جدیدترین مطالب
راهبرد تحریمی آمریکا در حوزه هوش مصنوعی و الزامات مقابله با آن
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: مدیرکل نظام فنی، اجرایی و ارزشیابی وزارت نفت گفت: هوش مصنوعی این قابلیت را دارد که فاصله کشورهای کمتر توسعه یافته با کشورهای توسعه یافته را بهسرعت در حوزه علم و فناوری کاهش دهد، از این رو، آمریکا بهدنبال اعمال تحریم بر هوش مصنوعی در کشورهای رقیب خود ازجمله ایران است.
عقبنشینی اتحادیه اروپا از مصادره کامل داراییهای روسیه
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل اروپا گفت: براساس گزارش گاردین، اتحادیه اروپا به توافقی در مورد برداشت سود از داراییهای مسدود شده روسیه برای خرید تسلیحات و کمک به اوکراین دست یافته است. از آنجایی که اتحادیه اروپا از عواقب قانونی مصادره کامل داراییهای روسیه نگران است و با توجه به اینکه مسکو حق قانونی برای برداشت این وجوه نداشت، تصمیم گرفت فقط سود حاصل از داراییها را برای کمک به اوکراین استفاده کند.
أحدث المقالات
راهبرد تحریمی آمریکا در حوزه هوش مصنوعی و الزامات مقابله با آن
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: مدیرکل نظام فنی، اجرایی و ارزشیابی وزارت نفت گفت: هوش مصنوعی این قابلیت را دارد که فاصله کشورهای کمتر توسعه یافته با کشورهای توسعه یافته را بهسرعت در حوزه علم و فناوری کاهش دهد، از این رو، آمریکا بهدنبال اعمال تحریم بر هوش مصنوعی در کشورهای رقیب خود ازجمله ایران است.
عقبنشینی اتحادیه اروپا از مصادره کامل داراییهای روسیه
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل اروپا گفت: براساس گزارش گاردین، اتحادیه اروپا به توافقی در مورد برداشت سود از داراییهای مسدود شده روسیه برای خرید تسلیحات و کمک به اوکراین دست یافته است. از آنجایی که اتحادیه اروپا از عواقب قانونی مصادره کامل داراییهای روسیه نگران است و با توجه به اینکه مسکو حق قانونی برای برداشت این وجوه نداشت، تصمیم گرفت فقط سود حاصل از داراییها را برای کمک به اوکراین استفاده کند.
روسیه و ناتو در دریای بالتیک
حتی قبل از بروز بحران اوکراین، کشورهای مورد بحث نسب به همکاریهای امنیتی با روسیه تردید داشتند. در طرف مقابل مسکو نیز همواره مشکلاتی را با این کشورها داشته است. مثلاً؛ قصد لهستان برای استقرار سپر دفاع موشکی بالستیک (BMD) آمریکا در این کشور، تحریم «پیمان نیروهای مسلح متعارف در اروپا» به نام CFE از سوی کشورهای لهستان، استونی و لیتوانی و تفسیر این کشورها از گذشته اتحاد جماهیر شوروی از جمله مشکلات میان روسیه و کشورهای حوزه دریای بالتیک است. البته، هیچ کدام از این مسائل تا کنون نتوانسته است که بحرانی جدی در روابط روسیه و ناتو به وجود بیاورد و یا تاثیری سیستمیک بر بدتر شدن اوضاع داشته باشد.
مسکو طی سالهای 1999 و 2004 یک واکنش غیرکلیدی در مورد پیوستن به اتحاد این کشورها نشان داد، البته بعدها روسیه با احتیاط بیشتری عمل کرد، به طوریکه در حال حاضر مسکو به سختی در تلاش است تا از گسترش این اتحاد جلوگیری کند. در این شرایط، حوادث اوکراین رابطه روسیه و ناتو را به سمت یک بحران عمیق سیستمیک سوق داد و یک چالش امنیتی میان مسکو و بروکسل رقم خورد، تا جائیکه در حال حاضر مهار این بحران به یک جزء ذاتی در فعالیتهای دو طرف تبدیل شده است. دیدگاه روسیه در دریای بالتیک متقارن و متناسب است، تنها موضوع مهم این است که ناتو و چشم انداز گسترش آن حتی قبل از بحران اوکراین نیز از سوی مسکو به عنوان یک چالش درازمدت تلقی میشد. از سویی دیگر، مسکو پس از مارس 2014 سیاستهای خود را نسبت به اوکراین که دچار فرسایش شده بودند، دوباره مورد بررسی قرار داد.
شواهد موجود نشان میدهد که در حال حاضر، نگرش متقابل روسیه و ناتو در پایینترین نقطه از زمان جنگ سرد قرار دارد، در این اوضاع، رد متقابل طبیعی به نظر می رسد، این ثبات سطحی است. چرا که انبوهی از پارامترهای عدم تعادل و تشدید خطرات در زیر روابط آنها پنهان شده است که امکان شعلهور شدن آنها در مقیاس فاجعه بار وجود دارد. مثلاً احتمال رویارویی روسیه و ناتو در منطقه دونباس (Donbas) اوکراین و یا سوریه (اگرچه به میزان اندک) وجود دارد و این احتمال را باید دو طرف جدی بگیرند.
با توجه به تمامی آنچه گفته شد، به نظر میرسد که دریای بالتیک میتواند به عنوان یک صحنه برای درگیری روسیه و ناتو عمل کند، از سوی دیگر، این منطقه کاملاً مناسب برای کاهش خطرات و عادیسازی تدریجی روابط آنها است. به این ترتیب، نحوه عملکرد این منطقه بستگی به شرایطی دارد که اتفاق میافتد. دستیابی به موفقیت در این منطقه که شرایط پیچیده و دشواری دارد، می تواند کل رابطه روسیه و ناتو را به سمت آیندهای روشنتر سوق دهد و یا شرایط دقیقاً در مسیری متفاوت پیش برود. این دوگانگی باعث شده است که چندین سوال پیش بیاید، از جمله این سوالات میتوان به موراد زیر اشاره کرد.
به چه طریق رابطه روسیه و ناتو میتواند وضعیت امنیتی بالتیک را مشخص کند. چه عواملی بر تعریف پویایی روابط در حوزه مورد بحث تأثیر گذار است، سناریوهای احتمالی چیست و چه اقداماتی میتواند به کاهش مخاطرات در این منطقه منجر شود. البته، این سوالات ممکن است که دیدگاههای استراتژیک درباره رابطه روسیه و ناتو را مشخص کنند. مثلاً، پاسخ به این سوالات میتواند تمایل دو طرف را برای نزدیکی منافع و اهداف آنها در چارچوب محیط در حال تغییر اروپا و پیرامون آن را نشان دهد. همچنین روابط بین روسیه و ناتو با سوئد و فنلاند به عنوان کشورهای بیطرف اهمیت زیادی دارد. تمایل به دوستی این دو کشور همچنان اجتناب ناپذیر و غیر قابل برگشت به نظر میرسد و این شرایط میتواند به بدتر شدن روابط آنها با روسیه منجر شود.
► سیستم رابطه روسیه و ناتو: معضل امنیت
به نظر میرسد که “معضل امنیت” بهترین گزینه برای توصیف رابطه روسیه و ناتو پس از سال 2014 است. این معضل شامل چندین ویژگی کلیدی است که به نامتقارن در ابعاد مختلف گفتمان سیاسی و رسمی کشورها و با درجات شدت متفاوت بروز میکند. اول از همه، معضل امنیتی نشان میدهد که درجه بالایی از عدم اطمینان درباره اهداف، پتانسیل و عزم و اراده احزاب برای استفاده از داراییهای موجود وجود دارد. در این شرایط به نظر میرسد که ناتو پس از تحولات اوکراین، درک بهتری از اوضاع دارد، به طوریکه در گزارش دبیر کل ناتو از سال 2013 که در ژانویه سال 2014 میلادی منتشر شد، روسیه به طور انحصاری به عنوان یکی از شرکای این سازمان برای مقابله با تروریسم در افغانستان و مناطق دیگر مطرح شد. اما شش ماه بعد در نشست ولز، ناتو واقعیت دیگری را مطرح و روسیه را به عنوان یک تهدید برای امنیت اروپا اعلام کرد. آنچه برای ناتو شگفت انگیز بود، عملیات سوریه، فروپاشی سریع روابط روسیه و ترکیه و مهمتر از آن ترمیم سریعتراین روابط و برخی تحولات دیگر بود. به طور کلی برخی از رفتارهای روسیه از جمله استفاده همزمان از زور و روشهای سیاسی و دیپلماتیک تعجب برانگیز بوده است. از سویی دیگر، برخی از اقدامات روسیه مانند انجام عملیات نظامی در خارج از این کشور و اتحاد با کشورهایی که قبلاً در قلمرو اتحاد جماهیر شوروی بودهاند نیز از زمان جنگ سرد تا کنون بی سابقه بوده است.
به طور خلاصه، روسیه در حال حاضر تبدیل به یک عنصر خطرناک و غیر قابل پیش بینی در محیط بین الملل برای اروپا شده است. در حالیکه قبلاً مسکو در کنار غرب بود و در کشورهای مختلف مانند عراق و افغانستان در کنار کشورهای اروپایی فعالیت میکرد، از سال 2014 به بعد روسیه تبدیل به کشوری شده است که در مقابل غرب و اروپا قرار دارد. از سویی دیگر، مسکو تصور نمیکرد که گسترش طولانی مدت و غیر قابل برگشت ناتو تا این حد با موفقیت همراه شود، به طوریکه در حال حاضر توازن قدرت به نفع ناتو در مناطق مختلف در حال تغییر است.
مشکلات میان ناتو و روسیه همچنان ادامه دارد و به ویژه با فروپاشی اتحاد سی اف ای خشم مسکو شدت گرفته است. به ویژه روسیه به انتقاد از هم پیمانان عضو ناتوی خود پرداخته است که هنوز معاهده جدید را امضا نکردهاند. از سویی دیگر، عقب نشینی ایالات متحده از معاهده ABM و استقرار زیرساخت سامانه دفاع موشکی در لهستان و جمهوری چک نیز به تشدید اختلافات منجر شده است. علاوه بر این، کرملین شرکای غربی خودش را تا حد زیادی مسئول انقلابهای رنگی در فضای پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در کشورهای مختلف میداند. تمامی مواردی که گفته شد به افزایش تنش میان ناتو و مسکو منجر شده است.
مهم اینکه از اواسط دهه 2000 میلادی، مسکو به این باور رسید که رهبران غرب درباره شکست روسیه اطمینان دارند و به همین دلیل تصور میکنند که باید آرام آرام مسکو را از سیاست اروپا کنار بگذارند. به این ترتیب، ناتو تنها در مناطقی همکاری خود را با روسیه حفظ کرد که به نفعش بود. در نتیجه طی سالهای 2013 و 2014 ناتو به عنوان یک عنصر تحریک آمیز علیه غرب درک میشد و فقط حمایت ضمنی غرب را داشت. بنابراین، با توجه به نقش برجسته کشورهای غربی در انقلاب اوکراین و دست کم گرفتن مسکو، روسیه به سمت افراط پیش رفت و شکاف میان ناتو و غرب با روسیه بیشتر و بیشتر شد. به طور کلی، بحران اوکراین ضربه سختی به روابط روسیه و غرب وارد کرد و حتی مکانیسمهای اندک کاهش خطرات در معضل امنیتی را نیز از بین برد.
به نظر میرسد که الگوی معضل امنیتی در رابطه با روسیه و ناتو در منطقه بالتیک نیز قابل تجزیه و تحلیل است. به طوریکه گسترش تنشها میان دو طرف بر روابط آنها درمنطقه مورد بحث نیز تأثیرگذار بوده است. گفتنی است؛ اگرچه قبلاً تردید کشورهای منطقه دریای بالتیک برای برقراری رابطه با مسکو بیشتر به مسائل هویتی و داخلی مربوط میشد، اکنون و پس از بحران اوکراین این تنشها جدیتر شده است. در این شرایط و به دلیل خشم مسکو به دلایلی که در بالا توضیح داده شد، روسیه اوضاع را به سطحی بالاتر از معضل امنیتی سوق داد. به طوریکه پس از بحران اوکراین، بالتیک به یک نقطه آسیب پذیر برای افزایش تنشها و درگیریها میان روسیه و ناتو تبدیل شد.
0 Comments