حل و فصل مساله سوریه به خاطر موضع سازش ناپذیر واشنگتن در قبال تهران ناکام می ماند.
روسیه و امریکا در رویکردهای خود پیرامون این که ایران باید در حل و فصل مساله سوریه چه نقشی را ایفا کند، با اختلاف نظراتی مواجه شده اند. از جمله، در رابطه با شعاع های عاری از تشنجات که به پیشنهاد مسکو، تهران و آنکارا تشکیل می یابند. منابعی در وزارت امور خارجه روسیه در این خصوص برای نشریه «ایزوستیا» سخن گفته اند. به گفته آنان، عدم تمایل واشنگتن نه فقط برای همکاری، بلکه برای برقراری ارتباط با جمهوری اسلامی ایران، به طور جدی، باعث توقف روند صلح در سوریه می شود. کارشناسان معتقدند که امریکا در دوران دولت کنونی، موضع ضد ایرانی را در پیش خواهد گرفت و از این رو، مشکل می توان روی حل و فصل مساله جنگ سوریه حساب کرد.
منابعی در وزارت امور خارجه روسیه به نشریه «ایزوستیا» اشاره داشتند که روسیه و امریکا در تلاش های خود در راستای حاصل شدن توافق پیرامون مسائل مرتبط با حل و فصل مساله سوریه، نمی توانند به خاطر رویکردهای گوناگونشان در رابطه با نقش ایران در این روندها، به توافق برسند.
یکی از همصحبتان نشریه با اشاره به این که این اختلافات از جمله، شامل مباحثات عینی پیرامون شعاع های عاری از تشنجات نیز می باشد، گفت: «در مجموع، در رابطه با سوریه، می توان به توافق رسید. در این میان ترک ها، قطری ها و بسیاری دیگر که در نگاه نخست، موضع سازش ناپذیری را در پیش گرفته اند، نیز برای این امر آمادگی دارند. اما، همین که از چگونگی نقشی که جمهوری اسلامی ایران باید و یا می تواند در چارچوب این توافق ها ایفا کند، سخن به میان می آید، امریکایی ها فورا، عقب نشینی می کنند و مانع از هر گونه همکاری با تهران می شوند. افزون بر آن، عربستان سعودی نیز به طور خودکار، از امریکا پیروی می کند».
در دیدار آستانه در اوایل ماه مه، روسیه، ایران و ترکیه در رابطه با تشکیل چهار شعاع عاری از تشنجات به توافق رسیدند. در آن ایام، اعلام شد که در خاک این شعاع ها باید به هر گونه اقدام نظامی پایان داده شود. در این میان، همانطور که پیشتر، سرگی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، اعلام کرد، امریکا از دستیابی به چنین توافق هایی استقبال کرده بود. با این همه، چند روز بعد، خود امریکایی ها در ارتباط با تشکیل این شعاع های عاری از تشنجات ابراز بدبینی کردند. چنین بیاناتی از زبان استوارت جونز، معاون اجرایی وزیر امور خارجه امریکا در امور خاور نزدیک، ایراد شد که در دیدار آستانه به عنوان ناظر شرکت داشت.
به رغم توافق اصولی روسیه، ایران و ترکیه، شعاع های مورد نظر به مطالعه و بررسی کثرت جزئیاتی (از جمله، مرزهای مشخص آن) نیاز دارد و برای مباحثات پیرامون آن، از تمامی طرفین ذی نفع دعوت شده است. در این میان، همانطور که پیشتر، سرگی لاوروف اشاره کرد، امریکا از این روندها کناره گیری می کند.
در روز ۳۰ ماه مه، این وزیر روسی گفت: «اگر امریکا در تکمیل این کانال بسیار محدود از جنبه دستور کار خود (در راستای ممانعت از وقوع حوادثی میان نیروی هوایی روسیه و ائتلاف امریکا)، با پیوستن به امور مربوط به حاصل شدن توافق ها در راستای ابعاد شعاع های عاری از تشنجات موافقت می کرد، این مساله به طور موثرتری حل و فصل می شد».
به گفته وزیر امور خارجه روسیه، نتیجه عدم تطابق مواضع واشنگتن و روسیه در خصوص شعاع های عاری از تشنجات، تفسیر آزاد واشنگتن از توافق مربوط میان مسکو، تهران و آنکارا بوده است. این امر از جمله، در حملات ائتلاف به سرکردگی امریکا علیه مواضع قوای سوریه در جنوب سوریه مورخ ۱۸ ماه مه و ۶ ماه ژوئن، نمایان شد.
بوریس دولگوف، کارمند علمی ارشد مرکز مطالعات عربی و اسلامی در انستیتوی خاور شناسی آکادمی علوم روسیه، خاطر نشان کرده که در اصل، امریکا نمی خواهد، با ایران کمترین ارتباطی داشته باشد.
این کارشناس معتقد است: «علت آن این است که هم در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما و هم، در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ، جمهوری اسلامی ایران اگر هم به عنوان دشمن امریکا تعبیر نشود، حداقل این است که مخالف منافع امریکا در عرصه جهانی و از جمله، در جنگ سوریه می باشد. همچنین، نباید اسرائیل، متحد اصلی امریکا در منطقه، را نیز از یاد برد که برای این کشور، تهران – تهدید اصلی بشمار می رود. عدم تمایل امریکا برای رسیدن به توافق با روسیه به خاطر ایران – نتیجه اوضاع پیچیده کنونی است. البته، این امر هیچ چیز سازنده ای به همراه ندارد، زیرا بدون مشارکت جمهوری اسلامی ایران، حل و فصل جنگ سوریه غیر ممکن است».
تهران بسیجیان خود را برای شرکت در عملیات نظامی در سوریه اعزام می کند و همچنین، به قوای دولتی سوریه و تشکیلات های متحد حجم کثیری سلاح ارسال می کند. به گفته کارشناسان، دقیقا، ایران و تشکیلات های متحد این کشور و قبل از همه، «حزب الله»، در نبردهای کلیدی شرکت دارند.
دونالد ترامپ بارها، در روند تبلیغات پیش از انتخاباتی خود، از ایران انتقاد کرده بود. او بعد از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری نیز عقیده خود را تغییر نداد. در روزهای اخیر، رئیس جمهور امریکا تهران را پشتیبان مالی تروریسم خواند و «تمامی کشورها و ملت ها» را برای به انزوا کشاندن جمهوری اسلامی ایران فرا خواند.

منبع: اداره کل رسانه های خارجی وزارت فرهنگ وارشاداسلامی