جدیدترین مطالب
عقبنشینی اتحادیه اروپا از مصادره کامل داراییهای روسیه
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل اروپا گفت: براساس گزارش گاردین، اتحادیه اروپا به توافقی در مورد برداشت سود از داراییهای مسدود شده روسیه برای خرید تسلیحات و کمک به اوکراین دست یافته است. از آنجایی که اتحادیه اروپا از عواقب قانونی مصادره کامل داراییهای روسیه نگران است و با توجه به اینکه مسکو حق قانونی برای برداشت این وجوه نداشت، تصمیم گرفت فقط سود حاصل از داراییها را برای کمک به اوکراین استفاده کند.
پاسخ دکتر خرازی به موضع جدید آمریکا در قبال برنامه هستهای ایران:
آمریکا بود که از دیپلماسی هستهای فرار کرد/ ایران هم دیپلماسی را بهترین راه میداند
شورای راهبردی آنلاین: رئیس شورای راهبردی روابط خارجی گفت: سخنگوی وزارت خارجه آمریکا بعد از مصاحبه اینجانب با الجزیره موضعگیری و حرف های گذشته را تکرار کرد که نمی گذارند ایران سلاح هسته ای تولید کند، ولی نهایتا گفت بهترین راه دیپلماسی است. بله ما هم براساس فتوای رهبری دنبال تولید سلاح نیستیم، بلکه مدافع دیپلماسی و تحقق طرح منطقه عاری از سلاح هسته ای هستیم، ولی اگر رژیم اسراییل ما را تهدید هسته ای کند، نمی توانیم دست روی دست بگذاریم و منتظر اجازه دیگران باشیم.
اهداف سفر اخیر بلینکن به عربستان
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک پژوهشگر مسائل عربستان گفت: آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا اخیرا طی یک سفر منطقهای وارد ریاض شد و رایزنیهایی با مقامات این کشور داشت. به نظر میرسد یکی از دستورکارهای بین عربستان و آمریکا علاوه بر بحث جنگ غزه، روند عادیسازی روابط رژیم اسرائیل و این کشور عربی است.
آشفتگی اروپا در تامین امنیت تنگه باب المندب و دریای سرخ
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت مهمان: تنگه استراتژیک باب المندب و دریای سرخ، در ماههای اخیر به دلیل جنگ غزه به با مشکلات عدیده و بحران جدی مواجه شده است؛ دلیل این امر نیز رویکرد حمایتگرایانه نیروهای ارتش یمن از فلسطین است که از ابتدای حملات رژیم اسرائیل به نوار غزه، حمله به کشتیهای عازم سرزمینهای اشغالی یا از مبدأ این رژیم در دریای سرخ را در برنامه خود قرار داده و وعده دادهاند تا زمانی که تجاوز نظامی رژیم اسرائیل به نوار غزه پایان نیابد به حملات خود ادامه خواهند داد. ایالات متحده آمریکا به عنوان مهمترین حامی رژیم اسرائیل نخستین کشوری بود که به این سیاست نیروهای ارتش یمن واکنش نشان داد و کوشید در پوشش حمایت از آزادی کشترانی، ائتلافی جهانی برای مقابله با این حملات تشکیل دهد؛ ائتلافی که البته به دلیل تعارض منافع کشورهای غربی ناکام ماند و در عمل به حملات آمریکا و انگلیس به مواضعی در یمن ختم شد. البته، کشورهای اروپایی هر چند در ائتلاف آمریکایی مشارکت جدی نداشتند، اما منافع متعدد و پیچیده ای در این منطقه پرالتهاب دارند و در نتیجه رویکرد ویژه و مستقلی در قبال آن اتخاذ کرده اند.
أحدث المقالات
عقبنشینی اتحادیه اروپا از مصادره کامل داراییهای روسیه
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل اروپا گفت: براساس گزارش گاردین، اتحادیه اروپا به توافقی در مورد برداشت سود از داراییهای مسدود شده روسیه برای خرید تسلیحات و کمک به اوکراین دست یافته است. از آنجایی که اتحادیه اروپا از عواقب قانونی مصادره کامل داراییهای روسیه نگران است و با توجه به اینکه مسکو حق قانونی برای برداشت این وجوه نداشت، تصمیم گرفت فقط سود حاصل از داراییها را برای کمک به اوکراین استفاده کند.
پاسخ دکتر خرازی به موضع جدید آمریکا در قبال برنامه هستهای ایران:
آمریکا بود که از دیپلماسی هستهای فرار کرد/ ایران هم دیپلماسی را بهترین راه میداند
شورای راهبردی آنلاین: رئیس شورای راهبردی روابط خارجی گفت: سخنگوی وزارت خارجه آمریکا بعد از مصاحبه اینجانب با الجزیره موضعگیری و حرف های گذشته را تکرار کرد که نمی گذارند ایران سلاح هسته ای تولید کند، ولی نهایتا گفت بهترین راه دیپلماسی است. بله ما هم براساس فتوای رهبری دنبال تولید سلاح نیستیم، بلکه مدافع دیپلماسی و تحقق طرح منطقه عاری از سلاح هسته ای هستیم، ولی اگر رژیم اسراییل ما را تهدید هسته ای کند، نمی توانیم دست روی دست بگذاریم و منتظر اجازه دیگران باشیم.
اهداف سفر اخیر بلینکن به عربستان
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک پژوهشگر مسائل عربستان گفت: آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا اخیرا طی یک سفر منطقهای وارد ریاض شد و رایزنیهایی با مقامات این کشور داشت. به نظر میرسد یکی از دستورکارهای بین عربستان و آمریکا علاوه بر بحث جنگ غزه، روند عادیسازی روابط رژیم اسرائیل و این کشور عربی است.
آشفتگی اروپا در تامین امنیت تنگه باب المندب و دریای سرخ
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت مهمان: تنگه استراتژیک باب المندب و دریای سرخ، در ماههای اخیر به دلیل جنگ غزه به با مشکلات عدیده و بحران جدی مواجه شده است؛ دلیل این امر نیز رویکرد حمایتگرایانه نیروهای ارتش یمن از فلسطین است که از ابتدای حملات رژیم اسرائیل به نوار غزه، حمله به کشتیهای عازم سرزمینهای اشغالی یا از مبدأ این رژیم در دریای سرخ را در برنامه خود قرار داده و وعده دادهاند تا زمانی که تجاوز نظامی رژیم اسرائیل به نوار غزه پایان نیابد به حملات خود ادامه خواهند داد. ایالات متحده آمریکا به عنوان مهمترین حامی رژیم اسرائیل نخستین کشوری بود که به این سیاست نیروهای ارتش یمن واکنش نشان داد و کوشید در پوشش حمایت از آزادی کشترانی، ائتلافی جهانی برای مقابله با این حملات تشکیل دهد؛ ائتلافی که البته به دلیل تعارض منافع کشورهای غربی ناکام ماند و در عمل به حملات آمریکا و انگلیس به مواضعی در یمن ختم شد. البته، کشورهای اروپایی هر چند در ائتلاف آمریکایی مشارکت جدی نداشتند، اما منافع متعدد و پیچیده ای در این منطقه پرالتهاب دارند و در نتیجه رویکرد ویژه و مستقلی در قبال آن اتخاذ کرده اند.
زمینههای همکاری ایران و عربستان
ایران و عربستان دو قدرت منطقهای هستند که جهتگیری بینالمللی آنها میتواند نقش مهمی در ژئوپلتیک خاورمیانه، صلح و ثبات منطقهای ایفا کند و به تبع آن و به واسطه تغییرات منطقهای بر ژئوپلتیک جهانی نیز موثر شوند.
آینده پیش رو
با توجه به فراز و فرودهای زیاد در تاریخ روابط ایران و عربستان، درباره پیش بینی آینده روابط همچنان باید با احتیاط برخورد کرد. به ویژه اینکه با وجود اراده شکل گرفته در تهران و ریاض برای عادی سازی روابط، احتمال دخالت بازیگران و عوامل منفی دیگر منتفی نیست. در دهههای گذشته آمریکا و رژیم صهیونیستی از سنگین شدن فضا یا تخریب روابط ایران و عربستان بیشترین بهرهبرداری را کردهاند.
در همین حال یکی از سناریوهای پیش رو در منطقه، تحولات غیرقابل پیشبینی ناشی از تاثیر سیاستهای جدید خاورمیانهای ایالات متحده برای حفظ موقعیت سنتی خود در منطقه، و همچنین سیاستهای جدید منطقهای رژیم صهیونیستی به عنوان بازیگر تخریب گر منطقه است.
با این حال در چشماندازی محافظه کارانه نیز محتمل ترین سناریوی پیش رو برای روابط ایران و عربستان گشوده شدن فصل تازه از روابط دو کشور است که حداقل میتواند منجر به فروکش کردن نسبی تنشها در منطقه با رویکردی عملگرایانه شود.
زمینههای بهبود مناسبات
یک اصل ثابت شده در روابط بینالملل و ارتباطات که زمینه نظریههای کارکردگرایی و همگرایی شده، این است که ایجاد همگرایی نمادین، به شکل گیری انگیزهها و درک مشترک و در نتیجه تکامل اشکال همکاری و شیوههای همگرایی و روابط پویا منجر میشود. حتی اگر در مرحله نخست این همگرایی به نظر نشدنی برسد، این اصل میتواند در روابط ایران و عربستان نیز به آزمون گذاشته شود. به ویژه اینکه عاملی به نام چین نیز وجود دارد که در تحرکات اخیر نشان میدهد انگیزه جدی در بهبود مناسبات ایران و عربستان به عنوان شرکای منطقهای خود دارد.
بهبود روابط ایران و عربستان تابع گامهای مرحلهای و تدریجی است. اولین گام و مهمترین مرحله، عدم دخالت در امور داخلی و کاهش شاخصهای خصمانه در مواضع و رویکردها است. این موضوع یکی از مفاد بیانیه امضا شده میان تهران و ریاض است.
ایران و عربستان دو قدرت مهم منطقهای هستند که حوزه نفوذ گسترده و متحدان غیرقابل انفصال در منطقه دارند. چند دهه تنش در روابط تهران و ریاض مرزبندی حوزههای نفوذ دو کشور را از بین نبرده است. پذیرفتن این واقعیت، اولین گام در مفاهمه برای پرهیز از تقابل بیشتر و توجه به نقاط و حوزههای همکاری است.
در همین حال تاکید بیشتر بر ارزشهای اسلامی، صلح و ثبات منطقهای و مخالفت با پروژههای تجزیه طلبانه در منطقه میتواند به اعتمادسازی دوباره میان ایران و عربستان منجر شود.
ابعاد همکاریهای احتمالی
در فضای رقابت میان کشورها، همواره نقاطی برای توافق و همکاری وجود دارد. رابطه ایران و عربستان نیز از این قاعده مستثنی نیست. در میان گسلهای منازعه، برای ایران و عربستان نیز نقاطی برای تعریف همکاری و منافع مشترک وجود دارد.
در سطح منطقهای، هزینههای خود محوری در منطقه خاورمیانه هر دو کشور را متضرر میکند. یکی از مهمترین و فوری ترین زمینههای همکاری بهره گیری از وزن سیاسی دو کشور برای حل و فصل تعارضات موجود است. هموار شدن زمینههای مذاکرات صلح در یمن، کاهش تنشهای سیاسی در عراق و لبنان، هموارتر شدن راه بازگشت سوریه به جمع کشورهای عربی، کاهش تنش نظامی در خلیجفارس از جمله تعارضاتی هستند که با بهبود فضای گفتگو و اعتمادسازی میان ایران و عربستان در دسترس هستند.
در سطح دوجانبه، ایران و عربستان برای همکاریهای دو جانبه نیز میتوانند برنامه ریزی مشترک داشته باشند. تشکیل کمیسیون یا شوراهای همکاری در سطوح مختلف، گروههای دوستی و اتاق مشترک بازرگانی میتواند به آغاز همکاریها کمک کند. تسهیل همکاریهای علمی و دانشگاهی، گردشگری، ارائه خدمات فنی مهندسی، تسهیل روابط بازرگانی میان بخشهای خصوصی و سرمایه گذاریهای مشترک دولتی و خصوصی از جمله اشکال اولیه همکاری میتوانند باشند.
همکاری در کلیه فعالیتهای اقتصادی از جمله صنایع، معادن، نفت، پتروشیمی،کشاورزی، دام، بهداشت، حمل و نقل، ارتباطات، مسکن وشهرسازی و خدمات فنی و مهندسی، در موافقتنامه عمومی همکاریهای اقتصادی، بازرگانی، سرمایهگذاری، فنی، علمی، فرهنگی، ورزشی و جوانان 1377 نیز مورد موافقت دو طرف قرار گرفته اند. این توافقها در سند بازآفرینی روابط تهران و ریاض در مارس 2023 مورد تاکید قرار گرفته است.
توسعه همکاریهای امنیتی با فراهم کردن زمینه اجرای توافق راهبردی امنیتی ایران و عربستان در 1380 نیز از دیگر گامها برای گذار از الگوی تقابل به الگوی تعامل میان دو کشور است. در این توافقنامه به موضوعات همکاری میان دو کشور در زمینههای تبادل اطلاعات امنیتی، مبارزه با جرائم سازمان یافته، تروریسم بینالمللی، مبارزه با جرائم اقتصادی از طریق مقابله با پولشویی پرداخته شده است. این همکاریها همچنین شامل مبارزه با قاچاق اسلحه، کالا، قاچاق آثار تاریخی و میراث فرهنگی، جعل اسناد دولتی، مبارزه با قاچاق مواد مخدر، تسهیل در حمل و نقل شهروندان دو کشور، بهره بردن از تجارب امنیتی و آموزش ماموران امنیتی بسط داده شده است.
همکاریهای چندجانبه؛ یکی دیگر از ابعاد همکاریهای ایران و عربستان میتواند همکاری در چارچوب توافقهای چند جانبه و سازمانهای مشترک باشد. همکاریهای ایران و عربستان در زمینه حمل و نقل میتواند یکی از اشکال جدید کریدور شمال به جنوب باشد که بازار هدف آن جنوب آسیا و همچنین بازار بزرگ قاره آفریقا است. به نظر میرسد چین نیز به وزن ژئوپلتیک ایران و عربستان برای پیشبرد برنامههای منطقهای و اقتصادی خود توجه ویژه دارد. عضویت همزمان ایران و عربستان در سازمان همکاری شانگهای و ابتکار کمربند-جاده چین نیز میتواند پتانسیل موجود در همکاریهای حمل و نقل در روابط ایران و عربستان را تقویت کند.
0 Comments