جدیدترین مطالب
یک گام تا تشکیل کشور فلسطین ؟!
أحدث المقالات
نیاز آمریکا به توافق تسلیحات هستهای با چین
ویلیام کارتنی در یادداشتی که وبسایت اندیشکده آمریکایی رند آن را منتشر کرد؛ نوشت: دستیابی به توافق با پکن در شش ماه آتی بسیار بعید است؛ اما اگر آمریکا با تمدید استارت نو موافقت کند، محدودیتهای فعلی قدرت هستهای روسیه همچنان باقی خواهد ماند و آمریکا میتواند برای تعامل با چین در مورد کنترل تسلیحات، رویکرد چندجانبه و متفاوتی اتخاذ کند.
دیدگاه دولت آمریکا درباره چین نکته ارزشمندی دارد. بر اساس استارت نو، آمریکا و روسیه به کاهش هرچه بیشتر بمبافکنهای سنگین مسلح به کلاهک هستهای، موشکهای دوربرد و کلاهکهای مستقرشده میپردازند؛ اما همزمان، چین که طرف این پیمان نیست، قدرت هستهای کوچک اما قدرتمند خود را بهتدریج گسترش میدهد. این افزایش قدرت هستهای چین، صداقت این کشور در خصوص سیاستهای دیرینه «عدم پیشدستی» در استفاده از سلاح هستهای و حفظ حداقل نیروی بازدارندگی را زیر سؤال میبرد.
چین درخواستها برای پیوستن به مذاکرات کنترل تسلیحات هستهای با آمریکا و روسیه را رد و این موضع خود را اوایل این ماه نیز تکرار کرده است. پکن اصرار دارد که نخست این دو ابرقدرت هستهای باید زرادخانههای خود را به سطوحی کمتر از میزان فعلی کاهش دهند. به همین ترتیب، چین تمایلی به شفافسازی در مورد اهداف هستهای خود نشان نداده و ادعا میکند که سری بودن برای بقای نیروی هستهای کوچک این کشور ضروری است.
بااینحال، ترغیب چین به مشارکت باز در بحثهای کنترل سلاحهای هستهای دلایل متقاعدکنندهای دارد، بهویژه اگر این بحثها، طیف گستردهای از طرفین مذاکرات را در برگرفته و هدف آن در کنترل تسلیحات، صرفاً دستیابی به یک پیمان رسمی فوری نباشد.
نخست آنکه، زمان این گفتگوها احتمالاً مناسب است، زیرا چین به خاطر اقدامات اخیر خود در هنگکنگ، سین کیانگ و تبت و همچنین، سرقت کلان مالکیت معنوی و سوء مدیریت و عدم اطلاعرسانی بهموقع در خصوص همهگیری کووید-19، بیشازپیش ازنظر بینالمللی منزویشده است. پکن احتمالاً به دنبال راهی است تا درصحنه جهانی، سازنده جلوه کند.
دوم آنکه، چین در دیگر مذاکرات مربوط به تسلیحات هستهای نقش سازنده ایفا کرده است. بهعنوانمثال، این کشور پیمان چندجانبه سال 1996 یعنی «پیمان جامع منع آزمایش هستهای» را امضا کرده و در سامانه نظارت بر ردیابی انفجارهای هستهای در سراسر جهان مشارکت نموده است. پنج ایستگاه لرزهنگار این سامانه در کشور چین قرار دارد.
همچنین، چین در مذاکرات چندجانبه توافق هستهای با ایران در سال 2015 نیز نقش سازنده داشت که هدف این توافق، جلوگیری از تولید تسلیحات هستهای توسط ایران بود. با ترغیب آمریکا، چین در بازطراحی راکتور آبسنگین ایران نقش اصلی ایفا کرد که ممکن بود برای تولید پلوتونیوم با درجه کاربرد تسلیحاتی مورداستفاده قرار گیرد.
سوم آنکه، اگر آمریکا بتواند فرانسه و انگلیس را به شرکت در این مذاکرات ترغیب کند، چین نیز احتمالاً برای شرکت در آن متقاعد خواهد شد. همه این کشورها، بهعنوان پنج قدرت هستهای به رسمیت شناختهشده (موسوم به «پی 5») و در مذاکرات ایران همکاری موفقیتآمیزی داشتهاند. همانطور که پکن آشکارا اشارهکرده است، احتمال مشارکت چین در مذاکرات کنترل تسلیحات هستهای در قالب پی 5 نسبت به گفتگوی جداگانه با دو ابرقدرت هستهای بیشتر است.
چهارم آنکه، برخی تحلیلگران چینی معتقدند که دیدگاه کشورشان در مورد شفافسازی هستهای به خاطر اعتماد فزاینده به بقای قدرت هستهای خود و دشواری حفظ اسرار در این دنیای مجهز به ماهوارههای تجاری با وضوحبالا و اشتراک گسترده اطلاعات در اینترنت، احتمالاً متحول خواهد شد.
این ملاحظات تا حدی امید میدهد که پکن به گفتگوها در مورد نظارت و شفافسازی هستهای و اقدامات بازرسی نظیر اقداماتی روی بیاورد که برای مدتی طولانی موردپذیرش آمریکا و روسیه بوده است.
برای مثال، ادغام موافقتنامههای جداگانه آمریکا – روسیه و روسیه – چین برای اطلاعرسانی به یکدیگر در مورد پرتاب موشکهای بالستیک دوربرد و تسری آن به همه اعضای P5، احتمالاً نقطه شروع خوبی برای اعتمادسازی و تنظیم سنتی مطلوب خواهد بود.
مشارکت همه پنج کشور احتمالاً حس فراگیری و عدالت را برانگیخته و اساس همکاری در مسائل چالشبرانگیز را بنیان خواهد نهاد و سرانجام موافقتنامههای معتبر برای محدودسازی تسلیحات هستهای را دربر خواهد گرفت.
رفع مقاومت چین و ترغیب آن به تعامل در گفتگوهای هستهای مستلزم دیپلماسی ماهرانه، زمانبندی و شکیبایی است. واشنگتن باید اهمیت همکاری چین در کنترل تسلیحات هستهای را در مقایسه با دیگر اهداف آمریکا بسنجد. موضوع مشارکت پنجگانه در گفتگوهای هستهای نیز احتمالاً نیازمند بحث و اتفاقنظر با فرانسه و انگلیس خواهد بود.
همزمان، تهدید ناشی از نیروی هستهای روسیه همچنان پابرجا خواهد بود. تمدید پیمان 2010 استارت نو نیازمند تصویب سنا نبوده بلکه تائید رئیسجمهور کافی است. عدم انجام این کار ساده و معقول اشتباهی در مقیاس وسیع خواهد بود.
0 Comments