اسکیل جاکوبسون و گابریلا کریستین بولستاد در گزارشی که روی وب سایت موسسه امور بین‌الملل نروژ قرار گرفت، نوشتند: فضای امنیتی از زمان تصویب آخرین مفهوم راهبردی ناتو در سال 2010، که پیش از بهار عربی، بحران‌های مهاجرت، الحاق کریمه، ریاست جمهوری دونالد ترامپ، خروج آمریکا از افغانستان و رویکرد امنیتی مشترک در قبال روسیه صورت گرفته بود، تاکنون به شدت دستخوش تغییرات شده است.
ناتو در مفهوم راهبردی 2022، ضمن بازگشت به سنت پیشین خود که دفاع جمعی را مسئولیت کلیدی این اتحاد معرفی می‌کند، بار دیگر بر اهداف تأسیس این سازمان تاکید می‌کند. سه وظیفه اصلی تعیین شده برای ناتو عبارتند از: بازدارندگی و دفاع، پیشگیری و مدیریت بحران و «امنیت مشارکتی». تجاوز روسیه به اوکراین باعث تمرکز بیشتر بر نیروهای نظامی متعارف در سطح راهبردی شد.
مهم‌ترین نکات این گزارش به این شرح است:
در مفهوم راهبردی جدید، توصیف روسیه از یک «شریک راهبردی» بالقوه، به یک «دشمن مهاجم» تغییر کرده است. مفهوم راهبردی ناتو در سال 2010، روسیه را به عنوان یکی از شرکای راهبردی بالقوه ناتو معرفی و بیان می‌کرد که «همکاری ناتو و روسیه از اهمیت راهبردی برخوردار است، زیرا به ایجاد فضای مشترک صلح، ثبات و امنیت کمک می‌کند.» در مفهوم جدید راهبردی 2022، زبان مربوط به مشارکت راهبردی با روسیه به شدت تغییر کرده و روسیه به عنوان یک تهدید مهم و مستقیم برای امنیت متحدان اروپایی توصیف شده است، اما در عین حال به منظور برقراری توازن، به تمایل این اتحاد برای باز نگهداشتن کانال‌های ارتباطی با هدف کاهش خطرات، جلوگیری از تشدید تنش و افزایش شفافیت اشاره می‌شود.
از این رو، ناتو حداقل در اصول، به اتخاذ یک رویکرد دوگانه در قبال مسکو متعهد می‌ماند. در مفهوم راهبردی 2022، به عنوان یک پیام روشن به روسیه و اوکراین، تاکید می‌شود که وجود یک اوکراین قوی و مستقل برای ثبات منطقه یوروآتلانتیک حیاتی است. برقراری توازن میان محکومیت قاطعانه تجاوز روسیه به اوکراین و ارائه یک چشم‌انداز برای داشتن روابطی قاطع در آینده، چالشی کلیدی برای ناتو است.
در عین حال، مفهوم راهبردی جدید ناتو نشان دهنده تغییری قابل توجه در ادراک رسمی ناتو در خصوص چین و نقش چین در امور جهانی است. این مسئله به طور بالقوه مهم‌ترین تفاوت میان مفهوم راهبردی 2010 و 2022 محسوب می‌شود. مفهوم راهبردی 2022 مشخص می‌کند که ناتو قصد دارد از این اتحاد در برابر تاکتیک‌های قهری در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، فنی و نظامی به محافظت بپردازد.
زبانی که برای توصیف نگرانی‌ها در مورد چین استفاده شده، قاطع است، اما در این مورد هم مانند روسیه، نشان داده می‌شود که ناتو با گفتگو یا تعامل سازنده به شکلی باز برخورد می‌کند. در مفهوم جدید به طور قاطع و مستقیم از گسترش قدرت چین، وابستگی متقابل تسلیحاتی و تهدید علیه نظم بین‌المللی قانون محور، صحبت شده، اما در عین حال به تمایل برای یک تعامل سازنده اشاره می‌شود. آمریکا طرفدار جدی به کارگیری زبانی واضح و مستقیم در مورد تهدید چین است، اما برخی از اعضای اروپایی ناتو برای تدوین سیاستی که می‌تواند بیش از حد تخاصمی باشد، تردید دارند.
در مفهوم 2022 همچنین به اهمیت منطقه عملیاتی ایندوپاسفیک اشاره شده است. این مفهوم بر نیاز به مدیریت چالش‌ها در این منطقه تاکید می‌کند، اما هیچگونه نقش نظامی را برای ناتو در آن بخش از جهان معرفی نمی‌کند. به احتمال زیاد هر گونه مشارکت اروپایی در این خصوص در آینده قابل پیش‌بینی، در قالب مشارکت کشورهایی خواهد بود که قادر و مایل به انجام آن باشند.
علاوه بر این، مفهوم راهبردی جدید ناتو به شکلی قاطعانه بر دیدگاه ناتو درباره اتحادیه اروپا به عنوان یک شریک راهبردی حیاتی تاکید می‌کند. در عین حال کشورهای مهم اروپایی همچنان در مورد تقسیم کار میان این دو سازمان اختلاف نظر دارند. ناتو و اتحادیه اروپا در حال حاضر 22 عضو مشترک دارند که این امر بر لزوم تقسیم کار روشن و ایجاد یک حوزه ارتباطی ساختار یافته در این خصوص تاکید می‌کند. ناتو نمی‌تواند تنها چارچوب امنیتی برای اتحادیه اروپا باشد، زیرا برخی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا به عضویت ناتو درنیامده‌اند. بنابراین در حالی که مفهوم راهبردی جدید بر اهمیت اتحادیه اروپا تاکید دارد، اما اختلافات اساسی در این خصوص رفع نشده باقی مانده‌اند.
در نهایت مفهوم راهبردی جدید ناتو برای نروژ و منافع امنیتی نروژ پیامدهای مثبتی دارد. در این مفهوم از ارتباط فراآتلانتیک و سرزمین‌های شمال اروپا به عنوان ارتباطی مهم و از آزادی ناوبری به عنوان یک بخش ضروری از اولویت‌های ناتو یاد شده است. علاوه بر این، این مفهوم رویکرد متوازنی را برای تسلیحات هسته‌ای ارائه می‌کند که هم نقش حیاتی آن در بازدارندگی و هم اهداف عالی کنترل تسلیحات، خلع سلاح و منع اشاعه را به رسمیت می‌شناسد.
