در ایران، معدن بزرگ و جدید نفتی با ذخیره ١۵ میلیارد بشکه ای (در حدود ٢ میلیارد تن) کشف شده است. علی کاردر، مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران، این خبر را اعلام کرده است. او خاطر نشان کرد که دستکم، ٢ میلیارد بشکه از ١۵ میلیارد بشکه نفت ذخیره در این معدن – به صورت تضمینی قابل بهره برداری است. اما، برای بهره برداری از آن، به تزریق سرمایه های کلان و برخورداری از فناوری و تکنولوژی پیشرفته نیاز است.
در حال حاضر، جمهوری اسلامی ایران روزانه در حدود ۴ میلیون بشکه نفت استخراج می کند و این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران تا پایان سال ٢٠١۶ میلادی، به این شاخص ها دست یافته است. پیش از این، ایران بعد از لغو تحریم های غرب در اواسط ماه ژانویه سال گذشته، صنعت نفتی خود را احیا می کرد. اعمال شدن تحریم ها صادرات نفت ایران را محدود کرده و در نتیجه آن، در ایران استخراج نفتی کاهش یافته بود. براساس گزارشات اوپک، در ماه ژانویه سال ٢٠١۶ میلادی، ایران در شبانه روز ٢,٨٨ میلیون بشکه نفت استخراج می کرد.
در فهرست تحلیلی کارشناسان Frost & Sullivan که به تازگی انتشار یافته است، گفته می شود: «براساس طرح های دولت جمهوری اسلامی ایران، تا سال ٢٠٢۵ میلادی، سهم این کشور در استخراج جهانی نفت به ٧ درصد خواهد رسید. استراتژی جدید انرژی ایران، افزایش استخراج روزانه نفت تا ۶ میلیون بشکه تا پایان سال ٢٠٢٠ میلادی، را پیش بینی می کند. در این میان، ضریب بازیافت نفت تا ٠,٢ درصدی در سال به حساب تزریق مجدد آب و گاز به لایه های نفت خیز افزایش خواهد یافت».
در حال حاضر، سطح نرخ جهانی نفت، به حساب امضای توافقنامه پیرامون اعمال محدودیت در استخراج نفت در اواخر سال گذشته، توسط کشورهای عضو اوپک و برخی از تولید گنندگان نفتی، محفوظ می ماند. این توافقنامه در شش ماهه نخست سال ٢٠١٧ میلادی، با امکان تمدید مجدد آن برای شش ماهه دوم سال اجرا می شود، اما در این اواخر، رهبران بازار نفتی اغلب از عدم تمدید این توافقنامه سخن می گویند.
از همان ابتدا، ایران عملا به عنوان کشور آسیب دیده از تحریم ها، از اجرای این توافق معاف شده بود.
این معدن جدید می تواند جمهوری اسلامی ایران را در اجرای طرح هایش در راستای افزایش استخراج نفتی اش کمک کند که طی چند سال آینده، می تواند بر بازار جهانی تاثیرگذار باشد. و اما، گفته می شود که حجم جدید استخراج نفتی نرخ نفت را تحت فشار قرار خواهد داد.
آرتم دیف، تحلیلگر ارشد Amarkets ، می گوید: «همه چیز در گرو وضعیت و کاربری در بهره برداری از این معدن جدید قرار خواهد گرفت. اما، حتی بدون صرف نظر از این مساله نیز مشکل می توان انتظار داشت که بهره برداری از این معدن در بازار جهانی تاثیر گذار باشد».
موضوع از این قرار است که به گفته دیف، نفت این معدن در آینده نزدیک، روانه بازار نخواهد شد، زیرا بهره برداری از آن – فرایند بلند مدتی است و به سرمایه گذاری نیاز دارد.
این کارشناس می گوید: «افزون بر آن، ایران در استخراج نفت از این معدن جدید با مشکلاتی مواجه خواهد شد، زیرا این کشور در طرح های فناوری و تکنولوژی در عرصه نفتی به طور جدی عقب مانده است و تحریم های امریکا مانع از دستیابی ایران به تکنولوژی های جدید می شود».
در هفته گذشته، امریکا در واکنش به آزمایش موشک های بالستیک توسط تهران، تحریم های جدیدی را علیه جمهوری اسلامی ایران اعمال کرد. دونالد ترامپ، رئیس جمهور امریکا، ایران را «کشور تروریستی شماره یک» خواند. در حال حاضر، ١٣ نفر از افراد حقیقی و ١٢ شرکت فعال در ایران، لیبی، چین و امارات متحده عربی مشمول اعمال تحریم ها شده اند، اما بعید به نظر می رسد که این فهرست نهائی تحریم ها بوده باشد.
خبر رسیده است که احتمال دارد، کنگره امریکا تحریم های جدیدی را تصویب کند. به موازات آن، اسرائیل نیز ملت های «مسئول» را به پیوستن به موضع امریکا فرا خوانده است.
روز سه شنبه گذشته، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، در این خصوص با ترزا می، همتای بریتانیای خود، گفتگو کرده و اعلام کرد که ایران تهدیدی شده است برای «اروپا، غرب و جهان».
ایران به نوبه خود، می گوید که از عملکرد امریکا هراسی ندارد، اما شرکت های امریکایی به خاطر اعمال تحریم ها، قادر نخواهند بود در مناقصه های مرتبط با بهره برداری از ذخایر مواد هیدرو کربنی ایران شرکت کنند. روز دوشنبه گذشته، امیر حسین زمانی نیا، معاون وزیر نفت ایران در مسائل بین الملل و تجاری، در این خصوص سخن گفت. پیشتر، ایران سرمایه گذاران خارجی را به همکاری در ٧٠ پروژه نفتی و گازی دعوت کرده بود.
اما، حتی اگر الان هم، وجود دشواری ها در تامین تکنولوژی لازم مانع از کار ایران در بهره برداری از ذخایر هنگفت و جدیدش شود، در آینده نزدیک، ایرانی ها کلا می توانند از پس این مشکل برآیند. کارشناسان F&S در گزارش خود اشاره می کنند که هدف مهم در استراتژی انرژی ایران، کاهش سهم واردات تجهیزات و تکنولوژی لازم برای بهره برداری از معادن نفتی و گازی است.
طی چند دهه اخیر، ایران سرمایه گذاری های گسترده ای در عرصه امور علمی – تحقیقاتی و تجربی – طراحی انجام داده است که ساخت و تولید و راه اندازی سری برخی از تکنولوژی های کلیدی توسط شرکت های ایرانی را به همراه داشته است.
کارشناسان F&S خاطر نشان می کنند: «به رغم آن که نرخ تجهیزات تولید داخلی ٧٠ – ٣٠ درصد بالاتر از نرخ تولیدات مشابه خارجی است و اغلب از لحاظ کیفی نیز پایین تر است، اما در حال حاضر، ایران در وضعیتی قرار دارد که می تواند ۶٠ تا ٨٠ درصد از کل تکنولوژی لازم نفتی و گازی خود را به طور مستقل تولید کند».
در این میان، در برخی بخش ها (برای نمونه، در بخش احداث سکوهای حفاری) سطح محدود سازی و خودکفایی تا ١٠٠ درصد می رسد.
دمیتری راسپوپوف، تحلیلگر F&S، به نشریه «گازتا رو» گفت که این معدن مستعد تولید ٢٠٠ – ١۵٠ هزار بشکه نفت در شبانه روز است (در صورت آغاز استخراج صنعتی و با احتساب حجم ذخایر استخراجی تا ٢ میلیارد بشکه ای).
این کارشناس وضعیت کنونی را چنین تفسیر می کند: «از لحاظ تئوری، حجم جدید استخراج نفتی باعث کاهش نرخ نفت خواهد شد. از سوی دیگر، همه ساله و نه فقط در ایران، معادن جدیدی افتتاح می شوند. از این رو، بعید به نظر می رسد که افزایش ذخایر نفتی در ایران در سال های آینده، نرخ جهانی نفت را تحت تاثیر قرار دهد و افزون بر این که ایران در سطح کنونی تکنولوژی و سرمایه گذاری هایش، به این سقف استخراج نفتی نزدیک شده است».

منبع: اداره کل رسانه های خارجی وزارت فرهنگ و ارشاداسلامی