشت: امیدهای گذشته برای به رسیدن به یک توافق صلح میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان راه به جایی نبرد. در اواخر سال 2023 و در پی تصرف کامل منطقه ناگورنو قرهباغ توسط جمهوری آذربایجان برخی باور داشتند که این توافق تاریخی بسیار نزدیک شده است اما چنین چیزی محقق نشد. با این حال به نظر میرسد که رئوس کلی یک توافق احتمالی در حال شکلگیری است.
در سالهای اخیر اغلب ادعاهایی درباره قریبالوقوع بودن یک توافق تاریخی مطرح میشد. در تازهترین موقعیتها، خوشبینی بالاگرفت. ارمنستان و جمهوری آذربایجان حتی بیانیهای مشترک منتشر کردند که تاریخی و بیسابقه توصیف شد. اما مذاکرات درباره تمامیت ارضی و تبادل اسرا به دستاوردی اساسی منجر نشد. به نظر میرسید که یک ژست مبتنی بر حسن نیت از جانب دو طرف نتایج ملموس معدودی به دست دهد: ارمنستان از نامزدی برای میزبانی نشست بعدی کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل (COP29) عقب نشینی و جمهوری آذربایجان از الحاق ارمنستان به گروه کشورهای اروپای شرقی کاپ حمایت کرد. امیدهایی به نشست وزیران امورخارجه ارمنستان و جمهوری آذربایجان که برای ماه ژانویه برنامهریزی شده بود، وجود داشت اما مشخص شد که این دیدار انجام نخواهد گرفت. در واقع جمهوری آذربایجان میکوشد با نپذیرفتن پیشنهادات میانجیگری کشورهای ثالث بر استقلال حاکمیت در این درگیری تاکید کند. در عین حال میان باکو و پاریس، و باکو و واشنگتن جو نامساعدی ایجاد شده است.
در هر صورت رسیدن به یک توافق صلح میان دو طرف همچنان ممکن است و نباید آن را دست کم گرفت. به احتمال زیاد هرگونه توافقی که حاصل شود، نیازمند مذاکرات بیشتر در سالهای پیش رو خواهد بود.
در پی تصرف نظامی ناگورنو قرهباغ توسط باکو و فرار ارمنیها از این منطقه، مهمترین مناقشات به مناطق تحت کنترل، خطوط حمل و نقل و تعیین حدود مرزها مرتبط بوده است. اگرچه هنوز هم شفافیت اندکی درباره این مسائل وجود دارد اما دو طرف در نهایت برخی مسائل آشکار را با صدای بلند اعلام کردهاند.
علاوه بر همه این موارد، باکو و ایروان پذیرفتهاند که تحدید حدود مرز مشترک باید بعد از انعقاد معاهده صلح انجام گیرد. این پذیرش مسیر رسیدن به یک معاهده را هموار میکند زیرا تصویب این مرز که از میان رشتهکوهها میگذرد، به سالها زمان نیازمند است.
ارمنستان تمایل دارد از نقشههای نظامی دهه 1970 به عنوان مبنای یک توافق مرزی استفاده کند، در حالی که باکو از کارشناسان میخواهد که وضعیت کنونی مرزها را ارزیابی و از آن به عنوان مبنایی برای یک راه حل دائمی استفاده کنند. رویکرد باکو به این معناست که جمهوری آذربایجان مواضع راهبردی زیادی دارد. علاوه بر این، رئیس جمهور الهام علیاف گفته است که ارتش جمهوری آذربایجان از مواضعی که در جریان مناقشه ماه مه 2021 و سپتامبر 2022 به تصرف خود درآورده است، حتی اگر در خاک ارمنستان باشد، عقب نشینی نخواهد کرد.
با این حال، بررسی مرزها بدون ارجاع به نقشههای قدیمی اقدامی کاملا غیرسازنده نیست. اگر دو طرف آماده تبادل ارضی و دادن برخی امتیازات باشند، اوضاع میتواند بهبود یابد. اما تجربه نشان میدهد که این امر بعید است: در عوض جمهوری آذربایجان قویتر در صدد به گوشه راندن ارمنستان برخواهد آمد. به همین ترتیب، اگر ارمنستان و جمهوری آذربایجان آماده کنار گذاشتن محدودیات مرزی برای زمانی دیرتر نباشند، شانس امضای یک معاهده صلح تقریبا هیچ است.
مساله دیگری که به نظر میرسد هر دو طرف در مورد آن همگرایی دارند، کریدورهای حمل و نقل است. جمهوری آذربایجان با اعلام این که جادهای را از طریق ایران و نه ارمنستان، به سمت نخجوان میسازد، امتیاز قابل توجهی داده است. علیاف نه تنها به طور علنی اعلام کرده که ساخت جاده از طریق ایران در دست انجام است بلکه تقاضای خود را در ازای رها کردن مسیر ارمنستان که به کریدور زنگزور معروف است نیز اعلام کرده: جمهوری آذربایجان مرز خود با ارمنستان را باز نخواهد کرد. حتی احتمال صرف نظر جمهوری آذربایجان از ادعای خود در کریدور زنگزور تحولی مثبت است. در سال 2021 علیاف تهدید کرده بود که با توسل به نیروی نظامی این کار را انجام خواهد داد.
آمادگی جمهوری آذربایجان برای پذیرش ساخت جاده از طریق ایران حتی میتواند حمایت مسکو را که همیشه به عنوان حامی کریدور زنگزور دیده شده است، به دنبال داشته باشد. علاوه بر همه این ها روسیه به احیای ارتباطات ریلی با ایران و ترکیه که در دوران اتحاد جماهیر شوروی وجود داشت، علاقمند است و به هر کدام از این مسیرها در جهت رسیدن به آن اهداف کمک خواهد کرد.
اگر عقبگردی وجود نداشته باشد، و باکو از انصرافش از کریدور زنگزور در ازای بسته نگهداشتن مرز با ارمنستان خرسند باشند، رسیدن به صلح اندکی نزدیکتر خواهد شد. ایده یک شریان حمل و نقل جمهوری آذربایجانی که قلمرو ارمنستان را به دو نیم تقسیم میکند، باعث هراس ایروان در این رابطه بوده است.
یک مدل احتمالی برای روابط ارمنستان و جمهوری آذربایجان مدل روابط ارمنستان و ترکیه از سال 1993 تا کنون است: مرز بسته، فقدان روابط دیپلماتیک، سخن پراکنیهای خصمانه، و کتابهای تاریخ که از یک رویارویی ابدی سخن میگویند. در عین حال ارمنستان و ترکیه هیچگونه ادعای ارضی علیه یکدیگر ندارند و در آن دوره هیچ درگیری نظامی -یا مرگی- رخ نداده است.
نمونههای موفق دیگری از این بن بست در روابط بین الملل وجود دارد: اسرائیل و مصر، یا اسرائیل و اردن. اگر در مورد ارمنستان و جمهوری آذربایجان چنین باشد، به معنای آنست که مرز مشترک آنها میتواند ظرف پانزده یا بیست سال باز شود؛ که بر اساس معیارهای تاریخی، زمانی نسبتا کوتاه است. اصرار بر این که چنین اتفاقی زودتر رخ دهد خطر به دنبال داشتن بی ثباتی را در بر دارد.
در تحلیل نهایی، این جمهوری آذربایجان است که قدرت بیشتری برای ایجاد یک توافق صلح دارد. تصمیمی که باکو با آن روبروست یا امضای یک توافق است که جایگاه جهانیاش را تقویت کند؛ یا اینکه مذاکرات و این روند را تضعیف کند تا در نهایت دلیلی برای افزایش اقدامات نظامی در آینده داشته باشد. اینکه باکو کدام مسیر را انتخاب کند تا حد زیادی به شرایط بیرونی بستگی خواهد داشت.
0 Comments