نظیر احمد میر در گزارشی که در وب‌سایت موسسه تحلیل و مطالعات دفاعی مانوهار پاریکار-هند منتشر شد، نوشت: این تهدید با این واقعیت تشدید می‌شود که «تحریک طالبان پاکستان» پایان آتش بس توافق شده در نوامبر 2021 را اعلام کرده است. بلافاصله پس از اعلام این خبر حمله‌ای انتحاری در کویته رخ داد.
شورشیان در سراسر جهان از پیوندها و حمایت‌های فراملی برای بقای خود استفاده می‌کنند و به یک حامی وفادار نمی‌مانند. طالبان نیز از این قاعده مستثنی نیست. دولت پاکستان تأثیرات رویکرد ملی‌گرایانه طالبان و همچنین چالش‌هایی را که پس از بازپس‌گیری کابل توسط طالبان با آن مواجه می‌شد، نادیده گرفت. به این ترتیب مرتکب اشتباهی راهبردی شد. پاکستان احتمالا این واقعیت را درک نمی‌کرد که طالبان در صورتی که به قدرت بازگردد به عنوان یک دولت عمل خواهد کرد که اولویت‌ها و چالش‌های خودش را دارد.
امید در مقابل واقعیت
پاکستان امیدوار بود که با روی کار آمدن طالبان در افغانستان، دیگر مجبور نباشد از اقدامات آمریکا در منطقه حمایت کند و در عین حال با حضور طالبان در افغانستان، روابط بین پاکستان و افغانستان به طور قابل توجهی بهبود خواهد یافت. اسلام آباد به طور کامل از طالبان حمایت کرد و انتظار داشت که طالبان در از بین بردن «تحریک طالبان پاکستان» به اسلام آباد کمک کند.
برخی مفسران پاکستانی معتقد بودند که اگر قرار باشد افغانستان کشوری مطرود یا بی‌ثبات باشد، چالش بزرگی برای پاکستان خواهد بود. رژیمی فاقد انسجام درونی و با کنترل ضعیف بر کشور نمی‌تواند علیه گروه‌هایی مانند «تحریک طالبان پاکستان» عمل کند. علاوه بر این، برخی گزارش‌ها حاکی از افزایش نفرت افکار عمومی افغانستان در خصوص پاکستان است.
بر اساس گزارش موسسه مطالعات صلح پاکستان (PIPS) در اکتبر 2022، پاکستان از زمان بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان شاهد افزایش 51 درصدی حملات تروریستی در طول یک سال بوده است.
مقابله طالبان با اسلام آباد
شادی پاکستان به خاطر پیروزی طالبان زیاد طول نکشید. همان طور که انتظار می‌رفت، طالبان پس از بازگشت به قدرت، بر منافع ملی خود متمرکز شد. محاسبات امنیتی فوری آن‌ها با پاکستان متفاوت بود. پاکستان در همان ابتدای حاکمیت طالبان، از آن‌ها درخواست کرد تا علیه «تحریک طالبان پاکستان» اقدام کنند تا به این ترتیب هم قدرت و هم تعهد خود را درباره اقدام علیه تروریسم ثابت کنند.
با این حال، با انفعال طالبان در برابر «تحریک طالبان پاکستان»، طرف پاکستانی ناامید شد. سلیم صافی، روزنامه‌نگار ارشد روزنامه «جنگ» در این باره نوشت که سیاست پاکستان در قبال افغانستان اشتباه بود. آن‌ها به اشتباه فرض می‌کردند: 1) حضور آمریکایی‌ها مشکل اصلی افغانستان بود. 2) اشرف غنی، حامد کرزی و عبدالله عبدالله دشمن پاکستان بودند اما طالبان دوست پاکستان است. 3) هیچ ارتباطی بین طالبان افغانستان و «تحریک طالبان» وجود ندارد.
اما زمانی که طالبان در افغانستان به قدرت رسید، مشخص شد که این فرضیات نادرست بود. طالبان به «تحریک طالبان پاکستان» کمک کرد تا دوباره متحد شود و با تمام قوا دوباره ظهور کند. «تحریک طالبان پاکستان» باوجود وعده‌های طالبان به حملاتش ادامه داد و حتی حملات را افزایش داد. در آوریل 2022، در حمله‌ای در وزیرستان شمالی، هفت سرباز پاکستانی کشته شدند که منجر به تبادل اظهارات تند بین دو کشور شد.
در پاکستان این احساس وجود دارد که طالبان به اعتماد آن‌ها خیانت کرده و حمایت مادی و معنوی را که از پاکستان در مبارزه با آمریکایی‌ها دریافت کرده بود، فراموش کرده است. با این همه، درک اینکه چرا پاکستان با وجود حمایت از طالبان، پس از گذشت تقریباً یک سال، هنوز حکومت آن‌ها را به رسمیت نشناخته است، کاری دشوار نیست.
نتیجه
پیش‌بینی آینده روابط پاکستان و افغانستان، با در نظر گرفتن چالش‌های بزرگی که طالبان در افغانستان با آن روبرو است، امری دشوار است. در همین حال، پاکستان آموخته است که باید خودش با «تحریک طالبان پاکستان» مبارزه کند. ممکن است اسلام آباد همچنان به تحریک کردن طالبان برای اقدام علیه اعضای «تحریک طالبان پاکستان» و جلوگیری از استفاده آن‌ها از خاک افغانستان علیه پاکستان ادامه دهد. با این حال، با توجه به همگرایی ایدئولوژیک «تحریک طالبان پاکستان» با طالبان و حمایتی که آن‌ها از مردم جنوب شرق افغانستان دریافت می‌کنند، ممکن است طالبان نتواند این درخواست پاکستان را برآورده کند. طالبان نه تنها از واکنش منفی صفوف داخلی خود در صورت اقدام علیه «تحریک طالبان پاکستان» بیم دارد، بلکه از این احتمال هراس دارد که در صورت اقدام علیه «تحریک طالبان پاکستان»، اعضایش به سایر گروه‌های تروریستی مانند داعش و القاعده بپیوندند.
طالبان در دهه 1990 از به رسمیت شناختن مرز دیورند به عنوان مرز بین دو کشور خودداری کرده بود. اکنون نیز، احتمالاً آن‌ها به عنوان ملی‌گرایان سازش ناپذیر افغان و نه دست‌نشانده‌های دیگر کشورها ظاهر می‌شوند. تمامی این مسائل احتمالاً باعث ایجاد شکاف و درگیری بین طالبان و پاکستان خواهد بود.
