شورای راهبردی آنلاین – رصد: قیمت نفت طی چند دهه روند چرخهای را طی کرده است. اگر قیمت نفت سقوط کند، شرکتها ورشکسته میشوند و دولتها نگران از دست دادن قدرت خود هستند. سرانجام، قیمت پایین نفت یا وقایع ژئوپلیتیکی یا هر دو، عرضه را مختل کرده و زمینه افزایش قیمت را فراهم میکنند.
اَمی جافه در مطلبی که شورای روابط خارجی آمریکا آن را منتشر ساخت، نوشت: اجرای قرنطینه توسط کشورها تأثیر خود را در بخش نفت نشان داده است. مؤلفههای زیادی در عملیات آرام انتقال جهانی نفت وجود دارد که اینک با مشکلات ناشی از قرنطینه مواجه شده است.
جغرافیای نفت: تولیدکنندگان جهانی نفت ضرورتاً در نزدیکی بزرگترین مراکز مصرف نفت قرار ندارند. این امر بدان معنا است که زمان انتقال نفت طولانی است و اغلب 30 تا 40 روز برای انتقال آن از مناطق اصلی تولید به بزرگترین اقتصادهای مصرفکننده نفت زمان میبرد.
مشخص نبودن مدتزمان محدودیتهای مرتبط با قرنطینه موجب گردیده تا پالایشگاهها در اقتصادهای بزرگ نتوانند ارزیابی قبلی (30 تا 50 روز) از تقاضاهای ملی داشته باشند. ازاینرو تعیین میزان واردات نفت برای آنها دشوار شده است. با توجه به این چالش جدید، ذخیرهسازی نقش مهمتری در توازن بین عرضه و تقاضا در بازار نفت ایفا میکند، اما پرکردن تانکرها و کشتیها آزادی عمل را محدود میسازد. درنتیجه ذخایر نفتی بهسرعت به حداکثر ظرفیت خود نزدیک میشود.
معمای موجودی: مشکل فعلی بازار نفت، موجودی زیاد است. حتی با بازگشت فعالیت اقتصادی در آسیا، مازاد باورنکردنی موجودی نفت که اخیراً انباشت شده خیلی زیاد و حداقل ماهها زمان نیاز است تا این موجودی مصرف شود. برخی پیشبینی کنندگان همچون موسسه کرنر استون ماکرو میگویند سال 2020 ممکن است با میلیاردها بشکه نفت انبارشده در کشتیها و تانکرهای ذخیره در سراسر جهان به پایان برسد.
در سال 2015، اوپک فکر میکرد با 593 میلیون بشکه ذخیره نفتی فشار زیادی بر قیمت نفت آنهم در بستر اقتصاد جهانی روبه رشد وجود دارد، اما اینک دو برابر عدد یادشده آنهم در فضای اقتصاد جهانی روبه انقباض میتواند همچنان قیمت نفت را در آینده قابل پیشبینی پایین نگه دارد.
کشورهای تولیدکننده نفت در منطقه خلیجفارس، ازجمله عربستان، کویت و امارات اخیراً اعلام کردهاند کاهش داوطلبانه دیگری را در ماه ژوئن به میزان 18/1 میلیون بشکه در روز اجرا میکنند که این میزان علاوه بر کاهشی است که در اول می2020 اجرا شد.
رونق نفت و چرخه شکوفایی قیمت: برخی مؤسسات وال استریت میگویند بازار نفت شاهد پایینترین نرخ خود بوده است. این تفکر مبتنی بر این عقیده است که تقاضا برای نفت بهتدریج با بازگشایی فعالیتهای اقتصادی بهبود مییابد.
در حقیقت شواهدی وجود دارد که قیمت پایین نفت تأثیر خود را بر کنترل عرضه نفت در مناطق مختلف در اقصی نقاط جهان گذاشته است. بهعنوانمثال ایالت داکوتای شمالی گزارش داده است که تولید نفت شیل این منطقه به 45 هزار بشکه در روز کاهش یافته و فعالیت 7 هزار چاه نفتی کم شده است. شرکت آمریکایی پلینز آل امریکن پایپلاین اعلام داشت که کاهش 1 میلیون بشکهای در روز در ماه جاری در میدان نفت شیل پرمین صورت خواهد گرفت. گروه سیتی اعلام کرد که چنانچه قیمت نفت بهبود نیابد چاههای نفتی نیمهتجاری با ظرفیت 5 هزار بشکه در روز کاهش تولید خواهند داشت و مجموع کاهش تا پایان سال جاری به 450 هزار بشکه در روز خواهد رسید.
محدودیتهای ذخیرهسازی شرکت تولیدکننده نفت در آلاسکا را مجبور کرده است بهطور موقت تولید 300 هزار بشکه نفت خود را متوقف سازد. شرکت سرمایهگذاری گورینگ اعلام داشت برخی چاههای نفت نیمهتجاری که فاقد صرفه اقتصادی هستند، بسته میشوند و 5/1 میلیون بشکه در روز از نفت آمریکا تا پایان سال جاری بهطور دائمی کاهش خواهد یافت. این شرکت پیشبینی میکند که میادین نفتی آمریکا در مناطق آبی حدود 500 هزار بشکه در روز کاهش خواهد یافت.
فراتر از بسته شدن فوری میادین نفتی، کاهش سرمایه گذاری برای حفاریهای آتی میتواند زمینهساز شوک جدید افزایش قیمت نفت باشد. کاهش در سرمایه گذاری از سوی شرکتهای نفتی عمده در سال جاری میتواند منجر به تولید کمتر در چند سال آینده شود. این وضعیت میتواند صحنه را برای افزایش قیمت نفت بعد از سال 2022 بسته به روندهای تقاضای جهانی برای نفت فراهم سازد.
شرکت نفتی بی.پی اعلام کرد تولید در برخی از چاههای حفاریشده در میدان نفتی رمیله عراق را به نصف کاهش خواهد داد. شرکت رویال داچ شل توسعه میدان نفتی در خلیج مکزیک را به تأخیر انداخته است. شرکتهای نفتی روسیه در چارچوب توافق با اوپک میزان نفت تولیدی از چاههای نفتی با بازده کم را کاهش دادهاند. شرکت روسنفت اعلام کرد ممکن است ناچار به کاهش 30 درصدی هزینه سرمایهای در سال جاری شود. قیمت پایین نفت موجب کاهش سرمایه در اختیار شرکتهای نفتی در آفریقا و آمریکای لاتین نیز خواهد شد.
ژئوپلیتیک و مناسبات متقابل: با توجه به تکمیل بودن ذخیره جهانی نفت، تولیدکنندگان باید راههایی برای تضمین پایبندی طرفهای توافق نفتی به تعهداتشان جهت ایجاد ثبات در بازارهای نفتی بیابند. مناسبات بین تولیدکنندگان و مصرفکنندگان نفت اغلب بر اساس منافع خود تنظیم و بندرت به منافع متقابل توجه میشود.
با توجه به اینکه کشورها با تنگناهای اقتصادی و سیاسی ناشی از همهگیری ویروس کرونا مواجه شدهاند، مناسبات دوجانبه که ثبات بازار نفت را تقویت کرده اینک در حال بازطراحی است. این بازطراحی، نامعلومیهای ژئوپلیتیکی جدیدی ایجاد کرده است آنهم در زمانی که به مناسبات دوجانبه و چندجانبه قویتری نیاز است.
با افزایش مازاد نفت در بازار، این نگرانی وجود دارد که قیمت پایین نفت میتواند موجب بیثباتی بیشتر در مناطق جنگزده شود و این امر بیانگر مرحله جدیدی است که دامنه ژئوپلیتیک قیمت نفت را احیا کرده و احتمالاً چرخه جدیدی از افزایش قیمت ایجاد خواهد کرد.
نتیجهگیری: تولیدکنندگان و مصرفکنندگان نفت و دولتها خود را در وضعیت جدید و نامعلوم ناشی از همهگیری ویروس کرونا یافتهاند. پیشبینیها حکایت از ظهور معماری جدید جهانی دارد که میتواند از دیالوگ چندملیتی فعلی و هماهنگی بین تولیدکنندگان و مصرفکنندگان نفت پشتیبانی کند. اگرچه این امر سازنده است، اما خیلی خوشبینانه به نظر میرسد.
0 Comments