اعتراض‌های مردمی سودان از ۱۹ دسامبر ۲۰۱۸ (۲۸ آذر ۹۷) به علت افزایش قیمت نان آغاز شد، اما این اعتراض‌ها به سرعت رنگ و بوی سیاسی به خود گرفت و تظاهر کنندگان خواستار سرنگونی دولت عمر البشیر شدند. دولت البشیر سرانجام ۲۲ فروردین ماه با دخالت ارتش سرنگون و پس از آن ارتش سودان با تشکیل نهادی با عنوان شورای نظامی انتقالی به ریاست ژنرال عبدالفتاح البرهان قدرت را در دست گرفت. اما سرنگونی البشیر گروه‌های معترض سودانی را راضی نکرد و آنها همچنان خواستار کنار رفتن نظامیان و انتقال مسالمت‌آمیز قدرت به یک شورای غیرنظامی و تشکیل یک حکومت دموکراتیک هستند.

درواقع با توجه به اینکه تاریخ مصرف عمر حسن البشیر، رئیس‌جمهور سابق سودان که با کودتای نظامی بر سر قدرت آمده بود و به مدت 30 سال به شکل غیردموکراتیک بر سودان حاکمیت داشت، پایان یافته بود، آمریکا با اشاره عربستان و امارات عمرالبشیر را از قدرت برکنار کردند و یک شورای نظامی بر این کشور حاکم کردند. می‌توان گفت که با این برکناری ماموریت البشیر در تجزیه سودان و سرکوب آزادی‌خواهان به پایان رسیده بود.

اما تجربه سودان طی 6 دهه گذشته نشان داده که همواره نظامیان در این کشور در کمین قدرت هستند و هیچ‌گاه حاکمیت غیرنظامی را برنمی‌تابند. تاریخ سودان نشان داده که تنها در یک دوره کوتاه غیر‌نظامیان به رهبری صادق المهدی و حسن الترابی قدرت را در دست داشتند اما سرانجام با کودتای نظامی برکنار شدند. لذا نظامی‌ها همواره به دنبال این هستند که حاکمیت را در اختیار داشته باشند.

شرایط سودان را می‌توان با شرایط مصر مقایسه کرد. یعنی در سودان نیز مانند مصر هیچ‌گاه خارج از بدنه نیروهای مسلح، غیرنظامیان نتوانستند کشور را اداره کنند. همچنانکه در مصر، غیرنظامیان به رهبری محمد مرسی تنها یک دوره قدرت را برای یک سال به دست گرفتند و سرانجام توسط عبدالفتاح السیسی سرنگون شدند. در حال حاضر در سودان چنین وضعیتی حاکم است.

از سال 1956 تاکنون که سودان استقلال یافت، نظامیان همواره در قدرت بودند. اکنون بعد از سرنگونی عمر البشیر جریان‌های موسوم به آزادی و تغییر در سودان با تشکل‌های مردمی خود قصد دارند نظامی‌ها را برکنار کنند و از طریق انتخابات آزاد غیرنظامیان را به قدرت برسانند.

اما کشتار 130 نفر در جریان حمله ارتش به اجتماعات مردمی نشان داد که نیروهای نظامی همواره به دنبال قدرت هستند.

این در حالی است که سرانجام پس از 4 ماه مذاکره، درگیری و تظاهرات در سودان با وساطت اتیوپی، غیرنظامیان و نظامیان در یک نشست طولانی یک توافقنامه انتقال قدرت را امضا کردند که به موجب آن در یک فرآیند زمانی مشخص نظامیان قدرت را به غیرنظامیان واگذار کنند؛ اما همه نشانه‌ها و ادله حاکی از آن است که نظامیان هیچ‌گاه قدرت را به غیرنظامیان واگذار نمی‌کنند و همیشه نسبت به واگذاری قدرت به غیرنظامیان تردید دارند.

با این تفاسیر امکان انتقال قدرت به غیرنظامیان و تشکیل یک حکومت دمکراتیک در سودان بسیار دور از تصور و فقط ممکن است که حکومت دمکراتیک در یک مقطع زمانی کوتاه بتواند قدرت را در اختیار بگیرد. یعنی بیش از یک یا دو سال دوام نیاورد.

درواقع هرگاه مردم از نظامیان خسته می‌شوند و دست به تظاهرات می‌زنند، این نظامی‌ها با یک اقدام شکلی و ظاهری قدرت را به غیرنظامیان واگذار می‌کنند اما سرانجام با یک کودتای نظامی این حاکمیت مردمی را برکنار می‌کنند.

در این بین عربستان و امارات نیز طی سال‌های اخیر نقش اساسی در رخدادهای کشورهای شمال آفریقا مانند تونس، مصر، سودان و لیبی ایفا کرده‌اند و این یکی از مشکلاتی است که هم اکنون جهان عرب با آن مواجه است؛ مبنی بر اینکه دو کشور دیکتاتوری اما ثروتمند مانند امارات و عربستان، سعی می‌کنند نظام‌ها را در کشورهای عربی تغییر دهند و براساس منافع خودشان مهره‌های نظام‌های مختلف را جابجا کنند.

این مسئله بیانگر آن است که وضعیت کشورهای شمال آفریقا همواره تابعی از اراده کشورهای ثروتمند است. در این رابطه صحبت معمر قذافی که یک زمانی گفته بود مشکل کشورهای شمال آفریقا این است که کشورهای بزرگ عربی شمال آفریقا از کشورهای کوچک عربی گدایی می‌کنند یک مقوله کاملا درست و دقیق است. زیرا شرایط اقتصادی کشورهای شمال آفریقا به گونه‌ای است که همواره نیازمند کمک مالی کشورهای ثروتمند و کوچک حوزه خلیج‌فارس هستند.