شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل اروپا گفت: براساس گزارش گاردین، اتحادیه اروپا به توافقی در مورد برداشت سود از دارایی‌های مسدود شده روسیه برای خرید تسلیحات و کمک به اوکراین دست یافته است. از آنجایی که اتحادیه اروپا از عواقب قانونی مصادره کامل دارایی‌های روسیه نگران است و با توجه به اینکه مسکو حق قانونی برای برداشت این وجوه نداشت، تصمیم گرفت فقط سود حاصل از دارایی‌ها را برای کمک به اوکراین استفاده کند.
شورای راهبردی آنلاین: رئیس شورای راهبردی روابط خارجی گفت: سخنگوی وزارت خارجه آمریکا بعد از مصاحبه اینجانب با الجزیره موضعگیری و حرف های گذشته را تکرار کرد که نمی گذارند ایران سلاح هسته ای تولید کند، ولی نهایتا گفت بهترین راه دیپلماسی است. بله ما هم براساس فتوای رهبری دنبال تولید سلاح نیستیم، بلکه مدافع دیپلماسی و تحقق طرح منطقه عاری از سلاح هسته ای هستیم، ولی اگر رژیم اسراییل ما را تهدید هسته ای کند، نمی توانیم دست روی دست بگذاریم و منتظر اجازه دیگران باشیم.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک پژوهشگر مسائل عربستان گفت: آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا اخیرا طی یک سفر منطقه‌ای وارد ریاض شد و رایزنی‌هایی با مقامات این کشور داشت. به نظر می‌رسد یکی از دستورکارهای بین عربستان و آمریکا علاوه بر بحث جنگ غزه، روند عادی‌سازی روابط رژیم اسرائیل و این کشور عربی است.
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت مهمان: تنگه استراتژیک باب المندب و دریای سرخ، در ماه‌های اخیر به دلیل جنگ غزه به با مشکلات عدیده و بحران جدی مواجه شده است؛ دلیل این امر نیز رویکرد حمایت‌گرایانه نیروهای ارتش یمن از فلسطین است که از ابتدای حملات رژیم اسرائیل به نوار غزه، حمله به کشتی‌های عازم سرزمینهای اشغالی یا از مبدأ این رژیم در دریای سرخ را در برنامه خود قرار داده و وعده داده‌اند تا زمانی که تجاوز نظامی رژیم اسرائیل به نوار غزه پایان نیابد به حملات خود ادامه خواهند داد. ایالات متحده آمریکا به عنوان مهمترین حامی رژیم اسرائیل نخستین کشوری بود که به این سیاست نیروهای ارتش یمن واکنش نشان داد و کوشید در پوشش حمایت از آزادی کشترانی، ائتلافی جهانی برای مقابله با این حملات تشکیل دهد؛ ائتلافی که البته به دلیل تعارض منافع کشورهای غربی ناکام ماند و در عمل به حملات آمریکا و انگلیس به مواضعی در یمن ختم شد. البته، کشورهای اروپایی هر چند در ائتلاف آمریکایی مشارکت جدی نداشتند، اما منافع متعدد و پیچیده ای در این منطقه پرالتهاب دارند و در نتیجه رویکرد ویژه و مستقلی در قبال آن اتخاذ کرده اند.
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: یک کارشناس مسائل منطقه گفت: مقامات قطر به طور حتم در برابر فشار غربی‌ها برای اخراج رهبران حماس از خاک خود مقاومت می‌کنند و احتمالا آمریکا هم در این رابطه به سمت معادله صفر و صد حرکت نخواهد کرد، چراکه ماندن رهبران حماس در قطر که متحد آمریکا است، بهتر از این است که حماس در کشوری خارج از قدرت اعمال فشار آمریکا قرار گیرد.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل اروپا گفت: براساس گزارش گاردین، اتحادیه اروپا به توافقی در مورد برداشت سود از دارایی‌های مسدود شده روسیه برای خرید تسلیحات و کمک به اوکراین دست یافته است. از آنجایی که اتحادیه اروپا از عواقب قانونی مصادره کامل دارایی‌های روسیه نگران است و با توجه به اینکه مسکو حق قانونی برای برداشت این وجوه نداشت، تصمیم گرفت فقط سود حاصل از دارایی‌ها را برای کمک به اوکراین استفاده کند.
شورای راهبردی آنلاین: رئیس شورای راهبردی روابط خارجی گفت: سخنگوی وزارت خارجه آمریکا بعد از مصاحبه اینجانب با الجزیره موضعگیری و حرف های گذشته را تکرار کرد که نمی گذارند ایران سلاح هسته ای تولید کند، ولی نهایتا گفت بهترین راه دیپلماسی است. بله ما هم براساس فتوای رهبری دنبال تولید سلاح نیستیم، بلکه مدافع دیپلماسی و تحقق طرح منطقه عاری از سلاح هسته ای هستیم، ولی اگر رژیم اسراییل ما را تهدید هسته ای کند، نمی توانیم دست روی دست بگذاریم و منتظر اجازه دیگران باشیم.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک پژوهشگر مسائل عربستان گفت: آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا اخیرا طی یک سفر منطقه‌ای وارد ریاض شد و رایزنی‌هایی با مقامات این کشور داشت. به نظر می‌رسد یکی از دستورکارهای بین عربستان و آمریکا علاوه بر بحث جنگ غزه، روند عادی‌سازی روابط رژیم اسرائیل و این کشور عربی است.
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت مهمان: تنگه استراتژیک باب المندب و دریای سرخ، در ماه‌های اخیر به دلیل جنگ غزه به با مشکلات عدیده و بحران جدی مواجه شده است؛ دلیل این امر نیز رویکرد حمایت‌گرایانه نیروهای ارتش یمن از فلسطین است که از ابتدای حملات رژیم اسرائیل به نوار غزه، حمله به کشتی‌های عازم سرزمینهای اشغالی یا از مبدأ این رژیم در دریای سرخ را در برنامه خود قرار داده و وعده داده‌اند تا زمانی که تجاوز نظامی رژیم اسرائیل به نوار غزه پایان نیابد به حملات خود ادامه خواهند داد. ایالات متحده آمریکا به عنوان مهمترین حامی رژیم اسرائیل نخستین کشوری بود که به این سیاست نیروهای ارتش یمن واکنش نشان داد و کوشید در پوشش حمایت از آزادی کشترانی، ائتلافی جهانی برای مقابله با این حملات تشکیل دهد؛ ائتلافی که البته به دلیل تعارض منافع کشورهای غربی ناکام ماند و در عمل به حملات آمریکا و انگلیس به مواضعی در یمن ختم شد. البته، کشورهای اروپایی هر چند در ائتلاف آمریکایی مشارکت جدی نداشتند، اما منافع متعدد و پیچیده ای در این منطقه پرالتهاب دارند و در نتیجه رویکرد ویژه و مستقلی در قبال آن اتخاذ کرده اند.
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: یک کارشناس مسائل منطقه گفت: مقامات قطر به طور حتم در برابر فشار غربی‌ها برای اخراج رهبران حماس از خاک خود مقاومت می‌کنند و احتمالا آمریکا هم در این رابطه به سمت معادله صفر و صد حرکت نخواهد کرد، چراکه ماندن رهبران حماس در قطر که متحد آمریکا است، بهتر از این است که حماس در کشوری خارج از قدرت اعمال فشار آمریکا قرار گیرد.
راهپیمایی‌های بزرگ بازگشت به اراضی فلسطین بار دیگر فعالیت خود را در سرزمینهای اشغالی از روز سی‌ام مارس 2018 از سر گرفته و قرار است تا روز 15 می آینده ادامه پیدا کنند. این بازه زمانی است که آمریکا برای انتقال سفارت خود از تل‌آویو به قدس اشغالی مشخص کرده است. این زمان‌بندی و روند تحولات داخلی و منطقه‌ای و بین‌المللی و تحولات سیاسی رژیم صهیونیستی نقش مهمی در تعیین سرنوشت و پیامد های متعدد راهپیمایی‌های اخیر دارد.
این راهپیمایی‌ها در درون خود پتانسیل نهفته‌ای جهت تاثیرگذاری در موازنه‌های قدرت در عرصه فلسطین و رویکردهای مناسبات داخلی دارد و می‌تواند در محیط‌های منطقه‌ای و بین‌المللی متعلق به این درگیری تاثیراتی را ایجاد کند. علاوه بر اینکه اتفاقات مزبور می‌تواند بر نحوه تعامل رژیم صهیونیستی با موضوع فلسطینی تاثیرگذار باشد.
بی‌دلیل نیست که نوار غزه سهم عمده‌ای را در سازماندهی راهپیمایی‌های بازگشت فلسطینی‌ها ایفا کرده است. البته در تمامی مناطق حضور عناصر فلسطینی این راهپیمایی‌ها برگزار می‌شود. در نوار غزه این راهپیمایی‌ها تحت عنوان راهپیمایی بازگشت و رفع محاصره برگزار می‌شود.
تاثیر شاخص‌های جغرافیایی بر راهپیمایی بازگشت
تاثیر شاخص‌های جغرافیایی در روند برگزاری راهپیمایی‌های بازگشت به گونه‌ای است که تمامی شهدا و مجروحانی که در نتیجه گلوله‌باران رژیم صهیونیستی بر زمین افتاده‌اند، از نوار غزه بوده‌اند. علاوه بر این که نوار غزه تنها عرصه‌ای است که ده‌ها هزار نفر از فلسطینیان همچنان به سمت اردوگاه‌های بازگشت حرکت می‌کنند که آنها را در نزدیکی مرزهای نوار غزه و سرزمینهای اشغالی تشکیل داده‌اند. ایجاد ارتباط بین حق بازگشت و رفع محاصره غزه برای یادآوری اوضاع نابسامان اقتصادی و اجتماعی نوار غزه دنبال می‌شود. سازماندهی کنندگان این تظاهرات معتقدند که بالا رفتن انگیزه ساکنان نوار غزه برای مشارکت در این راهپیمایی ها در نتیجه این اعتقاد است که این راهپیمایی‌ها را تنها راه برای ایجاد تحول در اوضاع زندگی خود می‌دانند.
با وجود اینکه گروههای فعال جوانان غیر وابسته به ساختارهای موجود در نوار غزه ابتکار عمل و برنامه‌ریزی اجرای راهپیمایی بازگشت را برعهده دارند، گروههای فلسطینی مستقر در نوار غزه تلاش دارند از این راهپیمایی‌ها برای تقویت مواضع و توسعه رویکردهای ملی‌گرایانه و فراجناحی استفاده کنند.
سازماندهی این راهپیمایی‌ها بعد از آن انجام شد که جنبش حماس از اجرای توافق آشتی ملی با جنبش فتح مأیوس شد. این در حالی است که رژیم صهیونیستی نیز جنبش حماس را به علت اقدامات نظامی ضد اسرائیل مستوجب مجازات می‌داند. البته تمامی عملیات‌های نظامی انجام شده از نوار غزه به سمت سرزمینهای اشغالی از زمان پایان جنگ سال 2014 تا کنون توسط گروهک‌های کوچک وابسته به جریان سلفی انجام شده که با حماس در حال منازعه هستند.
حماس پیش از این تصور می‌کرد تصمیم دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا مبنی بر انتقال سفارت این کشور به قدس اشغالی و نمود رویکردهای آمریکایی برای حل درگیری‌ها که با اصطلاح معامله قرن مطرح شده و تمامی فلسطینی‌ها آن را نسخه‌ای برای از بین بردن آرمان فلسطین می‌دانند، باعث بروز دوره‌ای از بهبود مناسبات میان فتح و حماس می‌شود، چرا که مقابله با این رویکرد نیازمند وحدت جبهه داخلی فلسطین است. اما این تحولات باعث نشد که تشکیلات خودگردان از حادثه‌ای که ضد کاروان رامی الحمدالله نخست‌وزیر این تشکیلات در شمال غزه اتفاق افتاده بود، سوءاستفاده نکند و فصل جدیدی از تحریم‌ها را به نوار غزه اعمال نکند. علاوه بر این‌ها تشکیلات خودگردان فلسطین به مناسبات خود با رژیم صهیونیستی ادامه داده و همکاری‌های امنیتی خود با سرکردگان این رژیم را حفظ کرده و در همین راستا رهبران جنبش حماس در نوار غزه و فعالیت‌های آنها را تحت تعقیب و نظارت قرار می‌دهد.
در عین حال فضای بین‌المللی چالش بزرگ دیگری برای جنبش حماس است. به گونه‌ای که نگرانی‌های این جنبش نسبت به سوء استفاده آمریکا از بحران اقتصادی و انسانی در نوار غزه برای اجرای معامله قرن افزایش پیدا کرده است. محافل رسمی صهیونیستی از به کارگیری دولت فلسطین در نوار غزه و الحاق بخش‌هایی از صحرای سینا به این منطقه سخن می‌گویند.
علاوه بر این رفتارهای مصر به عامل دیگری برای نگرانی جنبش حماس تبدیل شده است. عبدالفتاح السیسی رئیس جمهور مصر تلاش دارد از تمامی اهرم‌های تاثیرگذاری خود به نوار غزه به ویژه در گذرگاه رفح به عنوان تنها گذرگاه غزه برای ارتباط با خارج استفاده کند.
مصر تلاش دارد نحوه رفتار خاصی را به جنبش حماس در تعامل با قاهره و اوضاع امنیتی شمال صحرای سینا تحمیل کند. علاوه بر این که تلاش می‌کند از افزایش فشار بر جنبش حماس در راستای تقویت جایگاه و موقعیت خود در نزد رژیم صهیونیستی استفاده کند. قاهره همچنین به دنبال ایجاد آتش‌بس دائم میان نوار غزه و تل آویو و بررسی فرصت‌های رسیدن به معامله تبادل اسرا در چارچوبی است که برای کابینه افراطی و راستگرای رژیم صهیونیستی مثمرثمر باشد.
راهپیمایی‌های بازگشت در کرانه باختری مانند غزه ادامه پیدا نمی‌کند. تصور اولیه در مورد این راهپیمایی‌ها این بود که تمامی اراضی سرزمینهای اشغالی را شامل می‌شود، اما این اتفاق نیفتاد. سهم عمده ای از این موضوع را می‌توان مرتبط با محدودیت‌های امنیتی تشکیلات خودگردان فلسطین در سرکوب تحرکات مردمی در کرانه باختری دانست. محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان در درجه اول به دنبال اجرای توافقنامه امنیتی خود با رژیم صهیونیستی بوده و در درجه دوم می‌ترسد که جریان‌هایی از داخل تشکیلات خودگردان فلسطین و نیروهای منطقه‌ای از این راهپیمایی‌ها برای تضعیف موقعیت و برکناری وی استفاده کنند.
پیامدهای راهپیمایی‌های بازگشت بر طرف‌های منطقه‌ای
راهپیمایی‌های بزرگ بازگشت و فعالیت‌های مربوط به آن می‌تواند پتانسیل نهفته برای تاثیرگزاری بر نقشه منافع حماس و تشکیلات خودگردان فلسطین و رژیم صهیونیستی و سایر قدرت‌های منطقه‌ای تاثیرگذار در فلسطین ایجاد کند که به بررسی ابعاد آن می‌پردازیم:
الف: جنبش حماس:
پیامدهای فوری و قابل پیش بینی راهپیمایی‌های اخیر بر جنبش حماس را می‌توان در موارد زیر برشمرد:
ب: راهپیمایی بازگشت و محاسبات متناقض تشکیلات خودگردان
فعالیت‌های مربوط به راهپیمایی‌های بازگشت می‌تواند تحولی در موقعیت تشکیلات خودگردان فلسطین ایجاد کرده و آینده مناسبات این تشکیلات با رژیم صهیونیستی را تحت تاثیر قرار دهد. پیامدهای این راهپیمایی بر اوضاع تشکیلات خودگردان را می‌توان در موارد زیر برشمرد:
ج: تاثیرات راهپیمایی‌های بازگشت بر رژیم صهیونیستی:
راهپیمایی‌های بازگشت تحولاتی را در محیط پیرامونی رژیم صهیونیستی ایجاد کرده و بر روند تصمیم گیری این رژیم نسبت به موضوع فلسطین تاثیر گذار بوده است. این تاثیرها را می‌توان در موارد زیر برشمرد.
سناریوهای آینده راهپیمایی‌های بازگشت
در رابطه با ادامه روند کنونی در داخل سرزمینهای اشغالی سه سناریو مطرح است که می‌توان آنها را به صورت زیر تشریح کرد:
الف: ورود طرف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی با هماهنگی اسرائیل جهت اعطای برخی امتیازات به جنبش حماس و سایر نیروهای فلسطینی برای متوقف کردن راهپیمایی‌های بازگشت. این امتیاز می‌تواند شامل کاهش گسترده محاصره نوار غزه شود. تحقق این سناریو بستگی به عبور جنبش حماس و رژیم صهیونیستی از دیوار بی اعتمادی متقابل دارد. رژیم صهیونیستی هرگز به تفاهم‌های غیر مستقیم صورت گرفته با جنبش حماس در پی جنگ‌های سال 2012 و 2014 برای کاهش محاصره غزه پایبند نبوده است. همچنین ایجاد تغییر در واقعیت‌های اقتصادی و انسانی نوار غزه می‌طلبد که محمود عباس نیز آمادگی لغو بخشی از تحریم‌های اعمال شده ضد این منطقه را داشته باشد. تحریم‌هایی که در کاهش بودجه‌های اختصاص داده شده به نوار غزه و کاهش حقوق کارمندان و بازنشستگان بخش گسترده‌ای از غزه نمود پیدا کرده است.
دوم: سناریوی دوم را می‌توان در اقدام رژیم صهیونیستی برای حمله نظامی به جنبش حماس جهت کاهش انگیزه‌های مردمی برای ادامه مشارکت در این راهپیمایی‌ها جستجو کرد. البته فرصت‌های تحقق این سناریو بسیار اندک است چرا که وارد کردن چنین ضربه‌ای می‌تواند به بروز درگیری‌های نظامی منجر شود و یکسره کردن این جنگ برای اسرائیل نیازمند اشغالگری مجدد این رژیم در نوار غزه است. این در حالی است که محافل تصمیم سازی رژیم صهیونیستی معتقدند که اشغال مجدد نوار غزه باعث هزینه‌های سیاسی و اقتصادی و امنیتی گسترده‌ای برای اسرائیل می شود. علاوه بر اینکه در این منطقه طرفی وجود ندارد که اسرائیل بتواند مدیریت اوضاع نوار غزه را در شرایط کنونی به آن بسپارد.
سوم: ادامه راهپیمایی‌ها باعث فعال شدن دو پتانسیل نهفته می شود: بخش اول مربوط به پتانسیل داخلی است که می‌تواند به محمود عباس این فرصت را بدهد از آن برای به شکست کشاندن معامله قرن استفاده کند. پتانسیل دوم مکمل بخش اول است و شامل مجبور شدن کشورهای بین المللی حامی معامله قرن برای اولویت دادن به همبستگی با گروههای فلسطینی می‌شود و آنها را از اولویت دادن به روند عادی سازی روابط با اسرائیل باز می‌دارد.
چهارم: محتمل‌ترین سناریو می‌تواند در شکل دیگری نیز ادامه پیدا کند، به گونه ای که درگیری‌ها در نتیجه این راهپیمایی‌ها در غزه افزایش پیدا کرده و تشکیلات خودگردان فلسطین نیز در سرکوب اهالی کرانه باختری برای همبستگی با مردم نوار غزه شکست بخورد. به این ترتیب راهپیمایی‌ها در کرانه باختری گسترش پیدا کرده و می‌تواند باعث اختلال در اوضاع امنیتی شود. این سناریو هنگامی تقویت می‌شود که می‌بینیم زمان انتقال سفارت آمریکا به قدس اشغالی نیز نزدیک شده است. در صورت تحقق این سناریو تغییرات اساسی در محیط درگیری‌های منطقه‌ای ایجاد می‌شود و تشکیلات خودگردان در برابر دو گزینه سخت قرار می‌گیرد. اول اینکه به مقابله با خیزش مردمی برخاسته و به همکاری‌های امنیتی خود با رژیم صهیونیستی ادامه دهد یا اینکه به سمت خیزش مردمی متمایل شده و ریسک باز کردن جبهه مستقیم درگیری‌ها با رژیم صهیونیستی را بپذیرد که حتی می‌تواند باعث انحلال تشکیلات خودگردان فلسطین شود.
منبع: تسنیم
0 Comments