امیرعلی ابوالفتح/ کارشناس مسائل آمریکا
در خصوص تاثیرگذاری نتایج انتخابات میان‌دوره‌ای بر ترک‌تازی‌ها و تک‌روی‌های دونالد ترامپ باید از دو منظر به این موضوع نگریست؛ یکی در عرصه سیاست داخلی و دیگری در عرصه سیاست خارجی. در عرصه سیاست داخلی مجلس نمایندگان نقش زیادی دارد به ویژه که مسئولیت اصلی تقسیم بودجه نیز در اختیار این مجلس است. نمایندگان مجلس نمایندگان با دستکاری کردن بودجه‌ها و بالا پایین کردن هزینه‌های دولتی می‌توانند بر سر راه برخی برنامه‌هایی که مدنظر دولت ترامپ است مانع‌تراشی کنند. به طور مشخص احداث دیوار مرزی با مکزیک که حدود پنج میلیارد دلار هزینه دارد در کنگره‌ای که جمهوریخواهان اکثریت را داشتند نیز به تصویب نرسید حال در کنگره‌ای که اکثریت مجلس نمایندگان در اختیارات دمکرات‌ّها است چنین طرحی هیچ شانسی برای تصویب ندارد. در مورد قوانین مالیاتی و تلاش برای تغییر در قوانین بیمه درمانی موسوم به «اوباماکر» هم دموکرات‌ها می‌توانند مانع‌تراشی کنند و اجازه ندهند ترامپ مانند دو سال گذشته بتواند در کنگره حرفش را به کرسی بنشاند. اما در عرصه سیاست خارجی تاثیرگذاری‌ها به این اندازه نیست. چراکه اولا وزن مجلس نمایندگان در مقایسه با مجلس سنا در حوزه سیاست خارجی و سیاست امنیتی تاحدودی ضعیف‌تر است و بیشتر توجه اعضای مجلس نمایندگان به مسائل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و داخلی است تا سناتورها که بیشتر نگاه ملی، فراملی و بین‌المللی دارند. اما در هر حال در عرصه‌هایی ترامپ ناچار است دیدگاه دموکرات‌ها را نیز در نظر بگیرد. چراکه دموکرات‌ها ممکن است در عرصه سیاست خارجی در تدوین و جهت‌دادن به سیاست خارجی مستقیما ایفای نقش نکنند اما می‌توانند این موضوع را در برنامه‌های اقتصادی و اجتماعی دولت تلافی کنند و ما به ازای همکاری در این حوزه‌ّها از دولت بخواهند که در مباحث سیاست خارجی مقداری منعطف‌تر و محتاطانه‌تر عمل کند. به ویژه حوزه‌هایی مانند همکاری آمریکا با اروپا، فاصله ایجاد کردن کاخ سفید با روس‌ها و همچنین بحث عربستان از جمله مواردی هستند که نمایندگان دموکرات می‌توانند به رویکرد دولت ترامپ لطمه وارد کنند. به همین اندازه حضور اکثریت دموکرات‌ها در مجلس نمایندگان بر بحث ایران نیز تاثیر دارد. یعنی به هر حال دموکرات‌ها تقریبا متفق القول منتقد شدید رویکرد ترامپ در قبال ایران و خروج از برجام هستند و حتی تحریم‌های اعمال شده را مورد تایید قرار نمی‌دهند. از این جهت ترامپ از این پس باید مواضع و یا دیدگاه این گروه را نیز در تصمیمات خود درنظر بگیرد. البته این بدان مفهوم نیست که چون دموکرات‌ّها اکثریت را در مجلس نمایندگان دارند و حامی برجام نیز هستند بنابراین دولت واشنگتن به توافق هسته‌ای بازمی‌گردد یا تحریم‌هایش را برمی‌دارد. زیرا مجلس نمایندگان تا این اندازه دارای نفوذ نیست که بتواند رئیس‌جمهور را وادار کند تا از موضوعی که تبدیل به یک مسئله حیثیتی برای شخص او شده، کوتاه بیاید اما از این لحاظ که ترامپ بخواهد قوانین شدیدتری در حوزه هسته‌ای علیه ایران اعمال کند، احتمالا اکثریت مجلس نمایندگان با آن همراهی نخواهند کرد.
به عبارت دیگر مجلس نمایندگان از توان مستقیم و غیرمستقیم برای تعدیل مواضع به شدت ضدایرانی دولت ترامپ در مواجهه با موضوع توافق هسته‌ای برخوردار خواهد بود . در غیر این صورت همانطور که اشاره شد مجلس می‌تواند در اجرای برخی از برنامه‌های اقتصادی و اجتماعی مدنظر کاخ سفید سنگ‌اندازی کند.
در عین حال این احتمال وجود دارد که در دیگر حوزه‌ّهای مورد مناقشه میان ایران و آمریکا یعنی مسائل مربوط به اسرائیل، برنامه‌های موشکی یا حضور منطقه‌ای ایران اگر نیاز به تصویب قوانین تحریمی جدید باشد شاید دموکرات‌ها در این زمینه با ترامپ همراهی کنند مشروط به اینکه دولت ترامپ در خصوص برجام انعطاف بیشتری از خود نشان دهد.
در نهایت از سوم ژانویه 2019 و با آغاز به کار کنگره یک صد و شانزدهم آمریکا ، دموکرات‌ها ریاست مجلس و کلیه کمیته‌های آن را در دست خواهند گرفت. از آن پس تا دو سال بعد، ترامپ برای پیشبرد برنامه‌های خود باید از سد محکم دموکرات‌ها در سنا بگذرد. ضمن این که کنترل دموکرات‌ها بر مجلس نمایندگان، فرصت طلایی را در اختیار آنان قرار می‌دهد که در مورد پرونده‌های متعدد دونالد ترامپ از اتهام تبانی با روس‌ها تا بحث فرار مالیاتی و روابط غیر‌اخلاقی با برخی از زنان تحقیقات کنند. این اختیارات تا حد اعلام جرم علیه رییس جمهوری و درخواست برای محاکمه و برکناری وی در سنا نیز امتداد می‌یابد.
از این رو قابل انتظار خواهد بود که ترامپ در دو سال بعدی ریاست جمهوری به شدت تحت فشار سنگین دموکرات‌ها قرار بگیرد؛ دموکرات‌هایی که به پیروزی در انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره سال 2018 به مانند سکویی برای پیروزی در سال 2020 و بازپس گیری کاخ سفید می‌نگرند.
0 Comments