شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل اروپا گفت: براساس گزارش گاردین، اتحادیه اروپا به توافقی در مورد برداشت سود از دارایی‌های مسدود شده روسیه برای خرید تسلیحات و کمک به اوکراین دست یافته است. از آنجایی که اتحادیه اروپا از عواقب قانونی مصادره کامل دارایی‌های روسیه نگران است و با توجه به اینکه مسکو حق قانونی برای برداشت این وجوه نداشت، تصمیم گرفت فقط سود حاصل از دارایی‌ها را برای کمک به اوکراین استفاده کند.
شورای راهبردی آنلاین: رئیس شورای راهبردی روابط خارجی گفت: سخنگوی وزارت خارجه آمریکا بعد از مصاحبه اینجانب با الجزیره موضعگیری و حرف های گذشته را تکرار کرد که نمی گذارند ایران سلاح هسته ای تولید کند، ولی نهایتا گفت بهترین راه دیپلماسی است. بله ما هم براساس فتوای رهبری دنبال تولید سلاح نیستیم، بلکه مدافع دیپلماسی و تحقق طرح منطقه عاری از سلاح هسته ای هستیم، ولی اگر رژیم اسراییل ما را تهدید هسته ای کند، نمی توانیم دست روی دست بگذاریم و منتظر اجازه دیگران باشیم.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک پژوهشگر مسائل عربستان گفت: آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا اخیرا طی یک سفر منطقه‌ای وارد ریاض شد و رایزنی‌هایی با مقامات این کشور داشت. به نظر می‌رسد یکی از دستورکارهای بین عربستان و آمریکا علاوه بر بحث جنگ غزه، روند عادی‌سازی روابط رژیم اسرائیل و این کشور عربی است.
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت مهمان: تنگه استراتژیک باب المندب و دریای سرخ، در ماه‌های اخیر به دلیل جنگ غزه به با مشکلات عدیده و بحران جدی مواجه شده است؛ دلیل این امر نیز رویکرد حمایت‌گرایانه نیروهای ارتش یمن از فلسطین است که از ابتدای حملات رژیم اسرائیل به نوار غزه، حمله به کشتی‌های عازم سرزمینهای اشغالی یا از مبدأ این رژیم در دریای سرخ را در برنامه خود قرار داده و وعده داده‌اند تا زمانی که تجاوز نظامی رژیم اسرائیل به نوار غزه پایان نیابد به حملات خود ادامه خواهند داد. ایالات متحده آمریکا به عنوان مهمترین حامی رژیم اسرائیل نخستین کشوری بود که به این سیاست نیروهای ارتش یمن واکنش نشان داد و کوشید در پوشش حمایت از آزادی کشترانی، ائتلافی جهانی برای مقابله با این حملات تشکیل دهد؛ ائتلافی که البته به دلیل تعارض منافع کشورهای غربی ناکام ماند و در عمل به حملات آمریکا و انگلیس به مواضعی در یمن ختم شد. البته، کشورهای اروپایی هر چند در ائتلاف آمریکایی مشارکت جدی نداشتند، اما منافع متعدد و پیچیده ای در این منطقه پرالتهاب دارند و در نتیجه رویکرد ویژه و مستقلی در قبال آن اتخاذ کرده اند.
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: یک کارشناس مسائل منطقه گفت: مقامات قطر به طور حتم در برابر فشار غربی‌ها برای اخراج رهبران حماس از خاک خود مقاومت می‌کنند و احتمالا آمریکا هم در این رابطه به سمت معادله صفر و صد حرکت نخواهد کرد، چراکه ماندن رهبران حماس در قطر که متحد آمریکا است، بهتر از این است که حماس در کشوری خارج از قدرت اعمال فشار آمریکا قرار گیرد.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل اروپا گفت: براساس گزارش گاردین، اتحادیه اروپا به توافقی در مورد برداشت سود از دارایی‌های مسدود شده روسیه برای خرید تسلیحات و کمک به اوکراین دست یافته است. از آنجایی که اتحادیه اروپا از عواقب قانونی مصادره کامل دارایی‌های روسیه نگران است و با توجه به اینکه مسکو حق قانونی برای برداشت این وجوه نداشت، تصمیم گرفت فقط سود حاصل از دارایی‌ها را برای کمک به اوکراین استفاده کند.
شورای راهبردی آنلاین: رئیس شورای راهبردی روابط خارجی گفت: سخنگوی وزارت خارجه آمریکا بعد از مصاحبه اینجانب با الجزیره موضعگیری و حرف های گذشته را تکرار کرد که نمی گذارند ایران سلاح هسته ای تولید کند، ولی نهایتا گفت بهترین راه دیپلماسی است. بله ما هم براساس فتوای رهبری دنبال تولید سلاح نیستیم، بلکه مدافع دیپلماسی و تحقق طرح منطقه عاری از سلاح هسته ای هستیم، ولی اگر رژیم اسراییل ما را تهدید هسته ای کند، نمی توانیم دست روی دست بگذاریم و منتظر اجازه دیگران باشیم.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک پژوهشگر مسائل عربستان گفت: آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا اخیرا طی یک سفر منطقه‌ای وارد ریاض شد و رایزنی‌هایی با مقامات این کشور داشت. به نظر می‌رسد یکی از دستورکارهای بین عربستان و آمریکا علاوه بر بحث جنگ غزه، روند عادی‌سازی روابط رژیم اسرائیل و این کشور عربی است.
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت مهمان: تنگه استراتژیک باب المندب و دریای سرخ، در ماه‌های اخیر به دلیل جنگ غزه به با مشکلات عدیده و بحران جدی مواجه شده است؛ دلیل این امر نیز رویکرد حمایت‌گرایانه نیروهای ارتش یمن از فلسطین است که از ابتدای حملات رژیم اسرائیل به نوار غزه، حمله به کشتی‌های عازم سرزمینهای اشغالی یا از مبدأ این رژیم در دریای سرخ را در برنامه خود قرار داده و وعده داده‌اند تا زمانی که تجاوز نظامی رژیم اسرائیل به نوار غزه پایان نیابد به حملات خود ادامه خواهند داد. ایالات متحده آمریکا به عنوان مهمترین حامی رژیم اسرائیل نخستین کشوری بود که به این سیاست نیروهای ارتش یمن واکنش نشان داد و کوشید در پوشش حمایت از آزادی کشترانی، ائتلافی جهانی برای مقابله با این حملات تشکیل دهد؛ ائتلافی که البته به دلیل تعارض منافع کشورهای غربی ناکام ماند و در عمل به حملات آمریکا و انگلیس به مواضعی در یمن ختم شد. البته، کشورهای اروپایی هر چند در ائتلاف آمریکایی مشارکت جدی نداشتند، اما منافع متعدد و پیچیده ای در این منطقه پرالتهاب دارند و در نتیجه رویکرد ویژه و مستقلی در قبال آن اتخاذ کرده اند.
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: یک کارشناس مسائل منطقه گفت: مقامات قطر به طور حتم در برابر فشار غربی‌ها برای اخراج رهبران حماس از خاک خود مقاومت می‌کنند و احتمالا آمریکا هم در این رابطه به سمت معادله صفر و صد حرکت نخواهد کرد، چراکه ماندن رهبران حماس در قطر که متحد آمریکا است، بهتر از این است که حماس در کشوری خارج از قدرت اعمال فشار آمریکا قرار گیرد.
محمد سالم کارشناس مسائل موریتانی در تحلیلی که مرکز پژوهش های الجزیره منتشر کرد، نوشت: این اجلاس از نظر مشارکت سران، از کم‌فروغ‌ترین اجلاس ها در تاریخ اجلاس های عربی به شمار می رود و بیانیه پایانی آن ضعف کمی و کیفی تصمیمات این اتحادیه را نشان داد.
کشورهای شرکت کننده در این اجلاس در تدوین یک روند امیدوار کننده برای آینده ملت های عرب، حل و فصل اختلافات عربی و یا رسیدن به یک دیدگاه معین در خصوص بحران های بزرگ همچون رویارویی با تروریسم در منطقه ناکام ماندند. این در حالی است که این اجلاس در سطح آرمان ملت‌های عربی دارای عملکردی ضعیف و بدون تأثیر در وضع حاضر و آینده کشورهای عربی بود.
اجلاس سران اتحادیه عرب در نواشکوت تنها با حضور هفت رئیس دولت / حکومت از ۲۲ کشور عربی برگزار شد و حضور روسا تنها به حضور شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر، شیخ احمد الصباح امیر کویت، عمر البشیر رئیس جمهور سودان، عثمان احمد جیله رئیس جمهور جیبوتی، اکیلیل ظنین رئیس جمهور جزایر قناری، منصور هادی رئیس جمهور مستعفی یمن و محمد والد عبدالعزیر رئیس جمهور کشور میزبان محدود شد. این در حالی است که دیگر کشورهای عضو اتحادیه عرب در سطح وزیران خارجه در این اجلاس شرکت کردند.
دلایل کاهش حضور سران اتحادیه عرب در اجلاس
– عامل امنیتی؛ رسانه های عربی به تردید در توانایی موریتانی در برگزاری خوب این اجلاس دامن زدند و این امری بود که برای بیشتر روسا به یک دغدغه تبدیل شد و آنچه به این تردیدها دامن زد تنش های اجتماعی بود که در نواکشوت روی داد؛
– فقدان پیش‌بینی پذیری؛ به دلیل بالا گرفتن اختلافات میان سران عرب و اختلاف زیاد در خصوص مسائل و بحران های عربی مختلف؛
– ضعف موریتانی در میزبانی و استقبال کامل از هیئت های پادشاهی و ریاستی که باعث کاهش فعالیت های اجلاس به چند ساعت در یک روز شد.
– اختلافات مراکش و موریتانی بر روند برگزاری اجلاس اثر گذاشت. این اختلاف در چند ماه اخیر به ویژه با مشارکت رسمی موریتانی در مراسم خاکسپاری محمد ولد عبدالعزیز، رئیس فقید جبهه بولیساریو و انتخاب جانشین برای او بیشتر شد. میزان تنش میان دو کشور زمانی بیشتر شد که موریتانی با امضای ۲۸ دولت آفریقایی درباره پیش نویس مراکش مبنی بر اخراج جبهه بولیساریو از اتحادیه آفریقا مخالفت نمود و رسانه های مراکش این مسأله را دلیل کافی برای تأثیر منفی بر اجلاس نواکشوت پس از مخالفت مراکش با میزبانی این اجلاس بر شمردند.
تمامی این عوامل باعث شد بیشتر سران عرب این اجلاس را تحریم و به اعزام هیئت ها و نمایندگانی در سطوح پایین اکتفا کنند.
اجلاسی بدون سران و مواضع
اجماع عربی کلی بر این باور است که اجلاس نواکشوت هیچ نقطه امیدی به واقعیت عربی نیفزود. بیانیه صادر شده در اجلاس به جز استقبال سران حاضر از طرح فرانسه درباره فلسطین، شامل هیچ برنامه معین و تصمیم‌های عملی نبود. سران حاضر در اتخاذ دیدگاهی یکسان در خصوص طرف های درگیر در سوریه ناکام ماندند و در این اجلاس هیچ توجهی به پرونده پناهندگان سوری نشد. مسأله تشکیل یک قدرت عربی مشترک که مصر از آن حمایت می نماید و عربستان به شدت مخالف آن است، نادیده گرفته شد، تا به عنوان یکی از بحران های عربی مشترک باقی بماند.
همچنین در بیانیه پایانی این اجلاس سخنی درباره کودتای نافرجام ترکیه با وجود حجم بالای روابط عربی – ترکی به میان نیامد.
موریتانی: دستاوردها و چالش ها
نتایج اجلاس نواکشوت اگرچه از اجلاس های سابق کم اهمیت تر بود، اما برای موریتانی دستاوردها و چالش هایی به همراه داشت.
برجسته ترین دستاوردهای اجلاس نواکشوت برای موریتانی
– خروج از حاشیه: مردم و مقامات موریتانی در طول دهه های اخیر به حاشیه رانده شده بودند و این اجلاس باعث مشارکت موریتانی در تصمیم‌سازی عربی شد. این دستاورد با بلندپروازی محمد ولد عبدالعزیز رئیس جمهور موریتانی برای حضور قدرتمند در صحنه بین اللمللی و منطقه ای به عنوان میانجی در پرونده های سیاسی منطقه ای و یا به عنوان رئیس اتحادیه آفریقا و اخیرا به عنوان رئیس اجلاس سران عرب همراستاست.
– دستاورد اقتصادی: کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس کمک‌های بزرگی را به موریتانی نمودند و این کمک ها شامل هدایایی از خودروهای لوکس بود.
– بازسازی زیرساخت ها: بخشی از موریتانی پس از سال‌ها فقر، شکل ظاهری جدیدی به خود گرفت.
– بهبود ناتوانی دیپلماسی در روابط فیمابین: می توان گفت روابط موریتانی – عربی در سطح دوجانبه ضعیف است و در دوره رئیس جمهور کنونی به جز سفر عمر البشیر رئیس جمهور سودان به موریتانی، در طول هشت سال گذشته با وجود سفرهای متعدد محمد ولد عبدالعزیز به پایتخت های عربی هیچ رئیس جمهور و یا پادشاه عربی به موریتانی سفر نکرده بود.
– افزایش جایگاه مردمی: این اجلاس جایگاه سیاسی محمد ولد عبدالعزیز رئیس جمهور موریتانی را به شکل خاص نزد اکثریت عرب زبان کشورش که این اجلاس را بازگشت به اصول و ریشه های عربی قلمداد نمودند، بالا برد و آنها به شدت از برگزاری این اجلاس در نواکشوت استقبال کردند.
– به فراموشی سپرده شدن بحران های اجتماعی در طول دوره آمادگی برای اجلاس: این امر به شکلی بود که معارضان با این اجلاس همسو شدند و آن را دستاورد ویژه ای برای موریتانی قلمداد کردند.
چالش های پیش روی موریتانی پس از اجلاس:
می توان مجموعه ای از چالش های پیش روی موریتانی را پس از برگزاری اجلاس به شکل زیر بیان نمود:
چالش ریاست: قویا انتظار می رود ریاست موریتانی بر اتحادیه عرب دارای کارآمدی کمتری از ریاست این کشور بر اتحادیه آفریقا باشد که برجسته ترین دلایل آن عبارتند از:
۱- وضعیت مرگ بالینی که اتحادیه عرب در آن به سر می برد
۲- قطب بندی شدید میان اعضا و پیمان های عربی متناقض
۳- افزایش حوادث و ناآرامی ها در جهان عرب
۴- سایه انداختن نیاز اقتصادی موریتانی بر مواضع سیاسی آن در قبال واقعیت جهان عرب و وقایع پراکنده آن.
چالش صحنه داخلی: بر اساس تجربه ریاست موریتانی بر اتحادیه آفریقا می توان در این باره جمله “ریاست مجالس و مرگ صحنه سیاسی در موریتانی” را بیان نمود؛ به شکلی که محمد ولد عبدالعزیز در دوره ریاست خود بر اتحادیه آفریقا صحنه سیاسی را در یک تعطیلی فرو برد و در آن پرونده‌‌های گفت‌وگوی سیاسی به دلیل مشغول شدن رئیس جمهور به قاره سیاه تعطیل شد. در صورتی که محمد ولد عبدالعزیر این تجربه را بار دیگر تکرار نماید، صحنه سیاسی در رکودی قرار خواهد گرفت که تنها با انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی آینده از آن خارج خواهد شد.
چالش تعادل در استفاده از اجلاس: موریتانی در بحرانی واقعی میان قومیت های عربی و زنگی به سر می برد و بحران های سیاسی میان این دو قومیت بالا گرفته است؛ به شکلی که رهبران زنگی خواستار آزادی از آنچه آن را سیطره عربی می دانند، هستند و در مقابل رهبران عرب آنچه آن را زیاده خواهی اقلیت ها با تکیه بر شروط خارجی می دانند، مخالف هستند.
به شکل خلاصه می توان گفت؛ موریتانی تنها برنده اجلاس امید بود؛ زیرا هدف سیاسی کلی موریتانی، متحد کردن مواضع عرب ها و اتخاذ تصمیم‌های قدرتمند و قطعی که صحنه و واقعیت عربی را تغییر دهد، نبود. هدف موریتانی به وضوح رسیدن به جایگاهی برجسته از طریق تلاش مستمر برای قرار گرفتن در مراکز ریاستی در محیط عربی و آفریقایی، مصرف داخلی این جایگاه و افزایش جایگاه مردمی و نشان دادن رئیس جمهور به عنوان شخصیت شجاعی که جایگاه دیپلماتیک را به موریتانی بازگردانده است، بود.
0 Comments