داگ اروینگ در نوشتاری که اندیشکده رند منتشر کرد، به بررسی پژوهش “زمانی که داعش به شهر وارد شد: تاثیر اقتصادی حکمرانی داعش در عراق و سوریه” پرداخت که توسط اریک رابینسون، دنیل ایگل، پاتریک بی.جانستون، شان من، الکساندر دی. ردوتنبرگ و دیوید استبینز انجام شد.

در ادامه این مطلب آمده است: صدها مایل بالاتر، تصاویر ماهواره ای آنچه را که در مرحله بعد رخ داد، ثبت کردند. بازارها خالی شد. کارخانه ها متوقف شد. مزارع گندم و جو خشک و برق در تمام شهر قطع شد.

داده های مربوط به آن تصاویر امکان بررسی و نگاهی بی سابقه به زندگی درون قلمرو داعش را برای پژوهشگران رند فراهم کرد. آنها یک مسیر تخریب اقتصادی با معدودی از استثنائات را پیدا کردند. ورود داعش به هر شهری مانند آنچه در رمادی رخ داد، به معنای فرورفتن شهر در تاریکی بود.

اقتصادهای محلی

داعش در زمان سقوط رمادی در نیمه سال 2015 کنترل ناحیه ای از عراق و سوریه با وسعتی در حدود ابعاد بریتانیای کبیر را در دست داشت. پیشرفت آن  بی وقفه و بی رحمی هایش حیرت آور بود. پژوهشگران رند می خواستند بدانند: وقتی داعش برای حکمرانی تلاش می کرد چه اتفاقی برای شهر ها و اقتصادهای محلی رخ داد؟

ماهواره ها این امکان را فراهم کردند.

پایش های ماهواره ای پنجره هایی را به روی همه چیز از برنامه های هسته ای گرفته تا ساعات شلوغی ترافیک در دهه های بعد از سال 1946 گشود؛ زمانی که رند برای اولین بار “سفینه فضایی جهانگرد” را پیشنهاد داد. در حال حاضر آمریکا به تنهایی بیش از 800 ماهواره فعال در مدار دارد که بیشتر از نیمی از آنها تجاری هستند. تحلیلگران از داده های ماهواره ای برای ارزیابی فقر در کنیا، بازارهای سیاه در کره شمالی و حتی تعداد خودروهای مشتری پارکینگ در Home Depot استفاده کردند.

پژوهشگران رند متوجه شدند که همین نوع داده ها می تواند نگاهی دقیق به درون یکی از خطرناک ترین مکان های جهان را ممکن  سازد. داده های ماهواره ای بازتاب های سطحی دریافتی از زمین را محک می زند به عنوان مثال می تواند نشان دهد که چه مقدار زمین برای کشاورزی کاشته شده اند. خوانش گرمای شهری می تواند با دقت کارخانه های فعال را مشخص سازد. و اسکن های مادون قرمز زمین نشان می دهد که چراغ های شهری در کجا می تابند و شبکه عنکبوتی روشنی را در برابر پس زمینه ای تیره مشخص می سازد.

پژوهشگران داده های بیش از 150 شهر در عراق و سوریه را ماه به ماه جمع آوری کردند. آنها تخمین زدند که حدود یک سوم جمعیت از نواحی تحت کنترل داعش گریخته اند. کارخانه ها تعطیل شده و مزارع کشاورزی خشک شده اند. در سوریه بیش از 60 درصد چراغ ها در حالی که داعش برای احیای برق یا ژنراتورهای فسیلی تلاش می کرد، خاموش بودند. این میزان در عراق حدود 80 در صد بود.

اریک رابینسون، یک برنامه ریز و تحلیلگر پژوهشی در موسسه رند که ریاست این پروژه را به عهده داشت گفت:” آنچه در این باره منحصر به فرد است این است که ما قادر بودیم تمامی این معیارهای متفاوت را کنار یکدیگر قرار دهیم و به درکی بسیار جامع تر درباره اقتصادهای محلی برسیم.”

رابینسون ادامه داد: “ما قادر بودیم از روشنایی شبانه برای درک میزان مصرف برق استفاده کنیم . می دانستیم که اگر یک شهر به طور کامل تخلیه شود، هیچکسی در آنجا نخواهد بود تا برق ها روشن کند.”

یک روایت از دو شهر

پژوهشگران سپس با استفاده از تصاویر با وضوح  بالایی که ماهواره های تجاری ارسال می کردند  بر پنج شهر مهم متمرکز شدند. آن تصاویر که مشابه تصاویر ماهواره ای گوگل مپز است بسیار مفصل و دقیق بود و پژوهشگران توانستند تعداد خودروهایی که در جاده ها یا افرادی که در یک بازار بودند را مشخص کنند. ارتش کوچکی از داوطلبین به آنها کمک کرد تصاویر را یکی یکی بررسی کنند و این شمارش ها را با انگشت انجام دهند؛ یک راه حل مبتنی بر جمعیت برای مشکلی در رابطه با کلان داده ها. این تصاویر دو داستان بسیار متفاوت را بیان کرد.

در شهرهایی نظیر رمادی، تکریت و دیرالزور که در آنها داعش زیر آتش بود و برای حفظ کنترل خود بر آن نواحی تقلا می کرد، حکمرانی اش فروپاشی اقتصادی را به دنبال داشت. به عنوان مثال تصاویر ماهوراه ای بازار اصلی رمادی نشان داد که شهر به شهر ارواح تبدیل شده است. کامیون های  بازرگانی در جاده های تکریت تقریبا ناپدید شدند. و در دیر الزور چراغ ها در نواحی تحت کنترل داعش خاموش شد حتی با وجودی که این گروه حوزه های نفتی زیادی در خارج از شهر داشت که می توانست ژنراتورها را فعال نگهدارد.

اما در قلب این خلیفه گری، جایی که داعش کنترل بیشتری داشت تصاویر ماهواره ای نشانه هایی از حکمرانی کارآمدی را داشت. در رقه به عنوان مثال این گروه برق را در بیمارستان ها حتی در زمانی که باقی شهر در تاریکی فرورفته بود روشن نگه داشت، این نشانه ای بود دال بر این که برق را مدیریت می کند. در کلان شهر موصل این گروه یک بازار روباز را به منطقه خرید و فروش سرپوشیده تبدیل کرد که به زودی مملو از خریداران و ترافیک ماشین ها شد؛ که می توانستند از همه اینها مالیات بگیرند.

رابینسون گفت: قطعا روایات وحشتناکی از بیرحمی ها از این شهر بیرون آمد اما مردم همچنان به خرید غذا نیاز داشتند و مغازه داران هنوز مغازه های خود را داشتند و کالاها همچنان به داخل و خارج از این بازار منتقل می شد.

وی افزود: یکی از یافته های مهم گزارش ما این است که بدون مبارزه نظامی برای بازپس گیری این منطقه، داعش می توانست برخی از موفقیت های اندکی را که در موصل و رقه تجربه کرده بود در این شهر تکرار کند. و ما با دشمنی بسیار متفاوت روبرو می شدیم.

آمادگی برای احیای پسا داعش

در واقع پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که ضرورتا وضع قواعد خشن و مالیات های بالا توسط داعش نبود که اقتصادهای محلی را زمین زد. این گروه دائما در تلاش بود ضدحملات و حملات هوایی را دفع کند و نتوانست توجهش را به حکمرانی یا احیای اقتصادهای محلی متمرکز کند.

بنابراین خلیفه گری آن متلاشی شد. در سال 2015 تکریت و در اوایل سال 2016 رمادی را از دست داد. نیروهای عراقی سال گذشته بعد از اینکه نیروهای داعش را منطقه به منطقه بیرون راندند، آزادسازی موصل را اعلام کردند.  در یک تحلیل که توسط موسسه رند انجام گرفت این گونه محاسبه شد که داعش اوایل سال 2017 بیش از نیمی از قلمروی خود را از دست داد و این روند از آن زمان به بعد ادامه پیدا کرد.

فروپاشی داعش به عنوان یک دولت به تحلیل ماهواره ای رند اهمیت تازه ای بخشید. دیگر پنجره ای رو به نحوه حکمرانی این گروه وجود ندارد بلکه اکنون پنجره ای رو به صدمات اقتصادی برجای مانده از داعش و آنچه برای بازسازی و بازسازی حکومت ضرورت دارد باز شده است. پژوهشگران با آژانس های دولت آمریکا به منظور اولویت بخشیدن به کار در سوریه برای کمک به برقراری ثبات در شهرهای اشغال شده توسط داعش همکاری کرده اند؛ به عنوان مثال برای احیای شبکه برق یا سرمایه گذاری در بازارها.

رابینسون گفت: “فکر می کنم کلان داده در این منطقه این است که اگر حقیقتا به بازسازی و بازسازی حکومت های محلی در آن مناطق کمک نکنیم شاهد ظهور دوباره داعش یا گروهی شبیه به داعش خواهیم بود. ” او امیدوار است که دنبال کردن داده های ماهواره ای را برای “ارزیابی پیشرفتی که تا به حال کسب شده ” ادامه دهد تا “اطمینان حاصل شود که خیلی زود پا را از روی پدال گاز برنمیداریم.”

مقیاس این نیاز در رمادی آشکار می شود. تقریبا سه سال از زمانی که جنگجویان داعش به این شهر وارد شدند و دو سال از زمانی که نیروهای عراقی آنها را عقب راندند می گذرد. داده های ماهواره ای رند نشان می دهد که تقریبا در تمامی نواحی همسایه این شهر تحریب صورت گرفته؛ تمامی پل ها تخریب شده اند. این شهر زمانی خانه حدود 300000 نفر بود اما داده های رند نشان می دهد که بعد از داعش  بیش از 36000 نفر در این شهر سکونت ندارند.