شورای راهبردی آنلاین – رصد: فقط در لیبی ممکن است دو کمپین سیاسی رقیب، آتشبس و شروع روند سیاسی را اعلام کنند و این خبر تبدیل به اصلیترین خبر هفته نشود. درحالیکه شدت جنگ در لیبی کاهش پیداکرده و روند صلح جدید شروع شده است، مردم لیبی نیز در اعتراض به وضعیت کنونی این کشور به خیابانها آمدهاند. معترضان، مسئولان را به فساد محکوم کرده و خواستار تشکیل دولتی شدهاند که بتواند این کشور ضعیف، ورشکسته و غارت شده را مدیریت کند.
وبسایت شورای روابط خارجی اروپا در یادداشتی نوشت: شاید برای دیپلماتهای آمریکایی، آلمانی و کارمندان سازمان ملل دیدن این صحنه که تلاشهای آنها بهجایی نرسیده است ناامیدکننده باشد اما درواقع این وضعیت جدید یک نعمت و فرصت برای لیبی است.
آتشبس جدید، احساس جنگ را از بین برده و فضایی برای شروع روند سیاسی جدید ایجاد کرده است. رهبران سیاسی لیبی غربی و شرقی در مورد طرح سازمان ملل برای ایجاد یک منطقه غیرنظامی در اطراف شهر مورد مناقشه سرت توافق کردهاند. رهبران سیاسی لیبی ابعاد مختلف این توافق را در اطلاعیههای 21 اوت شفافسازی کردهاند. تعهدات دو گروه شامل اخراج مزدوران، ایجاد مکانیسم مشترک برای تشکیل پلیس محلی و غیرنظامی کردن منطقه مورد مناقشه است.
اما موضوع مهمتر حضور کشورهای ثالث در لیبی است. ترکیه در ارسال سلاح به لیبی فعال است و مستقیماً از نیروهای دولت وفاق ملی در طرابلس حمایت میکند. مصر نیز تهدید کرده بود با حمله به لیبی، سرت را اشغال خواهد کرد. بااینوجود، حضور دو کشور خارجی تأثیرگذار در این طرح یک موفقیت بزرگ است. اگر جامعه بینالمللی بتواند مصر و ترکیه را در لیبی نگه دارد، این اقدام مانع از برگشت کشور به وضعیت جنگی خواهد بود.
شاید تنها کسی که تمام تلاش خود را برای کشاندن لیبی به وضعیت جنگی میکند ژنرال حفتر است. او بهخوبی میداند که حرکت لیبی به سمت صلح و پیشرفت سیاسی به معنی بازنشستگی او است؛ بنابراین او تمام تلاش خود را برای ایجاد یک جنگ جدید انجام خواهد داد. بازیگر مهم دیگر امارات متحده عربی است که با حمایت از ژنرال حفتر به دنبال تضعیف روند سیاسی جدید است. هدف اساسی امارات، خارج کردن ترکیه از لیبی است.
بیانیههایی که از طرف دو گروه سیاسی صادرشده است شامل اختلافات دو گروه بهویژه در مورد گامهای بعدی سیاسی و همچنین چگونگی حل مسئله تحریم نفتی بهعنوان اصلیترین مسئله لیبی است. تحریمهای نفتی لیبی، درآمد این کشور را به حداقل رسانده و شیوع ویروس کووید- 19 به مشکلات این کشور را افزوده است.
اعتراضات مردمی شکلگرفته در لیبی این فرصت را برای سازمان ملل به وجود آورده تا اقدامات اختلاف انگیز بازیگران خارجی را کاهش دهد. گروههای محلی و رهبران سیاسی همگی باید در این روند سیاسی حضور فعالانه داشته باشند. سازمان ملل متحد هماکنون به این گروهها دسترسی دارد و در حال ساماندهی اجلاسهای ملی و حتی نشستهای کوچکتر است. هدف سازمان ملل باید تشریح گامهای سیاسی بعدی بهویژه چگونگی انتقال از نهادهای فعلی به سمت تأسیس یک دولت متحد جدید باشد. همچنین حضور گروههای مختلف در اعتراضات و هدایت اعتراضات خیابانی، سازمان ملل را بینیاز از سیاستمداران لیبی خواهد کرد که هرکدام به دنبال منافع خود هستند.
اگرچه اعمال تحریم صادرات نفت توسط حفتر برای اهداف شخصی و سیاسی خود وی بوده است اما او یک دلیل قانعکننده برای این کار داشت و آن عدم سودرسانی فروش نفت به گروههای محلی بود. حتی بعد از فشارهای شدید ناشی از تحریم نفتی، این تحریمها تا زمانی که سود بیشتری برای این گروهها نداشته باشد برداشته نخواهد شد. سازمان ملل میتواند برای تحقق این سناریو تضمینهایی از قبیل تأمین زیرساختهای نفت، آب و انرژی ارائه دهد. چنین اقداماتی میتواند آبروی سیاستمداران لیبی شرقی را حفظ کند و یک پیروزی برای مردم حوزه انتخابیهشان باشد و همچنین یک فشار محلی برای لغو تحریمهای نفتی ایجاد کند. در کنار این، فشار دیپلماتیک به حفتر و امارات متحده عربی برای رفع تحریمهای نفتی باید گسترش پیدا کند.
درمجموع ظهور جنبش اعتراضی جدید نهتنها مانعی برای این برنامه نیست بلکه یک فرصت واقعی برای پیشبرد آن است. چراکه بیتفاوتی آشکار مردمی به عملکرد سیاستمداران خود از بین رفته است. ائتلاف غیررسمی ایالاتمتحده آمریکا، آلمان و سازمان ملل متحد که طرح آتشبسی را سازماندهی کردهاند که دارای جاذبه ژئوپلیتیک، تخصص و منابع است. این طرح میتواند با استفاده از قدرت اعتراضات خیابانی، کشور را به سمت یک آتشبس دائمی، وحدت سیاسی و لغو تحریمهای نفتی سوق دهد.
0 Comments