جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
تشدید تحریمهای آمریکا علیه ملت ایران و عراق
در تحلیلی که شورای روابط خارجی اروپا در وب سایتش منتشر کرده، آمده است: در حال حاضر کمپین «فشار حداکثری» دولت ترامپ برای رسیدن به هدف افزایش فشار اقتصادی بر ایران سراغ عراق رفته است. با توجه به آسیبپذیری دولت عراق و تلاشها برای جلوگیری از تجدید حیات داعش، پایتختهای اروپایی باید نگران مسیر جدید دولت آمریکا باشند.
در پی مناقشات نظامی نیروهای آمریکایی و گروههای حامی ایران در عراق در ماه ژانویه، خشونت در این کشور در هفتههای اخیر بار دیگر تشدید شد. این گروهها حملاتی به پایگاه تاجی کردند و آمریکا نیز حملاتی تلافیجویانه انجام داد. این موضوع میتواند باعث شود دولت ترامپ عراق را تحتفشار اقتصادی بیشتری بگذارد به این امید که این فشار بتواند عراق را از ایران دور کند.
جای تعجبی نیست که دولت آمریکا به عراق بهعنوان واسطهای نگاه کند که از طریق آن میتواند اقتصاد ایران را تحتفشار قرار دهد. عراق و ایران در سالهای اخیر بیشازپیش درهمتنیدهاند، بهطوریکه ممکن است اقتصاد این دو کشور همزمان با هم صعود و سقوط کند. اکنون مدتی است که ایران از عراق برای کاهش فشار اقتصادی تحریمهای آمریکا استفاده میکند. به گفته یک مقام عالیرتبه اروپایی (که خواست نامش فاش نشود) این تدابیر عراق را به «ریههای اقتصادی» ایران تبدیل کرده است. از سال 2018 تاکنون عراق مقصدی مهم برای صادرات کالاهای ایرانی بوده است. درواقع اکنون تجارت این دو کشور با یکدیگر بالغبر 12 میلیارد دلار در سال است. دو طرف میخواهند از سال 2021 این رقم را به سالانه 20 میلیارد دلار افزایش دهند.
عراق باوجود تلاش برای متنوع سازی تأمینکنندگان این کشور، همچنان برای رفع نیاز به برق در طول فصل تابستان به واردات گاز و برق از ایران وابسته است. بهعلاوه هرسال حدود سه میلیون عراقی برای گردشگری، درمان، تجارت و دیگر اهداف به ایران میروند و همراه خود ارز خارجی ازجمله دلار را به ایران میبرند.
اکنون عراق که میان ایران و آمریکا گرفتار شده است، میخواهد توازنی دقیق را میان این دو شریک بیرونی مهم خود حفظ کند. واشنگتن نهتنها تعامل اقتصادی عراق با ایران را ناخوشایند میبیند بلکه نگران است جریانات سیاسی در عراق علیه آمریکا تغییر مسیر دهند. بعد از ترور ابومهدی المهندس و سردار قاسم سلیمانی توسط آمریکا، بحثهای شدیدی درباره حضور نیروی نظامی آمریکایی در عراق صورت گرفته است. مجلس عراق در پاسخ به این ترور خروج نیروهای آمریکایی را تا پایان سال جاری خواستار شد. بالا گرفتن خشونت در هفتههای اخیر دوباره این بحث را شعلهور خواهد کرد.
واشنگتن میخواهد از این پیامد جلوگیری کند. دولت آمریکا خاطرنشان کرده است که برای واداشتن عراق به اتخاذ موضعی مطلوب در خصوص نیروهای آمریکایی میخواهد به تدابیر اقتصادی متوسل شود. این گامی است که برخی عناصر جنگطلب درون دولت آمریکا، بهویژه آنهایی که در کاخ سفید هستند، مدتی طولانی است باهدف واداشتن عراق به کاهش وابستگی به ایران به دنبالش بودهاند. دونالد ترامپ به عراق هشدار داده است که اگر سربازان آمریکایی را اخراج کند، آمریکا تحریمهایی را علیه عراق اعمال خواهد کرد که قبلاً مشابهش را ندیده باشند.
ظاهراً آمریکا با هدف منصرف کردن دولت عراق از اخراج سربازان آمریکایی پیشنویس تحریمهای جدیدی را تدوین کرده است. یک اهرم فشار بر عراق هم استثناء کردن عراق در تحریمهای ثانویه است که به بغداد اجازه میدهد گاز و برق مورد نیازش را از ایران وارد کند. آمریکا ایده خاتمه دادن به این استثناء در مورد عراق را که باعث اعمال مجازات آمریکا علیه عراق به دلیل واردات انرژی از ایران خواهد شد، مطرح کرده است.
عراق همچنین در برابر فشار آمریکا آسیبپذیر است زیرا ذخایر ارزی این کشور در نیویورک واقع شدهاند. دولت آمریکا آشکارا هشدار داده است که میتواند محدودیتهایی را برای دسترسی عراق به این ذخایر ایجاد کند یا حتی دسترسی این کشور به این ذخایر را مسدود کند. درواقع این فرضیه وجود دارد که ممکن است آمریکا با تأخیر در انتقال سرمایه به عراق در ماه ژانویه درصدد انجام این کار بوده باشد. منع دسترسی به ذخایر ارزی خارجی درحالیکه قیمت نفت هم کاهش یافته است، میتواند برای عراق مخرب باشد.
عراق با تحریمهای آمریکا بیگانه نیست. در پی جنگ خلیجفارس در سال 1991- 1990 نیز آمریکا تحریمهایی را علیه عراق به اجرا درآورد که اقتصاد این کشور را فلج کرد.
یک عامل تعیینکننده در توسعه روابط آمریکا-عراق ترکیب دولت جدید عراق بهویژه رویکرد نخستوزیر این کشور در قبال روابط با آمریکا است. به نظر میرسد که عدنان الزرفی برای بازسازی روابط با آمریکا تلاش کند.
دولتهای اروپایی نیز در عراق بهویژه در مقابله با تروریسم، ایجاد ثبات در این کشور و بهبود شرایط زندگی به شیوههایی که جریان مهاجرت به اروپا را کاهش دهد، منافعی قابلتوجه دارند. بهاینترتیب آنها باید فوراً اقدامات لازم برای منصرف کردن آمریکا از تحمیل فشار اقتصادی بیشتر بر عراق را افزایش دهند و در این رابطه نهتنها با کاخ سفید بلکه با خزانهداری، کنگره و پنتاگون مذاکره کنند. پایتختهای اروپایی که در ائتلاف ضد داعش مشارکت دارند باید بر نفعی که با واشنگتن و بغداد در پیشگیری از احیای داعش سهیم هستند، تأکید کنند.
اگر آمریکا فشار اقتصادی بر عراق را افزایش دهد، نهادهای دولتی این کشور را از منابعی محروم میکند که برای تأمین امنیت و ارائه خدمات ابتدایی برای مردم عراق به آن نیاز دارند. اثر این اقدام درزمانی که بهای نفت نیز کاهشیافته شدیدتر خواهد بود. بهتر است واشنگتن بغداد را به دفاع از حق حاکمیتش ترغیب و وابستگی این کشور به بازیگران بیرونی را کم کند. اروپاییها باید با کمک بیشتر به تلاشهای عراق برای متنوع سازی اقتصاد این کشور از این روند حمایت کنند؛ اما اروپاییها باید به دولت ترامپ هشدار دهند که هر قدر بیشتر تلاش کند تا عراق را به اقدام مطابق میل آمریکا وادار سازد، این احتمال بیشتر میشود که به بیثباتی دامن زده و درنتیجه عراق بیشتر به ایران نزدیک شود.
0 Comments