عبدالباری عطوان در روزنامه رای الیوم نوشت:

آیا نزدیک شدن روسیه، ایران و ترکیه به یکدیگر نقش اصلی را در تصمیم اوباما برای مجهز کردن مخالفان سوری به موشک های ضد هوایی ایفا کرده است؟ این موشک ها به چه گروهی تحویل داده خواهد شد؟ چرا پادشاه عربستان سعودی برنامه گردآوری کمک مالی برای سوریه را اکنون به راه انداخته است؟ هدف پشت پرده این اقدام چیست؟
رئیس جمهور، باراک اوباما در دو دوره ریاست جمهوری خود در تصمیم گیری قاطعانه درباره دو مسئله دچار تردید شد: نخست محکوم کردن اسکان یهودیان در اراضی اشغالی و دوم مجهز کردن مخالفان میانه رو در سوریه به موشک های پیشرفته ضد هوایی و ضد موشک برای برای تعدیل عدم توازن در میدان های نبرد به نفع نیروهای نظامی مخالف دولت. به نظر می رسد او در روزهای پایانی زمامداری خود تصمیم قطعی خود را گرفت و پیش نویس قانون مجهز کردن مخالفان سوری را به موشک هایی صادر کرد که چهار سال است مخالفان درخواست آن را دارند.
پیروزی ائتلاف اخیر روسیه، سوریه و ایران در حلب و پیوستن قاطعانه ترکیه به این ائتلاف و دستیابی دیدارهای سه جانبه روسیه، ترکیه و ایران به طرح توافق درباره آینده سوریه، تمام این سه عامل در ورای این تحول در موضع گیری آمریکا قرار دارد که در کشمکش اخیر دولت دمکرات اوباما تبلور یافت، این یعنی او به تنهایی پشت این تحول نایستاده است و نهاد حاکم بر آمریکا در پشت پرده قرار دارد وتصمیم گیرنده است. این مسئله به این امر اشاره دارد که چه بسا این تصمیم برای رئیس جمهور جدید دونالد ترامپ نیز الزام آور باشد.
نگرانی روسیه از تصمیم آمریکا مبنی بر مجهز کردن مخالفان سوری به موشک های ضد هوایی و ضد موشک شدیدا در بیانیه ای انعکاس پیدا کرد که خانم ماریا زاخاروف سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه آن را قرائت کرد و در آن آمده است این تصمیم خطری برای نیروی هوایی روسیه است زیرا مطمئنا به دست جهادی ها می افتد و آمریکا را به حمایت از جبهه النصره تروریست و توقف همکاری با روسیه در جنگ علیه تروریسم متهم کرد.
این تحولات در پرونده سوریه با هم یا به طور جداگانه تاکید می کند که احتمالا این پرونده از روز نخست سال نوی میلادی وارد مرحله خطیری می شود و تفاهم های حاصله میان روسیه و آمریکا که این پرونده را حداقل در طول دو سال گذشته کنترل کرد و از برخورد مستقیم میان دو ابر قدرت جلوگیری کرد، در آستانه فروپاشی قرار دارد اگر عملا از هم نپاشیده باشد.
مثلث روسیه، ترکیه و ایران در پرونده سوریه به تنهایی عمل کرد و ورود این مثلث در عملیات سیاسی برای تعیین “آینده سوریه جدید” در چارچوب مذاکراتی که در آستانه پایتخت قزاقستان – که بسیار به مسکو نزدیک است- با حضور هیئت های مخالفان سوری میانه رو نزدیک به این سه کشور و مشارکت هیئت رسمی سوریه برگزار خواهد شد، واشنگتن و متحدان این کشور را در جهان عرب خشمگین کرد و احتمالا نشانه های این ناراحتی را در سه نکته زیر می توان احساس کرد:
نخست: برنامه ای کمک های مالی مردمی عربستان به سوریه که پادشاه سعودی ملک سلمان بن عبد العزیز آن را اعلام کرد و خود و ولی عهد دیروز آن را در تلاش برای سرپوش گذاشتن بر شکست در جلوگیری از سقوط شهر حلب و اعتراض به کنار گذاشتن عربستان از مذاکرات آینده، مدیریت کردند.
دوم: ازسرگیری سخن گفتن از برکناری رئیس جمهور سوریه از سوی ادل الجبیر. او کسی است که دراین باره بیش از دوماه بود که سکوت اختیار کرده بود و این مدت زمان طولانی برای او محسوب می شود.
سوم: اتخاذ تصمیم تجهیز مخالفان سوری به سلاح های مدرن از جمله موشک های ضد هوایی از سوی اوباما که با این اقدام آشکارا قانون آمریکا برای پرهیز از تنش زایی زیر پا گذاشته شد.
تاکنون مشخص نشده این سلاح های جدید به چه طرفی مستقیما یا از طریق یکی از کشورهای عربی به عنوان مثال سعودی یا قطر تحویل خواهد شد؟ تضمین هایی که از افتادن آن در دست گروه های تندرو جلوگیری می کنند چیست؟ مانند آنچه برای موشک های ضد تانک تاو اتفاق افتاد و در دست گروه دولت اسلامی و نصره اخیرا دیده شد.
نشانه های نخستین تایید می کند که سال ٢٠١٧ به ویژه در سطح بحران سوریه داغ تر و پر التهاب تر از ٢٠١۶ خواهد بود زیرا پیش روی ما صحنه ای است که در آن احتمالا دو رهبر قوی یعنی ولادیمیر پوتین و دونالد ترامپ یا توافق خواهند کرد یا درگیر خواهند شد. ما احتمال دوم یعنی درگیری و شاید رویارویی را بعید نمی دانیم زیرا تصمیم اخیر اوباما مبنی بر مجهز کردن مخالفان سوری نظر نهاد حاکم را و نه نظر رئیس جمهور در حال خروج از کاخ سفید را بازتاب می دهد و سخنان ترامپ درباره بازگرداندن آمریکا به عنوان قدرت برتر هنگام تبلیغات انتخاباتی نشانه این رویکرد است و همچنین ایجاد مزاحمت او برای چین و تماس تحریک آمیز او با رهبران تایوان را پیش از تحویل گرفتن قدرت فراموش نمی کنیم.
شکل جهان و نقشه ائتلاف هایش و شاید جنگ هایش در آینده، در خاک سوریه و پیرامون بحران این کشور و طرف های شرکت کننده یا درگیر در آن تبلور خواهد یافت.

منبع: اداره کل رسانه های خارجی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی