شورای راهبردی آنلاین – رصد: داعش تنها شکل خود را از یک «دولت» دارای ساختار حکومتی، سرزمین و جمعیت تحت کنترل به یک سازمان تروریستی مانند القاعده تغییر داده است.
اندیشکده شورای روابط خارجی روسیه (ریاک) در گفتگویی با پروفسور دلاور علاالدین، رئیس موسسه تحقیقات خاورمیانه (میری) به بررسی مسائل امنیتی خاورمیانه از جمله زمینه های بازگشت داعش به منطقه پرداخته است.
پرسش: امروز، خاورمیانه منبع اصلی بی ثباتی در منطقه قلمداد می شود. به نظر شما، فعالان منطقه ای و جهانی برای تغییر این وضعیت چه کاری می توانند انجام دهند؟
حلقهی گم شدهی حل و فصل منازعات خاورمیانه، انجام گفتگوهای عمیق و مناسب است. خاورمیانه بطور چشمگیری متحول شده و بازیگران زیادی در این پویایی قدرت دخیل هستند. با این حال، برای درک واقعی شرایط یکدیگر، تعداد بسیار کمی از این بازیگران اصلی بهطور سازنده با یکدیگر گفتگو کرده و برای آینده منطقه برنامه ریزی می کنند.
در این میان، ایران نیز دارای نگرانیهایی است که ریشه در گذشته بویژه در جنگ ایران و عراق داشته و همچنین تحت تاثیر محاصره بین المللی و دشمنی با آمریکا و اسرائیل و رقابت با عربستان سعودی و ترکیه بوده است. در چنین شرایطی، ایران بر این باور است که باید از منافع امنیتی خود حفاظت کند. بنابراین قدرت های منطقه ای و بین المللی باید اعتماد ایران را جلب کنند و با این کشور وارد گفتگو شوند، چرا که ایران می تواند از نفوذ گسترده خود در منطقه بویژه در فعالان غیر دولتی و متحدانش در سوریه، یمن و مناطق دیگر برای تقویت ثبات در منطقه بهره ببرد. بنابراین، منطقه نیازمند یک گفتگوی سازنده بین طرف های اصلی، قدرت های منطقه ای و جهانی است.
پرسش: به نظر شما مهمترین خطر امنیتی خاورمیانه چیست؟ آیا امکان دارد که داعش دوباره به منطقه برگردد؟
داعش از بین نرفته است؛ نه از نظر فیزیکی و نه از نظر ایدئولوژیکی. داعش صرفا سرزمین کافی در اختیار ندارد تا همچون گذشته خود را به عنوان دولت معرفی کند. بنابراین داعش هنوز به عنوان یک نیروی بالقوه و یک قدرت تروریستی پابرجاست و همچنان می تواند آسیب زا باشد. داعش تنها شکل خود را از یک «دولت» دارای ساختار حکومتی، سرزمین و جمعیت تحت کنترل به یک سازمان تروریستی مانند القاعده تغییر داده است. عواملی که منجر به رشد القاعده و ظهور داعش شدند، هنوز باقی است. حکومت عراق همچنان ضعیف است و حاکمیت قانون نیز هنوز قوی نیست. همچنین، رقابت سیاسی بر سر قدرت و تحولات منفی هنوز پابرجاست. بنابراین، با عدم اقدامات جدی علیه داعش و عدم تجدید نظر در رویکرد کلی و بدون یک رهبری سازنده، داعش رها شده و همچنان به ظهور و باز- ظهور خود ادامه خواهد داد. به عبارت دیگر، تا زمانی که این منطقه به ثبات نرسد، داعش همواره وجود خواهد داشت.
پرسش: شما وضعیت پس از جنگ در سوریه را چطور ارزیابی می کنید؟
دستیابی به ثبات بعد از جنگ تنها از طریق برقراری حکومت سالم، آموزش شهروندان و حاکمیت قانون و همچنین، تضمین امنیت آوارگان، بازگردندان دوباره اعتمادشان به دولت و بازگشت آنها به وطن شان، امکانپذیر است. علاوه بر این، احیای زندگی آوارگان سوری نیازمند ایجاد شغل و معیشت است. بنابراین، ثبات پس از جنگ یک فرایند محسوب شده و مستلزم حمایت جمعی بین المللی و محلی است. در حال حاضر، هیچ چشم انداز روشن یا برنامه ای به چشم نمی خورد که بطور جامع به بهبود این وضعیت بپردازد. گمانه زنی درباره راهبردها فراوان است، اما رهبری این اوضاع بر عهده رهبران محلی دمشق (دولت ملی) است، در حالی که این رهبران نیز هیچ چشم انداز مناسبی ارائه نکرده اند. حتی با وجود رهبران دولتی، ظرفیت مالی و حکومتی مناسب هنوز موجود نیست. بنابراین، رهبران سوریه نیازمند حمایت جمعی جامعه بین المللی هستند. از این رو، تحقق این شرایط فرایندی سخت و دشوار است و در حال حاضر نیز هیچ نشانه ای از شروع این فرایند به چشم نمی خورد.
0 Comments