با کمک دو کشور چین و روسیه می توان تهران را تشویق کرد که در مذاکرات جدید شرکت کند.  همانطور که دونالد ترامپ سعی می کند به توافق هسته ای ایران ضربه بزند، رهبران اروپایی برای مهار آسیب ها تلاش می کنند. هفته گذشته لندن میزبان علی اکبر صالحی ، یکی از معاونین رییس جمهور و طراح پیشروی توافق هسته ای بود و پاریس از سفر سال آینده امانوئل مکرون به ایران خبر داد که نخستین رییس جمهور فرانسه بازدید کننده از ایران بعد از انقلاب اسلامی ۷۹ خواهد بود.
ترامپ با تصمیم خود که پایبندی ایران به توافق هسته ای را تایید نکرد، تصمیم گیری درباره آینده این توافق را به کنگره محول کرد که اینک باید درباره بند های حساس و مهم آن از نو مذاکره کند یا که تحریم های هسته ای علیه ایران را از سربگیرد. ترامپ در ضمن با این تصمیم خود حامیان اصلی توافق- انگلیس، فرانسه و المان را با ماموریت نگران کننده حفظ این توافق تنها گذاشته است.
علاقه اروپا به توافق هسته ای با ایران منسجم و سابقه دارتر از امریکا بوده است . این سه کشور اروپایی بودند که بیش از یکدهه پیش ایران را در مسیر مذاکره قرار دادند و در سال ۲۰۰۳ موفق شدند فعالیت های هسته ای ایران را متوقف سازند. البته، تعلیق فعالیت های ایران کوتاه مدت بود . اما آن مذاکرات به سبب عزم ایران به حفظ برنامه کوچک غنی سازی اورانیوم و اصرار امریکا بر جمع آوری کامل فعالیت های هسته ای ایران، فرو پاشید.
و ایران به راه خود ادامه داد و هزاران سانتریفوژ غنی سازی اورانیوم جمع آوری کرد. بعدها اقتصاد ایران تحت فشار تحریم ها به رهبری امریکا با مشکل مواجه شد، دولت اوباما با پیوستن به جمع شرکای اروپایی برای توافق هسته ای با ایران مذاکره کرد ، توافقی که خطر تکثیر سلاح های هسته ای را به مدت یک دهه متوقف ساخت.
اروپایی ها روز جمعه گذشته با یاس و نا امیدی زیاد با مخالفت ترامپ با توافق هسته ای برخورد کردند. آنها از گروه های فشار در دولت امریکا استفاده کردند ولی باختند. حالا باید در دو جبهه مبارزه کنند: در کنگره که پر از جنگ طلبان مخالف ایران است و و در تهران که تند رو ها منتظر فرصت هستند که مسیر را کاملا تغییر دهند.
دیپلمات ها در اروپا هنوز خرسند هستند که ترامپ از لحاظ فنی از این توافق بیرون نرفته است. واکنش در تهران هم تا به اینجای کار حساب شده بوده است. در حال حاضر، حمایت سیاسی اروپا ظاهرا کافی است که ایران در توافق باقی بماند، حتی تند رو ها در رژیم هم نمی خواهند مسئولیت بر هم زدن این قرار داد بین المللی را بر عهده بگیرند.
بررسی سیاست های ایران و امریکا در هفته و ماه های آینده دشوار تر خواهد شد. البته، تصمیم اخیر ترامپ سرنوشت توافق هسته ای را در هاله ای از ابهام قرار می دهد و موجب تضعیف منافع اقتصادی ایران در این توافق می شود. اگر سرمایه گذاری در ایران انجام نشود، استدلال اصلی آقای روحانی ، رییس جمهور ایران، برای مهار برنامه هسته ای در کشور- که هدف اصلی دولت او نیز است- بی اعبتار خواهد شد.
حتی پیش از سخنرانی روز جمعه ترامپ هم مزایای اقتصادی ایران از توافق هسته ای اندک بوده است. بانک های بزرگ هنوز از معامله با ایران سر باز می زنند و تردیدی که اینک در مورد این توافق وجود دارد، ریسک نهادهای مالی و شرکت های خارجی را افزایش خواهد داد. ترامپ توافق هسته ای را نقض نکرده است اما به قدر کافی جو سازی کرده که به فضای سرمایه گذاری و تجارت با ایران لطمه بزند.
خطر دیگری که برای توافق وجود دارد، این است که ترامپ خواستار اجرای دقیق تر توافق هسته ای و محدودیت های تازه علیه برنامه موشک های بالستیک ایران شده است.او در ضمن مصمم است با دخالت ایران در کشور های همسایه مقابله کند. او می گوید، اگر این تغییرات اتفاق نیافتند، او به عمر توافق هسته ای پایان خواهد داد . البته، چنین به نظر می رسد که هر گونه تلاش برای مذاکره مجدد در باره این توافق ، احتملا ایران را در مسیر خروج از این توافق قرار خواهد داد.
این سه کشور اروپایی، گرفتار بین تهران و واشنگتن، سعی خواهند کرد که راه حل مسالمت آمیزی پیدا کنند.سخت می توان پیش بینی کرد که آیا در برابر فشار های امریکا مقاومت خواهند کرد و دچار اختلاف نخواهند شد.یکی از راه های پیش روی این است که بر مذاکرات جداگانه ای درباره موشک های بالستیک و نقش ایران در خاورمیانه اصرار ورزند- موضوعاتی که هم برای اروپا و هم برای امریکا نگران کننده هستند. درخواست کمک از روسیه و چین برای تعامل دیپلماتیک جدید با ایران موجب تشویق ایران برای شرکت در مذاکرات جدید خواهد شد- گفتنی است که مسکو و پکن امضاء کنندگان بر جام هستند.
اگر با ایران در خارج از موضوع برجام گفتگو شود غیر ممکن هم نیست که ایران را متقاعد به دادن امتیازات به غرب کرد. درس توافق هسته ای که ترامپ قصد نابود ساختن آن را دارد، این است که احتمال همکاری ایران زمانی زیاد خواهد بود که قدرت های جهانی جبهه متحدی را تشکیل دهند.

منبع: اداره کل رسانه های خارجی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی