شورای راهبردی آنلاین - گفتگو: یک استاد دانشگاه ضمن تشریح اهداف راهبردی ترکیه از تلاش برای حضور در شمال عراق، گفت: اگر تنش‌ها در داخل عراق کاهش یابد و دولت مرکزی بتواند بر اوضاع مسلط شود و تمام مراکز نظامی و اقتصادی تحت کنترل دولت مرکزی درآید، دولت ترکیه و سایر دولت‌های فرامنطقه‌ای امکان نفوذ در این کشور را نخواهند داشت.
دکتر داوود احمدزاده در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی با اشاره به تنش اخیر میان ترکیه و عراق و تصمیم ترکیه برای ساخت پایگاه نظامی در شمال عراق، خاطرنشان کرد: تصمیم ترکیه برای ایجاد پایگاه نظامی در شال عراق را باید با توجه به نگرانی که این کشور نسبت به مباحث جدایی‌طلبانه از سوی کردها در مرزهای خود احساس می‌کند، ارزیابی کرد.
وی با اشاره به سوابق تاریخی و زمینه‌های ایجاد اقلیم کردستان و حملات نظامی ترکیه علیه پ.ک.ک و گروه‌های معارض کرد در داخل عراق، افزود: کردها حدود 30 درصد از جمعیت ترکیه را تشکیل می‌دهند و همسویی و اتحاد میان آن‌ها جزء مخاطرات امنیت ملی برای این کشور محسوب می‌شود.
نگرانی عراق از استیلای ترکیه بر استان‌های شمالی
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه درعین‌حال رویکردهای سیاست خارجی، توسعه‌طلبی و فزون‌طلبی ترکیه را در تصمیم این کشور نسبت به ایجاد پایگاه نظامی در شمال عراق تأثیرگذار دانست و با اشاره به اظهارات برخی نمایندگان پارلمان عراق مبنی بر اینکه موضع‌گیری رئیس‌جمهور ترکیه گواه بر نقشه جدید ترکیه برای استیلا بر برخی استان‌های عراقی است، گفت: مقامات ترکیه با توجه به اهمیت استراتژیکی که کردستان عراق برایشان دارد، تلاش می‌کنند نفوذشان را در منطقه گسترش دهند، مسئله‌ای که محل مناقشه این دو کشور قرار گرفته است.
ترکیه به دنبال خنثی‌سازی سیاست احتمالی بایدن در قبال کردها
احمدزاده توجه به نگرانی آنکارا نسبت به سیاست احتمالی «جو بایدن» درخصوص کردها و احتمال افزایش حمایت از آن‌ها را در بررسی اهداف راهبردی ترکیه برای خنثی‌سازی این نقش ضروری برشمرد و ادامه داد: کارشناسان امور امنیتی عراقی هم در خصوص طرح‌های آمریکا در مثلث مرزی این کشور با سوریه و ترکیه هشدار داده بودند.
وی درعین‌حال ادامه داد: مقامات ترکیه عموماً فزون‌طلبی و لشکرکشی و حملات هوایی به خاک عراق را با جلوگیری از نفوذ گروه‌های کرد و در رأس آن پ.ک.ک توجیه می‌کنند اما در ورای این مسئله مباحث اقتصادی و نظامی را هم باید در نظر گرفت. این اقدام واکنش دولت عراق را به همراه داشته و در مقاطعی شاهد تیرگی روابط هم بوده‌ایم.
این استاد دانشگاه با اشاره به واکنش دیرهنگام مقامات عراق نسبت به تصمیم ایجاد پایگاه و حملات هوایی ترکیه در شمال کشورشان و همچنین حضور بدون هماهنگی وزیر دفاع ترکیه در داخل حوزه سرزمینی عراق، گفت: ترک‌ها از چالش‌های عدیده اقتصادی در داخل عراق و مشکلات متعدد میان دولت اقلیم کردستان و دولت مرکزی به نفع خود استفاده کرده و به دنبال افزایش حضور و نفوذ خود در کردستان عراق هستند. مسئله‌ای که می‌تواند برای دولت مرکزی و امنیت ملی عراق هم خطرآفرین باشد.
اختلافات داخلی در عراق و مداخله نظامی ترکیه
احمدزاده به کشته شدن تعدادی از سربازان ترک در شمال عراق اشاره کرد و درباره چشم‌انداز تحولات پیش رو در این منطقه اظهار داشت: تداوم حضور نظامی ترکیه در این منطقه بستگی به آینده سیاسی عراق و تدابیر آن برای ایجاد حاکمیت یکپارچه و کاستن از اختلافات داخلی دارد. این اقلیم کردستان است که این اجازه را، به خاطر اختلافات دیرینه با دولت مرکزی، به دولت‌های خارجی، نه‌تنها به ترکیه بلکه در مقاطعی حتی به اسرائیل هم داده که در شمال عراق نفوذ اطلاعاتی و امنیتی خود را داشته باشند و این مسئله می‌تواند برای کل منطقه هم خطرآفرین باشد و باعث نزاع و منازعه منطقه‌ای شود.
وی با تأکید بر ضرورت حل‌وفصل اختلافات میان اقلیم کردستان و دولت مرکزی بر سر تقسیم قدرت و منابع، اضافه کرد: اگر تنش‌ها در داخل عراق کاهش یابد و دولت مقتدر و مرکزی بتواند بر اوضاع مسلط شود و تمام مراکز نظامی و اقتصادی تحت کنترل دولت مرکزی درآید، دولت ترکیه و سایر دولت‌های فرا منطقه‌ای امکان نفوذ در این کشور را نخواهند داشت.
این استاد دانشگاه با یادآوری اینکه ترکیه با استفاده از این اختلافات در جهت پیشبرد اهداف منطقه‌ای خود استفاده می‌کند، گفت: ترکیه تلاش دارد ضمن برقراری روابط نزدیک با کردهای عراق به سرکوب کردهای مخالف خود و در رأس آن پ.ک.ک. بپردازد.
عراق سوریه دوم نخواهد شد
احمدزاده با اشاره به برخی تحلیل‌ها مبنی بر تلاش ترکیه برای حضور نظامی دائم در شمال عراق و ایجاد «سوریه دوم» در این منطقه، تأکید کرد: گرچه عنوان می‌شود که ترکیه باهدف «ایجاد نوار مرزی امن» درصدد تکرار سناریو سوریه در شمال عراق است و وجود عناصر پ.ک.ک را بهانه قرار داده اما عراق قابلیت و استعداد تبدیل‌شدن به سوریه را ندارد. بعد از فروپاشی داعش و گروه‌های تکفیری در داخل عراق، شاهد توانمندی دولت مرکزی هستیم که توانسته امنیت را در اقصی نقاط عراق تأمین کند. درواقع از تنش‌ها و هرج‌ومرج‌هایی که پیش‌ازاین انتظار می‌رفت به جدایی‌طلبی در عراق بینجامد، کاسته شده است.
این کارشناس مسائل خاورمیانه با تأکید بر اینکه بحث اختلافات با اقلیم کردستان ریشه تاریخی دارد و دولت مرکزی باید آن را با مذاکرات داخلی با رهبران این اقلیم حل‌وفصل کند، گفت: با کاهش تنش و گفتگوها و مذاکرات سیاسی امکان دخالت ترکیه در داخل عراق به‌شدت کاهش خواهد یافت.
مخالفت ملت عراق با نقش آفرینی سیاسی ترکیه در این کشور
وی به مواضع انتقادی نسبت به این اقدام ترکیه اشاره کرد و ادامه داد: دولت‌های منطقه نسبت به لشکرکشی و دخالت‌های ترکیه در داخل عراق بی‌تفاوت نیستند. آن‌ها خواهان امنیت و استقلال و عراق مستقل و متعهد در منطقه هستند. درواقع هر نوع دخالت بیشتر و فزون‌طلبی ترکیه ممکن است واکنش‌های جدی از سوی همسایگان عراق به دنبال داشته باشد که می‌تواند برای ترکیه هم در آینده خوشایند نباشد.
احمدزاده ضمن تشریح اهداف راهبردی ترکیه از تلاش برای حضور در شمال عراق و امکان تأثیر بر فضای سیاسی و نتایج انتخابات پیش رو در عراق، اظهار داشت: ترکیه این توانمندی و استعداد را ندارد که مستقیماً در آرای مردم عراق تأثیرگذار باشد و برای آینده سیاسی آن تصمیم بگیرد. دولت جدید عراق به دنبال خروج از بحران‌های داخلی و رسیدن به اقتدار و حاکمیت مستقل در منطقه است و حتی برای کشورهای دیگر نقش میانجی‌گری را هم بازی می‌کند. به نظر می‌رسد تلاش ترکیه برای ایجاد این نفوذ، در راستای مقابله با گروه‌های جدایی‌طلب کرد در داخل خود است و قطعاً اگر بخواهد در آینده سیاسی عراق نقش‌آفرینی کند، ملت عراق این اجازه را به دولت ترکیه نخواهند داد.
0 Comments