آدام مونت، عضو ارشد شورای روابط خارجی آمریکا در مطلبی که روی پایگاه اینترنتی این اندیشکده منتشر شد، نوشت: اما دولت ترامپ بهجای برنامهریزی برای جلوگیری از لغزش به سمت جهانی خطرناکتر و تلاش برای کاهش وابستگی به سلاح هستهای، برنامه بازبینی وضعیت هستهای آمریکا را بهگونهای تدوین کرد که با قبول استدلال دشمنان آمریکا و پذیرش رقابت هستهای به این روند سرعت میبخشد.
ادعای اصلی برنامه بازبینی وضعیت هستهای آمریکا این است که آمریکا باید وابستگی خود را به سلاح هستهای افزایش دهد تا بتواند از خود و متحدانش حفاظت کند. با همین هدف، برنامه یادشده نه تنها پیشنهاد نوسازی زرادخانه هستهای قدیمی را داد، بلکه پیشنهاد کرد با دو نوع موشک جدید تکمیل شود.
این بازبینی شامل برخی از معیارهای دیگر است که میتواند منجر به آیندهای شود که در آن رقابت هستهای امری عادی خواهد بود: افزایش ظرفیت تولید پلوتونیوم برای گسترش زرادخانه توسط آمریکا در صورت نیاز؛ آموزش نیروهای متعارف برای جنگیدن در کنار نیروهای هستهای؛ افزایش آمادگی حدود 150 سلاح هستهای مستقر در اروپا و عدم اعتماد به اقدامات مربوط به کنترل تسلیحات.
برنامه بازبینی وضعیت هستهای آمریکا شامل بیانیههای خام، متناقض و گمراهکنندهای است. بهعنوان مثال، معیار متفاوتی درباره زمان از رده خارج ساختن بمب گرانشی 2/1 تنی بی 83 مربوط به دهه 1970 دارد. حتی قبل از انتشار برنامه مذکور، نگرانیهایی وجود داشت مبنی بر اینکه خوی انتقامجویی ترامپ ممکن است احتمال استفاده نامناسب از نیروی هستهای را مثلاً برای مقابله با یک حمله سایبری افزایش دهد. ژنرال پاول سِلوا، دومین مقام ارشد نظامی آمریکا، مجبور به تکذیب چنین ادعاهایی شد و آن را اساساً نادرست خواند. این نوع از آشفتگی و سردرگمی حول موضوع انتشار تهدیدات هستهای غیرقابل قبول است، بهویژه برای دولتی که عبارات بیپروایی را در مورد وضعیت هستهای خود توییت میکند.
برنامه بازبینی وضعیت هستهای آمریکا دو تکمله را الزامی کرده است: گزینهای جدید برای موشکهای بالستیک دریا پایه کم بازده و موشک کروز دریایی جدید بهجای موشکهای حذفشده از ناوگانِ دهه 90. بر اساس برنامه یادشده، اضافه شدن این دو ظرفیت جدید ضروری است، زیرا به مقابله با هرگونه استنباط اشتباه از شکاف قابلاستفاده در توانایی بازدارندگی منطقهای آمریکا کمک خواهد کرد. با این حال، برنامه بازبینی وضعیت هستهای آمریکا بیان میکند که گزینههای جدید برای حفظ اعتبار بازدارندگی در مقابل خشونتهای منطقهای ضروری است. این بیانیه از اعتبار نیروهای استراتژیک آمریکا میکاهد و به چین، کره شمالی و روسیه سیگنالهایی میدهد که باید انتظار واکنشی متقابل و محدود را در جواب ضربه کم بازده داشته باشند.
بهعلاوه، با اتخاذ این موضع، برنامه بازبینی وضعیت هستهای آمریکا بهطور ضمنی باور روسها را میپذیرد، مبنی بر اینکه تولید کمتر این سلاحها آنها را برای استفاده در جنگهای منطقهای باارزشتر و قابلقبولتر میسازد. این امر به سه دلیل نادرست است: اول اینکه حتی سلاحهای هستهای کم بازده، هزاران بار مخربتر از انواع مختلف تسلیحات متعارف است و خطر آلوده کردن بخشهای زیادی از محدوده متحدان و یا دشمنان را به همراه دارد، دوم اینکه اصلاً مشخص نیست که دشمن بتواند فوراً تشخیص دهد که انفجار هستهای ناشی از یک حمله کم بازده بوده است. سوم آنکه حتی اگر بتواند تشخیص دهد، ممکن است واکنش خود را محدود نسازد. طبق چنین نظریهای، اگر روسیه بهاندازه کافی بیپروا باشد که حمله هستهای کوچک انجام دهد، آمریکا باید با انتقامجویی هستهای این کشور را غافلگیر کند. در ارتباط با سلاحهای غیراستراتژیک برای بازدارندگی، برنامه بازبینی وضعیت هستهای آمریکا همان منطق اشتباهی را به نمایش میگذارد که نگران است در روسیه در دستور کار قرار گرفته باشد.
برنامه بازبینی وضعیت هستهای آمریکا از ارائه موردی قانعکننده برای اثبات اهمیت سامانه پیشنهادی خود ناکام است. این ادعا که استقرار یک سامانه جدید موشک کروز پرتابشونده از زیردریایی میتواند روسیه را به از رده خارج ساختن موشکهای کروز زمین پایه ممنوع شده وادار کند، مضحک است. همانگونه که نیروی هوایی آمریکا تلاش کرده است تا نیاز به یک موشک کروز هوا پایه جدید را توجیه کند، برنامه بازبینی وضعیت هستهای آمریکا برای توجیه ضرورت اینکه مأموریتهایی وجود دارد که با سامانه فعلی انجامپذیر نیست و از این رو به سیستم جدیدی نیاز است، ناکام بود.
در کل، برنامه بازبینی وضعیت هستهای آمریکا دیدگاهی قدیمی و ساده در مورد بازدارندگی را منعکس میکند. در این برنامه چنین استدلال میشود که سلاحهای هستهای تأثیرات بینظیری در بازدارندگی دارد، بنابراین برخورداری از گزینههای بیشتر به معنای بازدارندگی بیشتر است. امروزه، برنامهریزان نظامی، درک بسیار پیچیدهتر و منحصربهفردتری از بازدارندگی دارند. آنها قصد دارند گسترهای از قابلیتها را در حوزههای مختلف به کار بگیرند تا در ارتباط با هر تهدیدی تأثیر استراتژیک مناسبی ایجاد کنند. در برخی موارد، ایجاد تهدید هستهای ممکن است برای بازدارندگی از یک حمله الزامی باشد. بااینحال در برخی شرایط دیگر، با استفاده از تهدید به دفاع در مقابل یک حمله یا وارد ساختن هزینههای سنگین در حوزه سایبری، فضا، با تحریمها یا با سلاحهای متعارف پذیرفتنیتر و قانعکنندهتر است. تسلیحات هستهای هرگز بازدارنده معتبری در برابر تهاجم سطح پایین که روسیه و کره شمالی ثابت کردهاند در آن ماهر هستند، نیست.
این بخشی از دلیل دولت اوباما برای کاهش وابستگی به سلاحهای هستهای بود: اگر ممکن است هدفی با سلاحهای متعارف تأمین شود، تهدیدی مؤثرتر از خطر هستهای است. با این حال برنامه بازبینی وضعیت هستهای آمریکا در سال 2018 بهصراحت عنوان میکند که «نیروهای غیرهستهای تأثیر بازدارندگی متناسبی ندارند». این امر به متحدان ما میگوید که «از همکاریهای متداول ما مطمئن نباشید؛ تعهدات هستهای مطالبه کنید» و به دشمنان ما میگوید که «وضعیت متعارف ما بازدارندگی ایجاد نمیکند، فقط زمانی جدی هستیم که تهدید هستهای کنیم.»
رویکرد برنامه بازبینی وضعیت هستهای آمریکا، به هنگام تخصیص بودجه به زرادخانه، بین نیروهای متعارف و هستهای تنش ایجاد میکند. مقامات ارشد دفاعی صراحتاً عنوان کردهاند که پنتاگون برنامهای برای پرداخت 7/1 تریلیون دلار برای بهروزرسانی و عملیاتی کردن زرادخانه در طول 30 سال آتی ندارد. این رقم تنشهای جدی در تقلای پنتاگون برای رسیدگی به مجموعهای از اولویتهای گیجکننده ایجاد خواهد کرد: افزایش آمادهباش نیروهای آمریکا، ساختن ناوگانهای جدیدی از ناو هواپیمابر، جنگندهها و زیردریاییهای رزمی و اختصاص سرمایههای بیشتر به تحقیقات آینده. از اینرو، برنامه بازبینی وضعیت هستهای آمریکا بهجای سعی در حل مشکل هزینهها، این مشکل را انکار میکند و میگوید تسلیحات هستهای مقرون بهصرفه است و کسری از بودجه دفاعی است.
ناکامی هر بخش از برنامه بازبینی وضعیت هستهای آمریکا ناشی از ساختار بازبینی است که تسلیحات هستهای را مجزا از دیگر عناصر قدرت آمریکا میبیند. در نتیجه، این سند کمتر به یک استراتژی جهت بازدارندگی شبیه است و بیشتر به برنامهای برای دفاع از تسلیحات اتمی شباهت دارد. این برنامه سیاست پنتاگون نیست، بلکه سفارشی از جانب یک لابی قدرتمند است. بهتر است دولت بعدی آمریکا برنامه بازبینی وضعیت هستهای آمریکا را بهگونهای تهیه کند که استراتژی تدوین شود که از تمامی ظرفیتهای مؤثر برای بازدارندگی استفاده شود.
با این حال بزرگترین مشکل برنامه بازبینی وضعیت هستهای این است که ترامپ نگاه از بالا به پایینی به جهان دارد و نظریه کهنه و منسوخشده بازدارندگی و جنگافروزی که دولت ترامپ آن را تبلیغ میکند، برای پرداختن به تهدیدهای امروز مناسب نیست. سیاست هستهای ترامپ بهجای تلاش برای کاهش خطرات هستهای، دیگران را برای حرکت به سمت جهان خطرناکتر سوق میدهد.
0 Comments