سید رسول موسوی در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی درباره به رسمیت شناختن طالبان از سوی روسیه اظهار داشت: در دوره اول حکمرانی طالبان در سال‌های 1996 تا 2001، روسیه، طالبان را به رسمیت نمی‌شناخت و از جبهه شمال حمایت می‌کرد و طالبان هم دشمن اعلامی روسیه بود. در مقابل، طالبان از ادعای چچن‌‌ها درخصوص استقلال‌شان حمایت می‌کرد و آنها را به رسمیت شناخته بود و حدود 1500 جنگجوی چچنی را نیز در خاک افغانستان آموزش می‌داد. این وضعیت باعث شده بود که روسیه به فکر بمباران مراکز آموزش چچن‌ها در افغانستان باشد، اما با واقعه 11 سپتامبر، مسکو از اقدامات آمریکا در بمباران مراکز مختلف مربوط به شبه‌نظامیان در خاک افغانستان و به سقوط کشاندن طالبان حمایت کرد.

مدیرکل سابق آسیای جنوبی وزارت خارجه ادامه داد: از سال 2010 که بحث خروج آمریکا از افغانستان مطرح شد، روس‌ها شروع به ارتباط‌گیری با طالبان کردند. این مساله برای روس‌ها به جهت مسائل امنیتی خصوصا امنیت مرزهای جمهوری‌های آسیای مرکزی و هم چنین به خاطر مبارزه با قاچاق مواد مخدر مورد توجه بود. به موازات قدرت‌گیری طالبان و مذاکراتی که بین طالبان و آمریکا در دوحه آغاز شد، روسیه هم حرکت موازی را در قالب فرمت مسکو برای گفتگوهای بین افغانی آغاز کرد.

سفیر پیشین ایران در تاجیکستان اظهار داشت: با سقوط جمهوریت در افغانستان و به قدرت رسیدن مجدد طالبان، روس‌ها روابط با طالبان را ادامه دادند و بدون اینکه طالبان را مورد شناسایی قرار دهند، سفارت‌شان در افغانستان فعال بود. از 2021 به بعد، روابط روس‌ها با طالبان روابطی مستمر بوده است. البته در این مدت یک بار در شهریور ۱۴۰۱ به سفارت روسیه در کابل حمله شده است و در فروردین ۱۴۰۳ هم داعش خراسان به سالن کنسرت مسکو حمله مرگباری داشت که بیش از ۱۴۰ نفر کشته‌ شدند، اما روسیه در هر دو واقعه، داعش خراسان را مسئول اعلام کرد و با طالبان در جهت مقابله با داعش خراسان همراهی کرد.

موسوی تصریح کرد: در عین حال، طالبان همان‌طور که در دوره اول حاکمیتش در لیست گروه‌های تروریستی روسیه قرار داشت، کماکان در این لیست قرار دارد. در اوایل سال 2025 بحث‌هایی مطرح شد مبنی بر اینکه روسیه قرار است طالبان را از لیست گروه‌های تروریستی خود حذف کند، اما دادستانی روسیه طالبان را از لیست گروه‌های تروریستی روسیه خارج نکرد، و تنها آن را تعلیق کرد. این موضوع نشان‌دهنده آن است که روسیه هنوز با موضوع خروج کامل طالبان از فهرست تروریستی خود با احتیاط عمل می‌کند.

وی با بیان اینکه در ۱۲ تیرماه آندره رودنکو معاون وزیر خارجه روسیه رونوشت استوارنامه آقای گل حسن را که به عنوان سفیر به مسکو معرفی شده بود، پذیرفت و متعاقب آن، وزارت خارجه روسیه طی بیانیه‌ای اعلام کرد که پذیرش آقای گل حسن به معنی شناسایی امارت اسلامی افغانستان است و این شناسایی می‌تواند روابط روسیه با افغانستان در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، زیربنایی و درمبارزه با تروریسم و قاچاق مواد مخدر را بهبود ببخشد.

این دیپلمات پیشین کشورمان تصریح کرد: روس‌ها همواره شناسایی طالبان و امارت اسلامی را به تشکیل دولت فراگیر و رعایت حقوق زنان منوط می‌کردند، اما امروز با شناسایی طالبان به نظر می‌رسد که این شرط را کنار گذاشته‌اند. با این حال، چند روز بعد از اعلام شناسایی طالبان از سوی روس‌ها و در جریان اجلاس وزیران عضو شانگهای، آقای لاوروف، وزیر خارجه روسیه بار دیگر بر ضرورت تشکیل دولت فراگیر در افغانستان تاکید کرد. از این رو باید گفت که تشکیل دولت فراگیر به موازات شناسایی طالبان، برای روس‌ها اهمیت دارد.

موسوی تاکید کرد: برای روس‌ها، طالبان از دشمنی که در گذشته با آن می‌جنگیدند، به یک دولت مستقر و یک واقعیت انکار ناپذیر در صحنه سیاسی افغانستان تبدیل شده است، البته روس‌ها با این وضعیت جدید همچنان محتاطانه برخورد می‌کنند. از نگاه روسیه، طالبان یا امارت اسلامی افغانستان به عنوان موضوعی امنیتی و اطلاعاتی است و گسترش روابط سیاسی و اقتصادی با آنها حتما با ملاحظات خاص مسکو انجام خواهد گرفت.

وی درباره رویکرد و واکنش کشورهای منطقه و جهان به شناسایی طالبان از سوی روسیه اظهار داشت: اقدام به شناسایی طالبان از سوی روسیه برای کشورهای مختلف، پیام‌های متفاوتی داشته است. چینی‌ها از این مساله استقبال کردند و‌ آن را گامی در راستای وارد کردن طالبان به جامعه جهانی دانستند. پاکستانی‌ها، اقدام روسیه را موضوعی مربوط به روابط دو جانبه دانستند. هندی‌ها اعلام کردند که روس‌ها بر اساس نیازهای امنیتی خود این تصمیم را گرفتند و تاثیر زیادی در فرایند روابط روسیه و طالبان اتفاق نمی‌افتد. اما آمریکا و کشورهای اروپایی آن را در راستای ورود روسیه به رقابت راهبردی دانستند و از سوی آنها این اقدام به نوعی محکوم هم شد. در همین چارچوب به نظر می‌رسد کشورهای آسیای مرکزی راه روسیه را ادامه دهند و به سمت شناسایی طالبان بروند.

این دیپلمات پیشین کشورمان درباره نگاه ایران به اقدام روسیه در شناسایی امارت اسلامی افغانستان گفت: ایران بیش از 900 کیلومتر مرز مشترک با افغانستان دارد و میلیون‌ها نفر افغانستانی در ایران زندگی می‌کنند و روابط تجاری قابل توجهی نیز با این کشور دارد. مسیر شناسایی طالبان توسط جمهوری اسلامی ایران، باید در یک چارچوبی که مسائل کلیدی روابط دو کشور را پاسخ دهد، از جمله در رابطه با آب، امنیت مرزها، جایگاه راهبردی دو کشور در سطح منطقه، تروریسم و دیگر موضوعات دیده شود. البته در عمل به صورت دوفاکتو روابط با طالبان ادامه دارد و سفارت‌خانه‌ها و کنسولگری‌های دو کشور در ایران و افغانستان فعالیت دارند، اما اگر قرار به ارتقاء وضعیت شناسایی باشد، باید یک موافقت‌نامه همکاری‌های جامع بین دو کشور امضا شود.

موسوی در پاسخ به این پرسش که شناسایی طالبان از سوی روسیه تا چه اندازه به خاطر خطر گروه‌های تروریستی در افغانستان و اقدام آنها علیه روسیه است؟ گفت: طالبان، گروه داعش خراسان را تروریست معرفی کرده به عنوان خوارج با آنها مبارزه می کند و به موضوع سایر گروه‌های تروریستی که از نظر سازمان ملل در داخل خاک افغانستان فعال هستند، ورود نمی‌کنند، ولی تاکید کرده‌اند که اجازه نخواهند داد این گروه‌ها از  داخل خاک افغانستان تهدیدی علیه همسایگان باشند، البته این موضع به معنی آن نیست که در داخل افغانستان نیز با آنها مبارزه می‌کنند و این نکته حساسی است که کشورهای مختلف به ویژه چینی‌ها نسبت به آن حساس هستند.

وی تصریح کرد: اساسا ملاحظه چینی‌ها برای شناسایی طالبان بر سر همین مساله است و با اینکه زودتر از روسیه سفیر طالبان را پذیرفتند، اما اعلام کردند که این موضوع به معنی شناسایی امارت اسلامی نیست، موضوعی که می‌تواند به حضور و فعالیت جنبش اسلامی ترکستان شرقی یا اویغورها در داخل خاک افغانستان مربوط باشد.

این کارشناس مسائل منطقه با تاکید بر اینکه یکی از اهداف روسیه در شناسایی طالبان، مقابله با داعش خراسان است؛ افزود: از دیگر اهداف اعلامی روسیه که در بیانیه وزارت خارجه‌شان آمده است، مقابله با تروریسم است. اما اینکه در عمل نتیجه این شناسایی چه می‌شود به آینده بستگی دارد. طبق گزارش شورای امنیت سازمان ملل، گروه‌های ترویستی مختلف مثل داعش خراسان، انصارالله تاجیکستان، تحریک طالبان پاکستان، حرکت اسلامی ازبکستان و جنبش اسلامی ترکستان شرقی و جیش الظلم که مربوط به گروه تروریستی در بلوچستان ایران است، همگی در خاک افغانستان حضور دارند. از این رو، روسیه به عنوان کشوری که به واسطه کشورهای آسیای مرکزی همسایه افغانستان است، تلاش دارد در همکاری با طالبان با گروه‌های ترویستی موجود در افغانستان مقابله کند.

موسوی گفت که البته طالبان هیچ وقت حضور این گروه‌های مسلح را در خاک خود تایید نکرده است و گزارش‌های سازمان ملل در این خصوص را رد می‌کند.

وی درباره تاثیر جنگ اوکراین بر اقدام روسیه برای شناسایی طالبان اظهار داشت: خیلی رابطه مستقیمی بین شناسایی طالبان و جنگ روسیه و اوکراین وجود ندارد، اما در هر حال روس‌ها به جهت اینکه جنگ اوکراین برایشان در اولویت است در تلاش هستند سایر منازعات در همسایگی‌شان را مدیریت کنند تا بتوانند توجه خاص خود را به جنگ اوکراین داشته باشند.