جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
وعدههای محقق نشده ترامپ به اعراب
یاسمین فاروق در یادداشتی که اندیشکده کارنگی آن را منتشر کرد، با این مقدمه نوشت: دو سال پیش، ملک سلمان، پادشاه عربستان، دونالد ترامپ رئیسجمهور جدید آمریکا را در اولین سفر خارجی وی به همراه نمایندگان بیش از 50 کشور عربی به ریاض دعوت کرد. ترامپ این دیدار را حضور در «قلب جهان اسلام» خواند و در سخنرانی خود بر وعدههای اولیهاش مبنی بر «تقویت دوستی قدیمی آمریکا با اعراب و ایجاد ائتلافهای جدید برای پیگیری صلح» تأکید کرد و وعده «مقابله با افراطگرایی و نابودی عوامل تروریسم» را داد.
درحالیکه اکنون دو سال گذشته است، اما دولت ترامپ نتوانسته به هیچکدام از این اهداف دست یابد. یکی از دلایل آن احتمالا این است که دستیابی به این اهداف مستلزم اقداماتی است که دولت آمریکا نمیخواهد به انجام آنها مبادرت کند.
تقویت دوستی قدیمی آمریکا – اعراب
دولت ترامپ بهجای تقویت دوستی قدیمی آمریکا- اعراب، به ایجاد روابط جداگانه جدید اولویت بخشیده است. یک ماه پسازآن دیدار، محمد بن سلمان بهعنوان ولیعهد جدید عربستان منصوب شد و رژیم سعودی طی مجموعهای از اقدامات بیسابقه، برخی از متحدان قدیمی آمریکا در عربستان را کنار زد و قدرت اقتصادی، سیاسی و نظامی را در دستان ولیعهد جدید متمرکز ساخت. پسازآن، ولیعهد عربستان از یک رابطه باز با کاخ سفید بهرهمند شد بهطوریکه کاخ سفید پیامدهای اقدامات بیثباتکننده ولیعهد در داخل و خارج عربستان را نادیده گرفت و حتی از وی محافظت کرد.
بااینحال، کنگره آمریکا بهطور فزایندهای نگران ولیعهد عربستان و اختیارات تام وی بوده است. درنتیجه، دوستی تاریخی بین آمریکا و عربستان، علیرغم روابط فعلی بین بخشهای اجرایی، آسیبهای قابلتوجهی دیده است.
ایجاد ائتلافهای جدید
آمریکا در ایجاد شالودههای قدرتمند لازم برای تأسیس ائتلافهای جدید سرمایهگذاری نکرده است. اساس ایده ائتلاف راهبردی خاورمیانه که در ریاض اعلام شد، هنوز شکل نگرفته است. مهمترین دلیل ناکامی این ایده را میتوان به اختلافات سیاسی جاری بین دوستان آمریکا در خاورمیانه نظیر تنش بین قطر و بلوک عربستان- مصر- بحرین نسبت داد. برای حلوفصل این اختلافاتی که باعث تداوم تنشهای منطقهای میشود، واشنگتن از اهرمهای خود استفاده نکرده است. همچنین، در مورد نحوه برخورد با ایران نیز اختلاف عقیده وجود دارد. بروز تنشهای اخیر در خلیجفارس کاستیهای ائتلاف راهبردی خاورمیانه را نشان داد. متحدان خاورمیانه بهطور فزایندهای در این موضوع دچار تردید هستند که برخورد آمریکا با ایران منافع آنها را حفظ میکند و آسیبهای آنها را به حداقل خواهد رساند.
پیگیری صلح
ترامپ برای دستیابی به صلح، نیازمند سیاست جامعی است که همه پیامدهای چند-لایه و آسیبهای جانبی ناشی از اقدامات آمریکا را در برگیرد. در پیگیری توافق صلح فلسطین- اسرائیل، عزم ترامپ برای «از بین بردن راهبردهای ناکارآمد» به همراه فشار بر کشورهای عربی برای عادیسازی آشکار روابط خود با اسرائیل، باعث ایجاد شکاف بین آمریکا و برخی از متحدان این کشور شده است. دولت آمریکا از اهمیت جنگ اسرائیل- فلسطین در منطقه چشمپوشی میکند و این رویکرد کوتهبینانه و اقدام تهاجمی، تنها هیزم در آتش خواهد افکند.
آمریکا در لیبی، سودان و یمن، بهجای پیشبرد سیاستهای خاص خود از سیاستهای دیگر کشورهای خاورمیانه حمایت میکند. درنتیجه، آمریکا در تنش سیاسی موجود در داخل این سه کشور گرفتارشده است. با توجه به تعهد آمریکا برای امنیت منطقهای، مسکو و پکن از بیاعتمادی روزافزون بین آمریکا و دوستان عرب آن بهره میبرند. درست است که مسکو و چین از تسلیحات آمریکا برخوردار نیستند، اما آنها تمایل خود به حمایت از حکومتهای متحد خویش (مثلاً، دفاع قاطعانه روسیه از نظام بشار اسد در سوریه) را نشان دادهاند.
مقابله با افراطگرایی و نابودی عوامل تروریسم
تابهحال، اقدامات «مبارزه با ایدئولوژی افراطگرایی» عمدتاً (اگرنه صرفاً) به اینجا رسیده است که کشورهای حوزه خلیجفارس تأمین مالی مستقیم افراطگرایی و بنیادگرایی را متوقف کرده و به جنگ علیه آنها کمک مالی کردهاند.
آمریکا باید به توقف سیاستهای چند ده ساله این کشورها بسنده نکند، بلکه آنها را به دادن تعهد اکید برای تغییر جهت این سیاستها ملزم سازد. سیاستهای عربستان و همینطور قطر به ایدئولوژی مذهبی در سراسر جهان شکل داده است (و همچنان در آن نفوذ دارند). برای تغییر جهت موفقیتآمیز این سیاستها باید از همان تکنیکهایی بهره برد که آنها را قدرتمند ساخته است. بنیادگرایی از طریق پول، تبلیغ و انتشار آیینهای مذهبی و ساخت مدارس، مساجد و مراکز مذهبی گسترش یافته است. همان کشورهایی که تشکیلات بنیادگرایی را گسترش داده، حمایت کرده و حفظ نمودهاند، باید تجهیزات خود را برای گسترش تعلیمات متعادل جدید بهکارگیرند.
با در نظر گرفتن آنچه بررسی شد میتوان نتیجه گرفت درحالیکه نیاز خاورمیانه به مکانیسم دفاعی جمعی آشکار است، اما هنوز وعدههای دو سال قبل ترامپ در ریاض برای بهبود امنیت منطقهای و مشارکت آمریکا- اعراب تحققنیافته است.
0 Comments