شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: سفیر پیشین کشورمان در فرانسه با اشاره به انتشار نامه تعدادی از سفیران فرانسه درخصوص تحولات درغزه در روزنامه لوموند، با بیان اینکه مواضع فرانسه در جنگ غزه و اتفاقاتی که بر دیپلماسی این کشور از آغاز درگیری‌ها گذشته، درمحافل دیپلماتیک فرانسوی واکنش‌هایی به همراه داشته، تصریح کرد: اینکه سفرای مذکور نابودی حماس را توهم دانسته‌اند قابل توجه است که این مواضع متفاوت مقداری علنی‌تر شده است.
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: طی روزهای گذشته نوار غزه شاهد آتش بسی موقت برای آزادی متقابل اسرا و زندانیان صهیونیستی و فلسطینی و امداد رسانی محدود به غزه بود؛ آتش بسی که نهایتاً نه به دلیل احترام به رأی مجمع عمومی سازمان ملل و یا قطعنامه شورای امنیت، بلکه به واسطه چانه زنی های سیاسی و میانجیگری قطر و چراغ سبز آمریکا عملیاتی شد.
دکتر محمد مهدی مظاهری – استاد دانشگاه
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: عضو هیات علمی پژوهشکده مطالعات راهبردی با بیان اینکه باید دید چینی‌ها توافق برقراری مجدد روابط نظامی با امریکا را به دلیل دیکتاتور خطاب کردن شی‌جین‌پینگ از سوی بایدن زیر پا خواهند گذاشت یا خیر، گفت: اگر آنها دوباره به این نتیجه برسند که برقراری روابط میان نظامیان دو کشور به تاخیر بیفتد، نشان می‌دهد دیدار اخیر دو رئیس جمهور، موفقیت آمیز نبوده است.
شورای راهبردی آنلاین – رصد: غاده کرمی، نویسنده فلسطینی‌تبار که ساکن انگلیس است و در نشریات انگلیسی درباره موضوعات مربوط به فلسطین مقاله می‌نویسد و همچنین کتاب‌هایی درباره فلسطین از جمله «تک دولتی، تنها آینده دموکراتیک برای فلسطین – اسرائیل» داشته است، در مصاحبه‌ای که 24 نوامبر با برنامه آپفرانت الجزیره داشت، راه حل دو دولتی را به عنوان طرحی خواب‌آور و بی‌حس‌کننده توصیف کرد که بر اساس آن، افکار عمومی به یک باور سوق داده می شود که کاری برای فلسطینی ها در حال انجام است یا خواهد بود، اما اساسا تحقق آن امکان‌ناپذیر است.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: سفیر پیشین کشورمان در فرانسه با اشاره به انتشار نامه تعدادی از سفیران فرانسه درخصوص تحولات درغزه در روزنامه لوموند، با بیان اینکه مواضع فرانسه در جنگ غزه و اتفاقاتی که بر دیپلماسی این کشور از آغاز درگیری‌ها گذشته، درمحافل دیپلماتیک فرانسوی واکنش‌هایی به همراه داشته، تصریح کرد: اینکه سفرای مذکور نابودی حماس را توهم دانسته‌اند قابل توجه است که این مواضع متفاوت مقداری علنی‌تر شده است.
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: طی روزهای گذشته نوار غزه شاهد آتش بسی موقت برای آزادی متقابل اسرا و زندانیان صهیونیستی و فلسطینی و امداد رسانی محدود به غزه بود؛ آتش بسی که نهایتاً نه به دلیل احترام به رأی مجمع عمومی سازمان ملل و یا قطعنامه شورای امنیت، بلکه به واسطه چانه زنی های سیاسی و میانجیگری قطر و چراغ سبز آمریکا عملیاتی شد.
دکتر محمد مهدی مظاهری – استاد دانشگاه
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: عضو هیات علمی پژوهشکده مطالعات راهبردی با بیان اینکه باید دید چینی‌ها توافق برقراری مجدد روابط نظامی با امریکا را به دلیل دیکتاتور خطاب کردن شی‌جین‌پینگ از سوی بایدن زیر پا خواهند گذاشت یا خیر، گفت: اگر آنها دوباره به این نتیجه برسند که برقراری روابط میان نظامیان دو کشور به تاخیر بیفتد، نشان می‌دهد دیدار اخیر دو رئیس جمهور، موفقیت آمیز نبوده است.
شورای راهبردی آنلاین – رصد: غاده کرمی، نویسنده فلسطینی‌تبار که ساکن انگلیس است و در نشریات انگلیسی درباره موضوعات مربوط به فلسطین مقاله می‌نویسد و همچنین کتاب‌هایی درباره فلسطین از جمله «تک دولتی، تنها آینده دموکراتیک برای فلسطین – اسرائیل» داشته است، در مصاحبه‌ای که 24 نوامبر با برنامه آپفرانت الجزیره داشت، راه حل دو دولتی را به عنوان طرحی خواب‌آور و بی‌حس‌کننده توصیف کرد که بر اساس آن، افکار عمومی به یک باور سوق داده می شود که کاری برای فلسطینی ها در حال انجام است یا خواهد بود، اما اساسا تحقق آن امکان‌ناپذیر است.
* مرتضی خوانساری
در حال حاضر شاکله و ساختار سیاسی اتحادیه اروپا را می توان چنین پنداشت که از دو جناح غالب تاثیر گذار در تحولات سیاسی و اقتصادی کشورهای عضو این اتحادیه متاثر است. گروه اول، جریان محافظه کاری است که بقا و توسعه اروپا را در ماندگاری و توسعه نهادهای اتحادیه اروپا، به ویژه در قبال تقویت روابط ترانس آتلانتیک و مقابله با تحرکات تنش آفرین روسیه، جستجو می کنند. گروه دوم، جریانی است که با تکیه برشعارهای مردم پسند قائل به بازگشت به دوران استقلال سیاسی و مرزهای ملی و پول ملی است، و در نهایت خروج از اتحادیه اروپا را برای تحقق اهداف خود و تامین منافع کشورشان در سر می پروراند. در حال حاضر وضعیت کلی اتحادیه اروپا در چارچوب افزایش بیکاری، ریاضت اقتصادی، بحران مهاجران، بدبینی نسبت به سیاستمداران حرفه ای و مادام التصویر، تمایل قشر آسیب پذیر ناراضی به خروج از اتحادیه اروپا، قابل تشریح است.
بررسی تحولات اخیر نیز نشان می دهد که برکسیت رای آورد و کامرون از قدرت خارج شد. در دور نخست رقابت های انتخاباتی ریاست جمهوری در فرانسه “فرانسوا فیون” پیروز و سارکوزی از رقابت های ریاست جمهوری حذف شد و اولاند ماندن در قدرت را به صلاح کشورش ندانست. مردم ایتالیا هم در همه پرسی به اصلاح قانون اساسی رای منفی دادند و پوپولیست ها برنده شدند.
خوشبینانه می توان گفت کامرون، اولاند و رنتسی امیدوار بودند یا این ریسک را به جان خریدند که در رقابت های فشرده سیاسی داخلی از حمایت آحاد مردم برای تحقق اهداف و برنامه های حزبی و ملی برخوردار شوند. بنابراین تصمیم گرفتند با تهییج ملت و آوردن مردم به صحنه و کسب حمایت های فراحزبی خود را به عنوان رهبران بلامنازع مطرح کنند، تا از یک سو ثبات سیاسی و اقتصادی مطمئن تری را برای کشورشان به ارمغان آورند و از سوی دیگر با ریسک برگزاری همه پرسی برای تثبیت قدرت بیشتر خود و حزبشان اقدام کردند.
هر چند که در ایتالیا و انگلیس و فرانسه دولت ها نتیجه را واگذار کردند اما باعنایت به زیرساخت های کشورشان در ماهیت قدرت تغییری صورت نخواهد گرفت. اما بی شک نتیجه همه پرسی در دو کشور مذکور که می بایست پایه های سیاسی کشور را مستحکم می ساخت، دولت های فعلی را سست و دولت های آتی را شکننده کرده و این کشورها را در یک آشفتگی سیاسی و پوپولیستی و تا اندازه ای در نوسانات اقتصادی و مالی فرو برده است.
بی شک قبل از برگزاری همه پرسی در انگلیس و ایتالیا برای برگزارکنندگان آن به عنوان رهبران کشور، این سئوال ها مطرح بوده است :
جای تعجب است که دولتین انگلیس و ایتالیا با این نوسانات سیاسی، اقتصادی و بازار متزلزل سرمایه گذاری خارجی، اقدام به برگزاری اصلاحات در سایه رفراندوم کردند. پس برحسب ضرورت باید روی دیگر سکه را هم در نظر گرفت: ورود احزاب پوپولیست که همزمان با به حاشیه راندن رهبران محافظه کار از عرصه سیاسی در حال وقوع است، نه تنها نباید به مثابه کنارگیری یا کم رنگ شدن حضور محافظه کاران در عرصه ی سیاسی و اقتصادی تلقی شود، بلکه باید حاشیه نشینی آنها در این راستا مورد توجه قرار گیرد که نوعی مدیریت هوشمند از سوی رهبران سنتی برای تازه واردین سیاسی با هدف هماهنگی بیشتر در قبال تحولات آتی داخلی و خارجی به کار گرفته شده است.
هماهنگی های صورت گرفته در بخش برگزاری رفراندوم های زنجیره ای در اروپا، حکایت از آن دارد که رهبران کشورهای غربی به این نتیجه رسیده اند که برای ثبات سیاسی و تحرک اقتصادی و خروج از رکود، نیاز به ورود سرمایه های مادی و معنوی جدید به نام قشرهای تازه وارد سیاسی دارند. در انتخابات آمریکا هم که ترامپ در نهایت با دوری جستن اعضای حزب جمهوری خواه از او، به عنوان نامزد منفرد پیروز انتخابات شد، یک هدف را پیگیری کرد که ظرفیت و توان افراد خاکستری جامعه را که تا کنون نسبت به سرنوشت سیاسی و اقتصادی خود اگر بی تفاوت نبودند، حداقل ضرورتی برای حضور در عرصه های سیاسی و اقتصادی را لازم نمی دانستند، وارد صحنه کند.
ورود احزاب پوپولیست به عرصه سیاسی یا به عبارت دیگر اجازه ورود آنها به میدان رقابت با این هدف صورت می گیرد که خوب و بد سیاست و اقتصاد را وارد لایه های زیرین جامعه کند تا به اقشار مختلف مردم تفهیم شود که اکنون زمان چالش برانگیز برای سیاست و اقتصاد نا بسامان است و باید درک کنید که از این پس با مشکلات فراوانی مواجه هستید و تغییرات بنیادین سیاسی و ساختاری صرفا با مشارکت همه اقشار مردم می تواند صورت پذیرد. دولت ها نیز برای فائق آمدن بر مشکلات نیاز به حضور و سرمایه های مردمی دارند. بنابراین تحولات سیاسی اروپا را نمی توان تنها بر اساس تمایل و چرخش مردم به احزاب چپ یا راست ارزیابی کرد، بلکه این تحول سیاسی باید در چارچوب چرخش آگاهانه احزاب یا به عبارتی نظامی سیاسی به سوی مردم بررسی کرد. اتفاقی که در روند انتخابات اخیر آمریکا هم اتفاق افتاد. با توجه به مراتب فوق و آشفتگی سیاسی دو راه برای اروپا بیشتر باقی نمی ماند:
بنابراین احتمال وقوع فروپاشی آبرومندانه خارج از عقل و درک است. ضمنا نباید فراموش شود که پیروزی بر وامداران احساسات و نه خرد و فهم، با توجه به ظرفیت های در اختیار دولت ها قابل دستیابی است. برخی معتقدند که نتیجه سرنوشت ساز برای اتحادیه اروپا در سال 2017 رقم خواهد خورد که انتخابات سراسری در کشورهای آلمان، فرانسه، ایتالیا و هلند به عنوان مهم ترین کشورهای اتحادیه برگزار می شود. حتی اگر احزاب راست و پوپولیست در این کشورها هم موفقیتی به دست آورند، آینده و پابرجایی اتحادیه اروپا را با تهدید جدی مواجهه نخواهند کرد و اتحادیه اروپا را به سوی فروپاشی اجباری سوق نخواهند داد و خودشان هم به مدافعین اتحادیه اروپا تبدیل خواهند شد. حداکثر شاید بتوانند در رقابت سیاسی به پیروزی برسند که این امر نیز با توجه به ساختار های سیاسی و رسانه ای بسیار دور از انتظار است.
ساختارهای اروپا از جمله ناتو، پارلمان اروپا، شورای اروپا ، بانک مرکزی اروپا، تردد آزاد سرمایه، مرزهای باز، عوارض و مقررات گمرکی یکسان و…، چنان در هم تنیده و سازمان یافته هستند که حتی اگر جریان های پوپولیستی فرصت خروج از یکی از لایه های آن را بدست آورند و موفق شوند کشورشان را حتی از اتحادیه اروپا خارج کنند، در کمندهای بعدی این ساختار گیر خواهند کرد.
هیچ کشور غربی و اروپایی نه حاضر است و نخواهد توانست دست آورهای سیاسی، اقتصادی و امنیتی، و بازار بورس و قدرت پول ملی و همچنین مراکز تحقیقاتی و پژوهشی در رابطه با علوم و فناوری محرمانه و سری پیشرفته را که حتی در بسیاری موارد دولتی هم نیستند، به کسانی واگذار کند که با شعارهای مردم فریب قدرت را در دست خواهند گرفت و بی اطلاع از مناسبات جهانی در بخش قدرت و ثروت هستند.
شاید بهترین شاهد مثال حزب سبزها به رهبری یوشکا فیشر در آلمان باشد که در آن دوران شعار اصلی شان با توجه به فضای آن روز، که پل پیروزی این حزب در انتخابات بود و توانست سبزها را شریک در دولت ائتلاف کند، برچیدن نیروگاه های اتمی بود. اما با ورود به عرصه واقعیت متوجه شدند که احداث نیروگاه با سرمایه های خصوصی و خارجی هم صورت گرفته و جایگزینی آن حدود 200 میلیارد دلار هزینه دارد و باید غرامت شرکت های تولید کننده برق اتمی را هم بپردازند. فیشر در یک مصاحبه مطبوعاتی اذعان کرد که نه تنها سبزها از شعار اصلی خود گذشتند، بلکه مجبور به کراوات زدن هم شدم.
بر این اساس حتی اگر پوپولیست ها و جناح راست افراطی هم پیروز انتخابات شوند تنها با مشروعیت مبتنی بر شعارهای خود وارد حاکمیت می شوند، اما در دولت باید مشروطیت مبتنی بر نظامی سیاسی و اقتصادی جهانی را بپذیرند. کشورهای اتحادیه اروپا امروز در هزارتوی تعهدات نسبت به ناتو و روابط ترانس آتلانتیک و نهادهای اتحادیه اروپا فرو رفته اند و بدون اتحادیه اروپا و حمایت ناتو در مقابل قدرت نظامی تهدید کننده روسیه ناتوان هستند. اکثر قریب به اتفاق کشورهای اروپایی فاقد ارتش حرفه ای هستند و در صورت جدا شدن از سیاست های امنیتی اتحادیه اروپا و ناتو باید چند برابر امروز برای بودجه نظامی خود هزینه و در نهایت ارتشی را ایجاد کنند که نه تنها برای آنها قدرت بازدارنگی ایجاد نمی کند، بلکه قدرت دفاعی هم به ارمغان نمی آورد. در برخی کشورهای اروپایی حتی سربازی هم اجباری نیست و ارتش حکم یک آتش نشانی بزرگ و توانمند را برای مقابله با سیل و طوفان دارد.
از سوی دیگر نیز روسیه برای پیروزی جریان های پوپولیستی و جریان های افراطی چپ و راست معتقد به خروج از اتحادیه اروپا، سرمایه گذاری های زیای کرده تا با راهبرد فروپاشی اتحادیه اروپا از شر تحریم ها و مواضع مشترک سیاسی، اقتصادی و امنیتی و حقوق بشری آنها خلاص شود تا راه برای همکاری های تکنولوژیک با کشورهای مستقل اروپا را هموار کند.
به این ترتیب سال ۲۰۱۷ سال سرنوشت ساز برای اتحادیه اروپا و کشورهای قاره سبز خواهد بود اما هیچ دورنمایی واقعی در مورد فروپاشی اتحادیه اروپا یا جایگزینی برای آن در حال حاضر وجود ندارد، مگر این که کشورهای ناراضی در پی انتحار سیاسی و ورشکستگی اقتصادی باشند. گروه های چپ و راست هم تهدید برای کشورها محسوب نمی شوند یا اگر هم تهدید یا چالشی به حساب آیند محترمانه یا با تهدید، مانند انتخابات اخیر در اتریش صحنه سیاسی را به شخصیت های واقعی عرصه سیاست که اعتقاد به نظام جهانی و ترتیبات بین المللی دارند، واگذار می کنند.
در مورد ایتالیا هم باید گفت که همه پرسی یک جریان سیاسی داخلی بود که تنها موجب شکست نخست وزیر این کشور شد و نتیجه همه پرسی وضعیت موجود سیاسی را حفظ کرد. البته ایتالیا کشوری است که با بی ثباتی سیاسی به خوبی کنار می آید، زیرا طی 70 سال گذشته به طور میانگین هر 13 ماه یک دولت داشته است.
* دیپلمات سابق وزارت امورخارجه
منبع: دیپلماسی ایرانی
بازنشر یادداشت به معنای رد یا تایید نظرات نویسنده از سوی پایگاه اینترنتی شورای راهبردی روابط خارجی نیست.
0 Comments