شورای راهبردی آنلاین – رصد: روسیه بزرگترین زرادخانه هستهای جهان و قدرتمندترین نیروهای نظامی متعارف در اروپا را در اختیار دارد. در حال حاضر، نیروهای روسیه در اوکراین، گرجستان و مولداوی مستقر هستند. درحالیکه با افزایش قدرت نظامی روسیه در نزدیکی اوکراین جرقه بحرانزده شد، رئیسجمهور ولادیمیر پوتین خواستار تضمینهای امنیتی الزامآور برای روسیه شده است.
استیون پیفر در یادداشتی که وبسایت اندیشکده آمریکایی بروکینگز آن را منتشر کرد؛ نوشت: در 17 دسامبر، وزارت امور خارجه روسیه در اقدامی غیرمعمول، پیشنویس توافقنامههای امنیتی میان روسیه – آمریکا و روسیه ناتو را منتشر کرد که تضمینهای موردنظر مسکو را در برمیگیرد. ماهیت تضمینهای درخواستی و نحوه اعلام آن توسط روسها، پیشنهاد جدی برای مذاکره مطرح نمیکند؛ اما اگر کرملین در مذاکرات جدی باشد و تنشها در نزدیکی مرزهای اوکراین را کاهش دهد، غرب ممکن است به برخی از این تضمینها متعهد شود. بااینحال، بسیاری از آنها عملی نخواهند شد؛ همچنان که خود پوتین نیز به آن آگاه است.
پیشنویس توافقنامه ناتو و روسیه
بر اساس پیشنویس پیشنهادی روسیه، کشورهای ناتو نسبت به عدم الحاق اوکراین به ناتو و گسترش بیشتر این ائتلاف متعهد میشوند. اگرچه در ناتو اشتیاق کمی برای قرار دادن اوکراین در مسیر عضویت وجود دارد، اما بااینحال، این ائتلاف سیاست درهای باز دیرینه خود را تغییر نخواهد داد. روسیه و ناتو همچنین متعهد میشوند که موشکهای میانبرد و کوتاهبرد را در مناطقی که ازآنجا امکان هدف قرار دادن قلمرو یکدیگر وجود دارد، مستقر نکنند. در پیشنویس توافق آمده است، روسیه به ناتو پیشنهاد میدهد برای حفظ تماسهای ضروری «خط ارتباطی» ایجاد شود. همچنین روسیه به ناتو پیشنهاد داده است تا بهطور منظم در مورد تمرینات و مانورهای نظامی تبادل اطلاعات صورت گیرد.
پیشنهاد ممنوعیت هرگونه فعالیت نظامی ناتو در اوکراین، اروپای شرقی، قفقاز یا آسیای مرکزی، اگرچه زیادهخواهانه است، اما ممکن است برخی اقدامات برای محدود کردن تمرینها و فعالیتهای نظامی بهصورت متقابل امکانپذیر باشد.
پیشنویس توافقنامه آمریکا و روسیه
پیشنویس توافقنامه امنیتی بین آمریکا و روسیه نیز حاوی مفاد غیرقابل قبولی است که بعید است واشنگتن با برخی مفاد آن موافقت کند. بهویژه آنکه مسکو نشان داده تعریف بسیار گستردهای از آنچه معتقد است میتواند امنیت آن را تضعیف کند، دارد. به همین ترتیب، درخواست مسکو از آمریکا برای جلوگیری از گسترش بیشتر ناتو غیرواقعی است. واشنگتن با بستن «درهای باز» ناتو موافقت نخواهد کرد و حتی اگر هم بپذیرد، نمیتواند تمام 29 متحد دیگر خود را متقاعد کند که با این تغییر سیاست موافقت کنند.
علاوه بر این، بعید است آمریکا با ممنوعیت موشکهای میانبرد خود در اروپا موافقت کند و از اروپا خارج میشود. همچنان که روسیه نیز آزاد است که چنین موشکهایی را علیه کشورهای ناتو مستقر کند.
بر اساس این پیشنویس، روسیه به ایالاتمتحده پیشنهاد میکند که در شرایط برابر امنیتی تعامل داشته باشند، نه اینکه امنیت یکدیگر را تحت تأثیر قرار دهند.
سایر مفاد مربوط به فعالیتهای نظامی نیز باید موردبحث قرار گیرند.
هدف روسیه از انتشار پیشنویس توافقنامههای امنیتی
مفاد غیرقابلپذیرش در هر دو پیشنویس توافقنامه، انتشار سریع آنها توسط دولت روسیه و کلیدواژههایی که توسط مقامات روسی برای توصیف خواستههای مسکو استفاده شده است، این نگرانی را ایجاد میکند که کرملین ممکن است به دنبال رد آن باشد. چراکه مسکو به دلیل برخورداری از قدرت نظامی قابلتوجه در نزدیکی اوکراین، میتواند آن را بهانه دیگری برای اقدام نظامی علیه همسایه خود قرار دهد.
از سوی دیگر، اگر این پیشنویس توافقنامهها یک پیشنهاد اولیه باشد و روسها به دنبال توافق جدی باشند که نگرانیهای امنیتی دیگر کشورها را نیز برطرف کند، برخی از مفاد پیشنویس میتواند مبنایی برای بحث و مذاکره باشد. اخیراً، سخنگوی شورای آتلانتیک شمالی اظهار داشت که ناتو «آماده گفتگوی معنادار با روسیه است». جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی ایالاتمتحده نیز، این ادعا را چنین تکرار کرد: «ما در 20 سال گذشته با روسیه درباره مسائل امنیتی اروپا گفتوگو کردهایم… این گفتوگوها گاهی منجر به پیشرفت و گاهی بنبست شده است؛ اما ما اساساً برای گفتگو آمادهایم.»
تنشزدایی در مرزهای اوکراین کمک زیادی به گفتوگوهای امنیتی خواهد کرد. مقامات ایالاتمتحده و ناتو درحالیکه روسیه تهدیدی نظامی برای اوکراین است، سعی در آرام کردن اوضاع دارند.
واشنگتن و مسکو میتوانند گفتگوهای دوجانبه داشته باشند، اما مذاکرات باید شامل همه کشورهای درگیر ازجمله اوکراین باشد. آمریکا و روسیه بدون حضور سران اروپاییها و اوکراینیها نمیتوانند معامله کنند.
طرفین باید پشت میز بنشینند و آماده پاسخگویی به نگرانیهای امنیتی مشروع طرف مقابل باشند. توافق بر سر معنای «مشروع» ساعتها طول میکشد.
موضوع فعالیتهای نظامی در منطقه ناتو-روسیه موضوع دیگری است که البته ناتو قبلاً آمادگی خود را برای تعهد در این زمینه نشان داده است.
این گفتگوها احتمالاً طولانی، پیچیده و دشوار خواهد بود. این همان کاری است که دیپلماتها انجام میدهند. بااینحال، آغاز این مسیر به نشانههای بسیار متفاوتی با نشانههایی که غرب و اوکراین از مسکو در چند هفته اخیر دیدهاند، نیاز دارد.
0 Comments