شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل شبه قاره گفت: هند و امارات متحده عربی کار بر روی اولین مرحله از ایجاد کریدور اقتصادی هند – خاورمیانه – اروپا معروف به کریدور آی‌مک (عرب‌مِد) که به عنوان مسیری جایگزین برای تنگه هرمز و طرح جاده ابریشم چین معرفی شده بود را آغاز کرده‌اند. اگرچه برخی گمانه‌زنی‌ها مطرح است که با ادامه جنگ در غزه و التهاب در خاورمیانه، ممکن است کار بر روی این کریدور به حاشیه رانده شود.
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: رژیم صهیونیستی درصدد «بهره‌برداری روانی» از مسائل اخیر منطقه، برای انحراف افکار عمومی جهانی از جنایات این رژیم در غزه است. بررسی فضای حاکم بر محافل سیاسی و رسانه‌ای رژیم صهیونیستی و مراکز همسو با آن در سطح منطقه و بین‌الملل نشان می‌دهد که این رژیم، به‌دنبال «برجسته و غالب‌سازی» تنش‌های اخیر با جمهوری اسلامی ایران است تا فشار سنگینی که را که در افکار عمومی داخلی، منطقه‌ای، بین‌المللی و حتی دولت‌های اروپایی علیه جنگ غزه ایجاد شده است، را کاهش دهد.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل غرب آسیا گفت: جمهوری اسلامی ایران در واپسین ساعات 26 فروردین، حمله‌ای موشکی و پهپادی را علیه سرزمین‌های اشغالی آغاز کرد که تا صبح روز بعد ادامه داشت. این در حالی بود که علی رغم اطلاع‌رسانی قبلی ایران به برخی کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای درباره قطعی بودن پاسخ و اقدام نظامی کشورمان، آمریکا و رژیم اسرائیل نتوانستند مانع از انجام این حمله شوند.
«متیو میلر»، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا امروز پنجشنبه در نشست خبری گفت ایالات متحده و عربستان سعودی به حصول توافقی که به اعطای تعهدات امنیتی به ریاض منجر خواهد شد «بسیار نزدیک» هستند. وی اضافه کرد: «چند جزئیات وجود دارند که لازم است کماکان به حل و فصل آنها ادامه دهیم اما فکر می‌کنیم که می‌توانیم در مدت زمان کوتاه بر سر آن جزئیات هم به توافق برسیم.»
پیرمحمد ملازهی – کارشناس مسائل شبه‌قاره
حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران اخیرا در تماس تلفنی عمران خان، نخست وزیر پاکستان با وی، خواهان عملیات قاطع پاکستان علیه تروریست‌های ضد ایرانی شد و تاکید کرد: «ما نباید بگذاریم دهه‌ها دوستی و برادری بین دو کشور، تحت تاثیر اقدام گروهک‌های تروریستی قرار گیرد که ما و شما می‌دانیم از کجا تامین مالی و تسلیحاتی می‌شوند.» رئیس جمهور افزود که نباید اجازه دهیم طرف ثالث با این اقدامات خود، در روابط ایران و پاکستان تاثیر بگذارد.
در ارتباط با امکان همکاری ایران و پاکستان در مبارزه با تروریسم یا آنچه که تحت عنوان رادیکال‌های اسلامی با گرایش وهابی در پاکستان وجود دارد، خوشبینی چندانی وجود ندارد. زیرا پاکستانی‌ها در ظاهر می‌گویند که حاضر به همکاری هستند ولی در عمل یک سیاست دوگانه‌ای را در ارتباط با این مسئله در پیش گرفته‌اند. به خصوص که سازمان اطلاعات نظامی پاکستان یا همان «آی‌اس‌آی» به گروه‌های رادیکال اسلامی به عنوان یک ابزار استراتژیک نگاه می‌کند. از نگاه آی‌اس‌آی، اینها نیروهای جهادی هستند با دو کارکرد مشخص؛ یکی در کشمیر با هدف ملحق کردن کشمیر به پاکستان و دیگر اینکه در افغانستان زمینه را فراهم کنند تا یک حکومت دست‌نشانده آمریکا یا حداقل هماهنگ با واشنگتن در کابل حاکم شود. براین اساس، پاکستان تا زمانی که به این اهدافش دست پیدا نکند خیلی بعید است که از این استراتژی کوتاه بیاید.
در هر صورت، در خصوص همکاری‌های ایران و پاکستان می‌توان گفت درباره گروه‌های رادیکالی که از قوم بلوچ هستند بیشتر زمینه همکاری میان دو کشور وجود دارد. چرا که بخشی از بلوچستان در اختیار ایران و بخشی نیز در اختیار پاکستان است. در این منطقه دو گروه فعالیت می‌کنند؛ نخست گروه‌های ناسیونالیستی که در پاکستان فعال هستند و به دنبال تجزیه ایالت بلوچستان هستند. ایالت بلوچستان حدود 47 درصد خاک پاکستان را تشکیل می‌دهد و هرچند که از نظر جمعیتی، ساکنان زیادی ندارد ولی گستردگی خاک آن برای پاکستان اهمیت بسزایی دارد.
دیگر گروهی که در این منطقه فعالیت می‌کند نیروهای رادیکال اسلامی هستند. مشکلی که بین تهران و اسلام‌آباد وجود دارد بر سر گروه‌هایی است که ماهیت ایرانی دارند اما با گروه‌های رادیکال اسلامی در داخل پاکستان یا گروه‌های رادیکال مانند داعش و القاعده پیوند خورده‌اند.
درحقیقت ارتش پاکستان با هدف کنترل جریان ناسیونالیستی جدایی‌طلب از این نیروی اسلامی به عنوان ابزاری علیه آنها استفاده می‌کند. همانگونه که در کشمیر از لشکر طیبه، حرکت المجاهدین و جیش‌المحمد علیه ارتش هند استفاده می‌کند و یا از طالبان، شبکه حقانی و گروه‌های دیگر علیه افغانستان استفاده می‌کند، در داخل بلوچستان پاکستان نیز از نیروهای رادیکال مانند جندالله علیه نیروهای ناسیونالیست جدایی‌طلب بهره می‌برد.
در این بین پیوندهایی در بعد ایدئولوژیک بین گروه‌هایی که ضدسیستم ایرانی هستند و گروه‌های پاکستانی شکل گرفته است و چون تفکیکی وجود ندارد، هرچند پاکستانی‌ها وعده می‌دهند که قاطعانه با گروه‌های تروریستی برخورد خواهند کرد اما نمی‌توانند به درستی در این زمینه با تهران همکاری کنند. مگر آنکه مواردی مانند عبدالمالک ریگی پیش بیاید که شاهد بودیم نیروهای ریگی با ارتش پاکستان درگیر شدند و چون پاکستان احساس کرد که این گروه از دستشان خارج شده همکاری‌های لازم را با ایران برای بازداشت اعضای گروهک ریگی انجام داد.
البته به طور کلی ایران و پاکستان در ایالت بلوچستان نزدیک به هزار کیلومتر مرز مشترک دارند و برای هر دو طرف تامین امنیت در این منطقه اهمیت بسیاری دارد.
از یک منظر دیگر اگر به مسئله ایران و پاکستان نگاه بیاندازیم سیاست‌های عربستان سعودی بسیار حائز اهمیت است. زیرا سیاست‌های ریاض در منطقه در همکاری با اسرائیل و آمریکا به نوعی در راستای محاصره سیاسی و اقتصادی ایران است.
زیرا عربستان سعودی سرمایه‌گذاری زیادی روی جریان‌های رادیکال اسلامی انجام داده و در اغلب مدارس مذهبی پاکستان یک نظام غیررسمی آموزشی از سوی ریاض نفوذ پیدا کرده است.
درواقع نفوذ عربستان از طریق مدارس مذهبی در حال گسترش است که این می‌تواند برای ایران یک هشدار باشد که در این رابطه پاکستان نیز یک سیاست حمایتی را در قبال ریاض دنبال می‌کند.
از سوی دیگر رقابت‌های تهران و ریاض به نوعی از حالت سیاسی به حالت ایدئولوژیک تغییر پیدا کرده که این مسئله هدف اصلی ایران شامل وحدت اسلامی خارج از مذهب را به شدت تحت الشعاع قرار داده است. از این رو باید توجه داشت که عربستان در این زمینه تا بدین جا به لحاظ تبلیغات روانی موفق شده که شعار گفتمان وحدت اسلامی ایران را به گونه‌ای نشان دهد که گویی ایران یک کشور فرقه‌گرا است. نکته دیگر اینکه چون عربستان به قضایا به صورت بلندمدت نگاه می‌کند در حال انجام یک سرمایه‌گذاری کلان در پاکستان از جمله در بندر گوادر است.
در نتیجه مناسبات پاکستان و عربستان به سمت مناسبات راهبردی در حال حرکت است که این می‌تواند در بلندمدت به روابط ایران وپاکستان آسیب رساند.
0 Comments