فوکویاما: «ترامپ همه چیز را نابود می کند. لیکن اروپایی ها نباید تسلیم شوند»
مورخ: «آمریکا و اتحادیۀ اروپا به ندرت روابطی به این میزان سردی داشته اند. رئیس جمهور مشکلاتی جدی در رابطه با دمکراسی و ارزش هایش دارد. لیکن گفتگو باید ادامه داشته باشد»
«آری متأسفانه روابط میان آمریکا و اروپا به ندرت تا این حد سرد بوده اند. تماماً تقصیر دونالد ترامپ است. ما در اجلاس گروه هفت که در شهر تائورمینا برگزار شد، شاهدش بوده ایم. رئیس جمهور آمریکا یک فرد بی صلاحیت خطرناک است که ثابت کرده است که مشکلاتی جدی با دنیای دمکرات و متعاقباً با اروپایی که تنها به حال خود رها شده، داشته است. این نگران کننده ترین مسأله برای آیندۀ غرب به شمار می آید.» فرانسیس فوکویاما، ۶۴ ساله، مورخ و دانشمند بزرگ سیاسی آمریکایی صاحب نظریۀ «پایان تاریخ»، استاد دانشگاه استنفورد و نویسندۀ پژوهش های متعددی در خصوص نظم جهانی و ناظر زیرک سیاست خارجی آمریکا خطاب به روزنامۀ لارپوبلیکا به ذکر این موضوع پرداخت. بعد از سخنان تند مرکل، صدراعظم آلمان علیه ترامپ («آمریکا دیگر قابل اعتماد نیست، اروپا باید به فکر خود باشد»)، فوکویاما سخنانی تلخی به شرح زیر بیان می کند.
پروفسور فوکویاما، به چه علت اجلاس گروه هفت تائورمینا چنین وضعیت اسفباری داشت؟ چرا این اجلاس شکافی این چنین عمیق میان آمریکا و اروپا ایجاد کرده است؟
«به این دلیل که شاهد فاجعۀ سیاست خارجی آمریکا بوده ایم. هیچ یک از روسای جمهور آمریکا درگذشته رهبران دمکرات اروپایی را به سبک دیکتاتور رفتار نکرده بودند. لیکن ترامپ این کار را انجام داد. زیرا نمی داند که دیپلماسی چیست، قادر نیست با رهبران اروپایی دانا و لیبرال ارتباط برقرار کند. برعکس در عربستان سعودی دین سالار احساس خوبی دارد همچنین در رابطه با پوتین یا السیسی مصری.»
اکنون چه پیامدهایی متوجه غرب و ناتو خواهد بود؟
«ما در غرب یک جامعۀ دمکراتیک داشته ایم که حتی بعد از جنگ سرد نیز به بقای خود ادامه داد. ترامپ ممکن است همه چیز را خراب کند زیرا دیگر با آن ارزش های مشترک تاریخی موافق نیست. آنچه از همه چیز نگران کننده تر است این است. در اجلاس گروه هفت در خصوص دمکراسی، حقوق بشر، مشکلات غربی چیزی نگفت. این فقط راهبردی در گفتگوی با شرکا نیست. ترامپ صرفاً شکاف های بسیار عمیقی در ارزش های دمکراتیک و در سنت آمریکا با اروپاییان دارد.»
بنابراین اکنون اروپایی ها چکار باید بکنند؟ به تنهایی به این موضوع بپردازند؟
«خیر. آنها باید به مذاکره ادامه دهند حتی با فردی همچون ترامپ. آنها باید تصور این را بکنند که رئیس جمهور قادر نخواهد بود وعده های بسیاری را عملی سازد زیرا این وعده ها غیرواقع گرایانه می باشند، به این دلیل که توسط دولت خود وی تضعیف خواهند شد یا به این دلیل که نظام checks & balances («نظارت و کنترل» میان قوای آمریکا) در مقابل ترامپ نیز مقاومت خواهد کرد که این تا حدودی شکست به شمار خواهد رفت. سیاست خارجی آمریکا در درازمدت تفاوت چندانی نسبت به گذشته نخواهد کرد به ویژه در رابطه با موضوع تروریسم.»
ولی مرکل، صدراعظم آلمان به طرز جنجال آمیزی گفت که آمریکا دیگر قابل اعتماد نیست و اینکه اروپا باید کم کم به فکر خود باشد.
«اروپایی ها محکم بایستند تا اتحادمان را حفظ نماییم. ترامپ یک پدیدۀ گذرا و خاص است و نمایندۀ جامعۀ آمریکا نیست. پدیده ای که کاملاً در جهت دیگری حرکت می کند. من اعتقادی به استیضاح ندارم. لیکن به نظرم تحقیق اخیر «راشاگیت» اف بی آی در خصوص کوشنر، داماد و مشاور وی بسیار جدی تر از تحقیقات قبلی می آید. اقتصاد آمریکا تاکنون خوب پیش رفته است لیکن ممکن است به زودی اولین نشانه های شکست از خود بروز دهد و چنانچه معلوم گردد که ترامپ ناکارآمد و آسیب رسان است همان گونه که تاکنون مشاهده کرده ایم، پایگاه جمهوریخواه ممکن است کم کم تحلیل برود و این حزب در انتخابات میان دوره ای سال ٢٠١٨ شکست بخورد و بنابراین متحمل ضربه ای جدی علیه ریاست جمهوری اش گردد.»
آیندۀ غرب را چگونه می بینید؟
«بد. من معتقدم که به دنیایی چندقطبی باز خواهیم گشت. دنیایی که به اواخر قرن نوزدهم شباهت خواهد داشت با وجود آمریکایی که به تک تازی خواهد پرداخت و بنابراین در سطح ژئوپلیتیک شکاف هایی ایجاد خواهد کرد. اجلاس گروه هفت پیش از آن در سطح ژئوپلیتیک اهمیت فراوانی را از دست داده بود لیکن ترامپ در تائورمینا مکثی کرد. حتی اگر آمریکا مدار دمکراسی و ارزش های غربی را رها سازد، برگزاری یک چنین اجلاسی چه معنایی خواهد داشت؟»
در این صورت چه پیامدهایی در انتظار خواهند بود؟
«چنانچه آمریکا دیگر اعتقادی به اصول خود نداشته باشد، این امر بر کل جهان تأثیر خواهد داشت و نه فقط بر غرب به ویژه در حیطۀ «قدرت نرم» ( یعنی توانایی در سیاست خارجی برای کسب نتیجه نه با استفاده از زور بلکه با دیپلماسی و سایر «حربه ها» مانند فرهنگ، سیاست و ارزش ها). کشورهایی که قبلاً به غرب و آمریکا به عنوان الگو می نگریستند، چه واکنشی نشان خواهند داد؟ روسیه همان گونه که دیده ایم، تا کنون از این بحران وجدان آمریکا و تا حدودی از اروپا سوءاستفاده کرده است. به طور قطع برای آیندۀ غرب نمی توان خوش بین بود. »

منبع: اداره کل رسانه های خارجی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی