شورای راهبردی آنلاین - گفتگو: پژوهشگر مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه با اشاره به اقدام اخیر روسیه در لغو رسمی توافق نابودسازی ذخایر پلوتونیوم، گفت: روسیه با این گونه اقدامات در حال مخابره پیامهایی است تا بر اساس آن اعلام کند که دوران کنترل و سلطهجویی غرب به پایان رسیده و مسکو عملکردها را رصد میکند. واقعیت این است که جنگ اوکراین، تقابل ژئوپلتیک بین روسیه با آمریکا و غرب را تشدید کرد و مسکو تلاش میکند تا قواعد بازی امنیتی جهان را بازتعریف کند.
آرمینا آرم در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی اظهار داشت: «اخیرا مجلس روسیه لغو رسمی توافق نابودسازی ذخایر پلوتونیوم را تایید کرد. این توافق یکی از معدود سازوکارهای باقیمانده برای مهار و کنترل تجهیزات و تاسیسات هستهای بین دو قدرت هستهای آمریکا و روسیه بود که پایان یافت. این اقدام تاثیرات عمیقی بر تضعیف ساختارهای امنیت جمعی و رژیمهای «منع اشاعه» خواهد داشت.»
وی افزود: «این اتفاق میتواند باعث زیر سوال رفتن منطق بازدارندگی شود. چراکه این توافق یک اقدام بازدارنده مهمی بود و آمریکا و روسیه را ملزم میکرد تا 34 تن پلوتونیوم تسلیحاتی مازاد خودشان را از چرخه جنگی خارج کنند».
این پژوهشگر مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه ادامه داد: «اهمیت این مساله، از آنجایی است که این حجم از پلوتونیوم برای ساخت هزاران کلاهک هستهای کفایت میکند. بنابراین لغو این توافق میتواند یک ظرفیت بالقوهای را برای تقویت زرادخانههای موجود ایجاد کند».
مدیر گروه بررسی ملاحظات استراتژیک روسیه در خاورمیانه در پاسخ به این پرسش که چه عواملی روسیه را به این تصمیم برای لغو توافق با آمریکا سوق داده است؟ توضیح داد: «این اقدام مسکو به نوعی در امتداد تنشهای بین روسیه با آمریکا و اروپا بعد از جنگ اوکراین است. این جنگ، نقطه عطفی در تقابل بین مسکو و واشنگتن محسوب میشود و اکنون این تنشها استمرار دارد. البته در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ، احتمالاتی برای پایان یافتن جنگ اوکراین از طریق رایزنی بین آمریکا و روسیه مفروض بود، اما با ادامه تحریمهای ضدروسی، تمام امیدها و احتمالات پایان یافتن جنگ در حال رنگ باختن هستند».
آرم با اشاره به اینکه روسیه با این اقدام در حال مخابره پیامهایی است تا بر اساس آن اعلام کند که دوران کنترل و سلطهجویی غرب به پایان رسیده است و مسکو عملکردها را رصد میکند، تاکید کرد: «واقعیت این است که جنگ اوکراین، تقابل ژئوپلتیک بین روسیه با آمریکا و غرب را تشدید کرد و مسکو تلاش میکند تا قواعد بازی امنیتی جهان را بازتعریف کند».
این پژوهشگر مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه در پاسخ به این پرسش که چرا لغو توافق روسیه و آمریکا در چنین مقطع زمانی رخ داده است؟ توضیح داد: «پیش از این اتفاق، یک فرصتی برای بازیابی روابط بین واشنگتن و مسکو به وجود آمده بود، ولی در عمل و به رغم گذشت زمان، اتفاق خاصی رخ نداد و حالا به نظر میرسد که در چنین شرایطی، بهبود روابط دو کشور دشوار باشد. کمااینکه رییسجمهوری آمریکا نیز خیلی امیدوار بود که جنگ اوکراین را به پایان میرساند ولی حالا مسیر راحتی را در پیش روی خود ندارد».
مدیر گروه بررسی ملاحظات استراتژیک روسیه در خاورمیانه همچنین توضیح داد که از یک طرف تحریمهای ضدروسی از زمان آغاز جنگ اوکراین تا امروز، رفته رفته افزایش پیدا کرده و از طرف دیگر تنشهای بین روسیه با اعضای ناتو و سایر کشورهای اروپایی تشدید شده است و نهایتا آن تصوری که از پایان جنگ اوکراین ایجاد شده بود، دور از دسترس به نظر میرسد.
آرم با بیان اینکه «تصمیم روسیه برای لغو توافق با آمریکا واکنشی به تحولات ناشی از جنگ اوکراین و تقابلهای این کشور با غرب محسوب میشود»، گفت: «تا قبل از جنگ اوکراین نیز گسترش ناتو به شرق و بعدتر کمکهای نظامی غرب به اوکراین و البته تغییر روش دفع پلوتونیوم که بدون توافق روسیه انجام گرفت، مجموعه عواملی بودند که باعث شد تا روسیه به صورت رسمی این توافق با آمریکا را لغو کند که نمیتواند خبر خوبی باشد و چه بسا زمینهساز یک ظرفیت قابل توجهی برای گسترش رقابت هستهای بین روسیه و آمریکا باشد».
او در پاسخ به این پرسش که آیا لغو این توافق میتواند قدرت مانور و چانهزنی روسیه را در مذاکرات آتی با آمریکا و غرب را افزایش بدهد؟ گفت: «احتمال این مساله خیلی جدی نیست. چراکه موضوع جنگ اوکراین به اندازه کافی پیچیدگی دارد. لذا لغو توافق بیش از آنکه یک رویکرد برای مانور و چانهزنی باشد، یک واکنش هشدار دهنده از جانب روسیه تلقی میشود. هرچند که اگر مذاکرات احتمالی بین روسیه و آمریکا در آینده شکل بگیرد، یکی از موضوعات مورد بحث، همین توافق لغو شده خواهد بود».
این پژوهشگر مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه ادامه داد: «البته این بدان معنا نخواهد بود که لغو توافق نابودسازی ذخایر پلوتونیوم یک برگ برنده برای روسیه در مذاکرات است. مسکو این توافق نابودسازی ذخایر پلوتونیوم را لغو کرد، چراکه از رسیدن به یک تفاهم و توافق مشترک با آمریکا در مساله اوکراین و همینطور مصالحه با غرب ناامید شد.جنگ اوکراین در جریان اختلافات روسیه و غرب، مصداق نوک قله یک کوه یخی است که بخش عظیمی از این کوه در سوابق تقابلهای طولانیمدت روسیه و غرب ریشه دارد. لذا این اتفاق به تنهایی نمیتواند معادلات را تغییر بدهد».
مدیر گروه بررسی ملاحظات استراتژیک روسیه در خاورمیانه در پاسخ به این پرسش که آیا لغو توافق نابودسازی ذخایر پلوتونیوم میتواند تقابلهای هستهای را در آینده توسعه بدهد؟ تاکید کرد: «حجم قابل توجهی از پلوتونیوم میبایست طبق این توافق نابود میشدند. لغو این توافق، ظرفیتی را به صورت بالقوه ایجاد میکند، ولی احتمال آنکه روسیه به آن سمت حرکت کند بعید است. این لغو توافق بیشتر یک پیام هشدار برای آمریکا و غرب و تحولات بعد از جنگ اوکراین است و در آینده نزدیک نمیتوان چنین احتمالی را جدی دانست».
0 Comments