أحدث المقالات
اهداف آمریکا از افزایش نیرو در شرق سوریه
ایالاتمتحده آمریکا در چند ماه اخیر اقدام به افزایش نیروهای خود در شرق سوریه بهویژه مناطق نفتخیز این کشور کرده است و حتی دونالد ترامپ رئیسجمهور این کشور نیز در توئیتهای خود اشارهای به اهمیت نفت سوریه و تسلط آمریکا بر آن داشته است. حال سؤالی که در اینجا مطرح میشود این است که پیامدهای راهبردی افزایش نیروهای آمریکایی در شرق سوریه چیست؟ در پاسخ میتوان گفت آمریکا همچنان درصدد حفظ نفوذ و بازیگری خود با حداقل هزینه برای ایفای نقش در تحولات منطقه غرب آسیا است.
با نگاهی به سیاست خارجی آمریکا در یک دهه اخیر میتوان دریافت که ایالاتمتحده آمریکا با توجه به شرایط منطقهای و همچنین هزینههای بالای دخالت مستقیم، به دنبال کاهش حضور نظامی خود در منطقه غرب آسیا بوده است، بهطوریکه در شعارهای انتخاباتی و همچنین موضعگیریهای باراک اوباما و دونالد ترامپ به اشکال مختلف این موضوع مطرح شده است. به نظر میرسد هدف آمریکا از کاهش حضور نظامی آمریکا به معنای کاهش نفوذ و دخالت در منطقه نیست بلکه تغییر راهبرد از موازنهگری مستقیم به موازنه از راه دور است.
در موازنه از راه دور، آمریکا هم هزینههای سیاسی، نظامی، امنیتی و اقتصادی خود را در منطقه کاهش میدهد و هم با تقویت سیاسی و امنیتی متحدان خود همچنان سطح بازیگری خود را در منطقه حفظ میکند. به نظر میرسد اتخاذ این راهبرد با چالش بزرگی به نام محور مقاومت به رهبری جمهوری اسلامی ایران در منطقه غرب آسیا روبرو بوده است. ایران در چند سال اخیر با بازیگری مؤثر در تحولات منطقهای همچون بحرانهای عراق، سوریه، لبنان و یمن و همچنین مدیریت پرونده هستهای، توانسته در معادلات منطقهای جایگاه خود را بهبود و به نوعی به تثبیت کند. همین امر مانع پیشبرد مطلوب راهبرد موازنه از راه دور شده است و آمریکا را وادار به حفظ بخشی از نیروهای خود در منطقه کرده است.
یکی از این مناطق شرق سوریه است که برخلاف اظهارات ترامپ در آنجا نهتنها شاهد کاهش نیروهای نظامی آمریکا نبودهایم بلکه در چند ماه اخیر حتی شاهد افزایش نیرو نیز بودهایم. با نگاهی به تحولات اخیر منطقه غرب آسیا و سوریه میتوان دلایل اتخاذ این سیاست و همچنین پیامدهای راهبردی آن را اینگونه عنوان کرد:
- تداوم بازیگری در بحران سوریه: یکی از ویژگیهای بازیگر مدعی هژمون، حضور فعال در پروندههای منطقهای و بینالمللی است. با توجه به اینکه در پرونده سوریه، دست برتر در اختیار جمهوری اسلامی ایران و روسیه بهعنوان رقیبان آمریکا است و تنها موردی که بهنوعی موجب تداوم حضور آمریکا در این پرونده شده، حضور نظامی محدود این کشور در شرق سوریه به بهانه حمایت از نیروهای متحد این کشور در سوریه است. به نظر میرسد مقامات آمریکایی بر این باورند که با کاهش نیروهای خود در سوریه عملاً سطح بازیگری آمریکا در پرونده سوریه را کاهش دادهاند و در چانهزنی سیاسی و امنیتی دیگر هیچ برگ برنده در اختیار ندارند که این امر برای ایشان بهعنوان یک هژمون قابل قبول نیست به همین دلیل آمریکا با افزایش نیرو در تلاش است در تحولات سوریه همچنان سطح بازیگری خود را حفظ یا حتی افزایش دهد.
- مدیریت بازارهای نفتی: به باور بسیاری از اقتصاددانان با توجه به تحولات جدید بازار نفت همچون افزایش تولید و کاهش تقاضا و همچنین ورود آمریکا به بازار بهعنوان یک صادرکننده نفت، این کشور درصدد اعمال مدیریت در بازارهای نفتی است تا ضمن حفظ قیمت مطلوب خود در بازار صادرات نفت خود را افزایش دهد. با نگاهی به سیاستهای آمریکا در چند سال اخیر میتوان گفت این کشور با ابزار تحریم و همچنین هرجومرج کنترلشده درصدد کاهش صادرات نفت از سوی کشورهای دیگر است تا بازارهای جدیدی را برای نفت خود فراهم سازد. این تحلیلگران تحریم نفتی ایران، ونزوئلا و همچنین ایجاد بحران در کشورهای صادرکننده نفت همچون بحران قطر را در این راستا تحلیل میکنند. سوریه نیز اگرچه سهم زیادی در بازار نفت ندارد ولی تسلط آمریکا بر این منابع میتواند مشوق خوبی برای تداوم این سیاست آمریکا باشد.
- فشار متحدان منطقهای آمریکا برای تداوم حضور در سوریه: با توجه به قدرت روزافزون محور مقاومت و رهبر جمهوری اسلامی ایران در منطقه غرب آسیا، متحدان منطقهای آمریکا به دنبال حضور فعال این کشور در پروندههای منطقهای هستند. این متحدان بهویژه رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی با لابیگریهای خود در واشنگتن، مقامات آمریکایی را برای تداوم حضور در سوریه تحتفشار قرار میدهند. بهطوریکه حتی بعد از دستور ترامپ به خروج نیروهای آمریکایی از سوریه در سال 2018، این کشورها ضمن ابراز نارضایتی از این تصمیم، از تمام توان سیاسی خود برای جلوگیری از اجرای این تصمیم اقدام کردند و با توجه به افزایش نیروهای آمریکایی در سوریه به نظر میرسد در این سیاست خود نیز موفق بودهاند.
- افزایش تهدیدات برای نیروهای نظامی آمریکا در عراق: با توجه به افزایش تنش میان جمهوری اسلامی ایران و آمریکا در عراق، امکان افزایش تلفات نیروهای آمریکایی در عراق افزایش یافته است. به نظر میرسد آمریکا درصدد است با انتقال نیروهایش به سوریه ضمن حفظ بازیگری خود در عراق به کاهش تلفات نیروهای نظامی خود کمک کند.
- کاهش اصطکاک با ترکیه: حضور نیروهای آمریکایی در شمال شرق سوریه به دلیل تنش کردی-ترکی، چالشهای زیادی را در روابط آمریکا و ترکیه ایجاد کرده است و به نظر میرسد آمریکا درصدد مدیریت این تنش است. تمرکز آمریکا بر مناطق نفتخیز سوریه که از مرزهای ترکیه تا حدودی فاصله دارد میتواند مانع اصطکاک و افزایش تنش میان ترکیه و آمریکا شود و هم موجب تداوم حمایت آمریکا از نیروهای موردحمایتش در سوریه شود.
در جمعبندی مطالب فوق میتوان گفت، افزایش نیروهای آمریکایی در شرق سوریه اگرچه با توجه به حجم اندک آن، نمیتواند تأثیر چندانی بر تحولات عمده و همچنین نظم امنیتی موجود در منطقه غرب آسیا بگذارد ولی میتواند موجب تداوم بحرانهای سوریه و عراق و همچنین تأثیرگذاری در بازارهای نفتی شود. به نظر میرسد دستگاه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران میبایست با رصد دقیق تحولات، سیاستهای متناسب را برای کاهش حضور و نفوذ آمریکا در منطقه غرب آسیا اتخاذ نماید.
0 Comments