حذف گیت های امنیتی محوطه مسجدالاقصی، «نتانیاهو» را تضعیف کرد. اما وی به عبور از خط قرمز ادامه می دهد.
فیلم ویدئویی که [وب سایت] روزنامه اسرائیلی «هاآرتص» در روز جمعه منتشر کرد، حیرت انگیز است. در خیابان های بخش قدیمی بیت المقدس، جمعیتی از فلسطینی ها، متراکم همچون مشتی گره کرده، تجمع کرده بودند. چند متر بالاتر از آن بر بام یک عمارت تخریب شده سربازان اسرائیلی بودند. آنها به جمعیت نگاه می کردند. یکی از آنها یک نارنجک گوشخراشی را به نزدیکی آنها پرتاب می کند، ناگهان سراسیمگی ناشی از وحشت در بین جمعیت مشاهده شد.
با این حال در حالی که مقامات دو روز قبل گیت های امنیتی را از محوطه مسجدالاقصی حذف کردند، صحنه ای که روز پنجشنبه بیست و هفتم ژوئیه در بخش قدیمی روی داد، فقط در سهل انگاری قوه مجریه اسرائیل خلاصه می شود.
بازی با حاصل جمع صفر
از زمان قتل سه عرب اسرائیلی و دو پلیس در مسجدالاقصی در روز پنجشنبه چهاردهم ژوئن، ماجرای «گیت ها» با پیشرفت های زیادی مواجه شد. نتانیاهو پس از این که تصور کرده بود می تواند از این حادثه برای برقراری تمهیدات کنترل (ردیاب های فلزی، موانع فلزی، دوربین های جدید) سود جوید، روز سه شنبه مجبور شد گیت ها را برچیند.
حذف گیت های امنیتی که تحت فشار سه گانه خیابان های فلسطین، عبدالله پادشاه اردن، و به میزان کمتر جامعه بین المللی انجام شد، در بین اطرافیان وی به عنوان اقرار به ضعف تلقی می شود. نظرسنجی که روز سه شنبه بیست و پنجم ژوئیه از سوی کانال دو شبکه تلویزیون اسرائیل پخش شد، خاطرنشان ساخت که ٧٧ درصد اسرائیلی ها معتقدند که حذف گیت های امنیتی همچون «تسلیم» است. از نظر بسیاری از اسرائیلی ها، نخست وزیر تا حد زیادی تسلیم شده است. روزنامه هاآرتص نوشت: «قدرت نتانیاهو در حال فروپاشی است، سیستم ایمنی وی تضعیف شده است.» که یادآور نامه ای است که جنبش جوانان حزب لیکود برای نخست وزیر ارسال کرده اند،: آنها «انزجار» خود را از تصمیم نخست وزیر به وی ابلاغ کردند.
همزمان این سناریو همچون «پیروزی برای فلسطینی ها» به نظر می رسد، همان گونه که سامر نسیبه، عضو شورای عالی اسلامی و مقام ارشد مذهبی، به روزنامه «لیبراسیون» اعلام کرد. او تاکید کرد: «از نخستین انتفاضه تا کنون جنبشی با چنین گستردگی بی سابقه است.» پنجشنبه صبح موسسه وقف، موسسه مذهبی که مسئول اداره محوطه مسجدالاقصی است، برای جلب رضایت جیسون گرین بلت، نماینده ویژه آمریکا، که از تلاش های انجام شده هر یک از طرفین برای کاهش تنش استقبال کرد، تحریم محوطه مسجدالاقصی را لغو کرد. در جوی مملو از شادی و سرور هزاران فلسطینی گاهی با کودکان برای نماز بعد از ظهر در آن تجمع کردند.
راه خشونت: آیا تحریک یا تنش زدایی است؟
اما مدت آرامش کوتاه است. اعلام بسته شدن باب حطه، یکی از ورودی محوطه مسجدالاقصی، تکرار رویارویی ها، پرتاب سنگ و شلیک گلوله های لاستیکی را برانگیخت. در خیابان های مجاور با نارنجک های گوشخراش و گازهای اشک آور مومنان پراکنده شدند. به گزارش جمعیت هلال احمر در این درگیری ١١۵ فلسطینی مجروح و ١٢٠ نفر دیگر دستگیر شدند. رئیس پلیس بیت المقدس با پیش بینی بازگشت رویارویی ها در روز جمعه، روز برگزاری نماز جمعه، استقرار گرفتن نیروهای کمکی شامل سه هزار و پانصد مأمور دیگر را برای محاصره بخش قدیمی اعلام کرد. ورود افراد کمتر از ۵٠ سال برای نماز در محوطه مسجدالاقصی ممنوع شد، در حالی که محدودیت هایی نیز در برخی از خیابان ها انجام شد. با انتقام نمادین، پرچم فلسطین، که توسط مومنان بر فراز محوطه مسجدالاقصی برافراشته شده بود، پایین آورده شد.
در این شرایط پرتاب نارنجک گوشخراش بر جمعیتی که تجمع کرده اند، به نظر می رسد غرشی همچون واکنش دردناک یک بازنده خطرناک است. بدین ترتیب وینسنت لومر، مورخ و کارشناس تاریخ بیت المقدس، با توضیحی درباره فیلم ویدئویی مورد نظر، در توئیتر خود نوشت: «تحریک همچون حربه نهایی نتانیاهو است.»
در واقع نتانیاهو برای رهایی خود از حذف گیت ها و بازیافتن موقعیت خود، در روزهای اخیر شور و هیجان جناح راست را مضاعف کرد. او «گسترش مرزهای اسرائیل» را با الحاق شهرک ها در کرانه باختری رود اردن، به ویژه وعده داد و خواستار برقراری مجازات اعدام برای جوانی شد که سه شهرک نشین را در شهرک حلمیش به قتل رساند یا حتی سعی کرد شبکه تلویزیون قطری را که طرفدار خشونت ها دانست، ممنوع کند. روز سه شنبه او حتی «زیف»، نگهبان اسرائیلی که روز یکشنیه بیست و سوم ژوئیه دو اردنی را که پس از حمله با پیچ گوشتی توسط یکی از آنها به قتل رساند، در آغوش گرفت.
اما فراتر از تحریک احتمالی، زیاده روی در شیوه های نظامی می تواند بیشتر ترس از زورآزمایی را نشان دهد. خاویر گینیار، محقق علوم سیاسی در دانشگاه پاریس یک، در خشونت سرکوب پلیسی «ترس از انتفاضه» را مشاهده می کند. ممنوعیت ورود جوانان به محوطه مسجدالاقصی، همچون عملیات ارعاب در میان جمعیت، شیوه «در نطفه خفه کردن» هر گونه تظاهراتی است که می تواند به جنبش گسترده مردمی تبدیل شود.
آیا یک درگیری دائمی است؟
زیرا این درگیری ها تجمع های گسترده نمادینی را نشان می دهد که هر یک از دو بازیگر محوطه مسجدالاقصی را در بر می گیرد. بدین ترتیب خاویر گینیار قانون اساسی را که در سال ١٩٨٠ در مجلس اسرائیل تصویب شد، یادآوری می کند، که بیت المقدس را «پایتخت همیشگی و غیرقابل تقسیم دولت اسرائیل اعلام کرد. آنها طبق این قانون از نظر حقوقی الحاق آینده شهر را مصون از تعرض ساختند.»
باری، این امر با خواسته های فلسطینی ها که در آن زمان تحت حمایت سازمان ملل متحد، بیت المقدس شرقی را پایتخت دولت آینده خود ساختند، مغایر است. چون در واقع شهر تحت کنترل اسرائیل و محوطه مسجدالاقصی نیز تحت کنترل اردن است، «آخرین بقایای حاکمیت عرب در بیت المقدس باقی می ماند که به عقیده دولت آینده فلسطین با بیت المقدس به عنوان پایتخت مرتبط است.»
از نظر فلسطینی ها از دست دادن این مکان مقدس حاکمیت، به طور قطع از دست دادن چشم اندازه دولت آینده است که در حال حاضر بسیار در معرض خطر است. این امر ناشی از حساسیت بسیار زیاد این مکان است: وانگهی آمدن آریل شارون به محوطه مسجدالاقصی در سپتامبر ٢٠٠٠ به انتفاضه دوم دامن زد و پس از نصب دوربین های بازرسی توسط سازمان های اسرائیلی، درگیری ها در سال ٢٠١۵ آغاز شده بود. و محمود عباس پیش از این هشدار داده بود که «بیت المقدس شرقی و اماکن مقدس مسیحیان و مسلمانان همچنان خط قرمز هستند.» باری سیاست نتانیاهو که از سوی گروه راست ترغیب می شود، دقیقاً مبتنی بر اجرای این خط قرمز است که هیچ گاه نباید از آن عبور کرد. این بار او عقب نشینی کرد، اما نباید در تحریک دوباره آن درنگ کرد.

منبع: اداره کل رسانه های خارجی وزارت فرهنگ