احتمال دارد اعمال فشار بر امیرنشین کوچکی که کمک قابل توجهی را برای نوار غزه فراهم می کند، موجب ازسرگیری تنش بین دولت یهود و حماس شود.
مقامات اسرائیلی از طرد قطر توسط عربستان سعودی، مصر، امارات متحده عربی و بحرین در روز دوشنبه پنجم ژوئن با خوشبینی محتاطانه ای استقبال کردند. این چهار کشور عرب اقدامات تلافی جویانه ای را بر ضد این امیرنشین کوچک اتخاذ کردند، زیرا در درجه نخست ماهیت هدف آنها تحریم کشوری است که سیاست آن نسبت به ایران و نیز «گروه های تروریستی مانند جمعیت اخوان المسلمین، داعش و القاعده» بسیار مسالمت آمیز است و با این اقدام خود دولت یهود را خشنود ساخته اند. این اقدامات در جهت ایجاد روابط حسنه پیش بینی شده با کشورهای بزرگ عرب سنی به نام مبارزه با دشمن مشترک است. اما برخی ناظران می ترسند که این فشارها با زیر سوال بردن کمک مالی قطر به نوار غزه به فلج شدن کامل حماس و نیز تسریع موج جدیدی از خشونت بیانجامد.
توجه اسرائیل به «جنبه های خوب» این بحران
روز دوشنبه اویگدور لیبرمن، وزیر دفاع اسرائیل، خواستار بررسی «جنبه های خوب» این بحران شد. او در برابر مجلس اسرائیل گفت: «کشورهای عرب متوجه می شوند که خطر واقعی برای منطقه، اسرائیل نیست بلکه ایران است.» او افزود که انزوای تحمیل شده به قطر «فرصت های زیادی را برای همکاری در مبارزه با تروریسم ایجاد می کند. اسرائیل برای همکاری آمادگی دارد و اکنون توپ در زمینه طرف مقابل قرار دارد». روابط مخفی بین دولت یهود و چندین کشور سنی منطقه به ویژه در زمینه امنیت و اطلاعات، در طول پنج سال گذشته افزایش یافته است. عربستان سعودی و همسایگانش از به رسمیت بخشیدن این مشارکت ها تا زمانی که اسرائیل تشکیل دولت فلسطینی را در مرزهای ۴ ژوئن ١٩۶٧ نپذیرد، خودداری کردند. اما به نظر می رسد دونالد ترامپ تصمیم گرفت برای ایجاد جبهه ای متحد بر ضد تروریسم، این موانع را برطرف کند.
حماس در انتظار پیامدهای مالی
رهبران جنبش اسلامی حماس که از سال ٢٠٠٧ نوار غزه را کنترل می کنند، در انتظار پرداخت هزینه این وضعیت جدید هستند. رئیس جمهور آمریکا در سخنرانی خود در ریاض در بیست و یکم ماه می در بین سازمان هایی که وی در نظر دارد تأمین مالی آنها را قطع کند، این گروه فلسطینی را نام برد. چندین رسانه عربی و اسرائیلی اعلام کردند که از آن زمان تا کنون قطر به شدت ترغیب شد تا چندین نفر از رهبران حماس را که در دوحه مستقرند، اخراج کند. یک مسئول جنبش در پاسخ به روزنامه فیگارو تأیید کرد که صالح العروری اسلامگرا به تازگی در صدد پناهندگی از مالزی است. چند ماه پیش این رهبر نظامی که به دخالت در هماهنگی عملیات در کرانه باختری رود اردن متهم شده بود، مجبور شد پس از فشارهای اسرائیل ترکیه را به مقصد قطر ترک کند.
آینده کمک قطر به نوار غزه همچنین بلاتکلیف به نظر می رسد. این امیر نشین از طریق «کمیته بازسازی» که در سال ٢٠١٢ تشکیل شد، بسیاری از طرح های زیربنایی و کمک به مردم را تأمین مالی می کند. برای مثال حدود ١۵۵ میلیون دلار به اصلاح شبکه جاده ای قدیمی و کم اهمیت تر اختصاص یافته بود، در حالی که مبلغ معادل آن برای ساخت و ساز محله های مسکونی استفاده شد. بیش از ۵٠ میلیون دلار امکان بازسازی هزار خانه ای را که با حملات اسرائیلی ها در طول جنگ تابستان ٢٠١۴ تخریب شده بود، فراهم کرد. این امیرنشین ثروتمند همچنین برای جلوگیری از این که بحران مالی طولانی که حماس از زمان تخریب صدها تونل قاچاق کالا به مصر در طول تابستان ٢٠١٣ با آن مواجه بود، به بحران اجتماعی و سیاسی بیانجامد، چندین بار مداخله کرد. بدین ترتیب چندین ده هزار دلار را برای پرداخت حقوق کارکنان دولت و نیز خرید سوخت مورد نیاز برای نیروگاه برق صرف کرد.
اودد اوران، کارشناس جهان عرب در موسسه مطالعات امنیت ملی اسرائیل، اذعان کرد: «قطع ارتباط بین کشورهای مهم عربی و قطر وضعیت بسیار حساسی را به وجود می آورد چون این کشور یکی از کمک کنندگان مهم به نوار غزه است. اکنون این سوال مطرح است که آیا این کمک ادامه خواهد یافت یا سعودی ها و مصری ها تصمیم خواهند گرفت برای افزایش انزوای حماس آن را قطع کنند.»
این زورآزمایی دیپلماتیک در زمانی روی داده است که مردم نوار غزه با بحران انسانی شدیدی رو به رو است. فقط سه تا چهار ساعت در روز از برق برخوردارند. تأمین آب آشامیدنی و فعالیت بیمارستان ها به شدت مختل شده است. الی اویدر، دیپلمات سابق اسرائیل، می گوید: «حماس در این شرایط بدون کمک مالی قادر به ادامه حیات نخواهد بود، به همین دلیل به طور قطع تلاش زیادی خواهد کرد تا روابط نزدیکی با ایران برقرار کند.»

منبع: اداره کل رسانه های خارجی وزارت فرهنگ