محسن جلالی در گفتگو با سیاست شورای راهبردی روابط خارجی با بیان اینکه سیاست راهبردی فرانسه در  ادامه حمایت مالی و سیاسی از اوکراین بر مبنای ایجاد توازن بین دو هدف «تقویت خودمختاری راهبردی اروپا» و «دستیابی به راه‌حل سیاسی برای حل بحران اوکراین» است، گفت: همان‌طور که در اسناد امنیت ملی فرانسه نیز به آن اشاره شده، پاریس با توجه به کثرت تهدیدات، اختلافات متعدد با واشنگتن و اهمیت تجمیع توانمندی‌های بازیگران اروپایی برای ایفای نقش موثر در سطح بین‌المللی، همواره بر لزوم تقویت توان دفاعی اروپا و تحقق درجاتی از خودمختاری و کاهش وابستگی امنیتی به ایالات متحده آمریکا تاکید کرده است.

وی افزود: فرانسه با استفاده از این فرصت بر لزوم افزایش بودجه دفاعی اتحادیه اروپا و همکاری عمیق‌تر در پروژه های نظامی تاکید کرده است. گزارش آژانس دفاعی اروپا حاکی از بودجه دفاعی 240 میلیارد یورویی اتحادیه اروپا در سال 2022 است که رشد مداوم طی 7 سال گذشته را نشان می‌دهد. متوسط رشد بودجه دفاعی اروپا حدود 6 درصد و در برخی از کشورها مثل سوئد 30 درصد، اسپانیا 19 درصد و بلژیک 14 درصد گزارش شده است. در عین حال، با وجود تلاش فرانسه برای تقویت خودمختاری راهبردی اروپا، گسترش منازعه در اوکراین، اهمیت تضمین‌های امنیتی آمریکا در شرق اروپا را نیز برجسته کرده و همین موضوع به محل اختلاف اعضای اتحادیه تبدیل شده است.

این کارشناس مطالعات اروپا با بیان اینکه فرانسه پیش از آغاز عملیات نظامی در اوکراین در فوریه 2022 با اقداماتی از جمله تشکیل گروه تماس نرماندی، راهبرد حفظ مسیرهای گفت‌و‌گو با روسیه برای ایجاد اعتماد و جلوگیری از گسترش تنش‌ها را دنبال کرد گفت: فرانسه به یکی از مهم‌ترین حامیان زلنسکی و منتقدان سرسخت سیاست‌های روسیه تبدیل شده است و با اعمال تحریم‌های شدید علیه مسکو در چارچوب اتحادیه اروپا و ارائه کمک‌های نظامی و اقتصادی به اوکراین مواضع تندی را علیه روسیه اتخاذ کرد، ضمن آنکه پشتیبانی سیاسی از اوکراین با استفاده از اهرم حقوق بین‌الملل و دفاع تمام قد از عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا همواره در دستور کار فرانسه قرار داشته است، ازاین‌رو، باید توجه کرد که بخش مهمی از اقدامات فرانسه با تمرکز بر همگرایی اروپایی به‌ویژه در اعمال تحریم‌ها علیه روسیه انجام گرفته است.

جلالی با اشاره به تاکید رییس‌جمهور فرانسه از دسامبر 2023 بر اهمیت مذاکرات صلح با پوتین برای یافتن راه‌حل سیاسی اظهار کرد: البته اثربخشی این رویکرد محل بحث است و این سیاست فرانسه از سوی برخی از اعضای اتحادیه به‌ویژه کشورهای اروپای شرقی مورد انتقاد شدید قرار داشته است. برخی از منتقدان روسیه به این مساله اشاره کرده‌اند که حفظ کانال گفت‌و‌گو با مسکو همزمان به تضعیف بازدارندگی اروپا خواهد انجامید.

وی گفت که ابتکارات غیرمنتظره پاریس و تلاش برای مذاکره با روسیه به اعتبار فرانسه در جبهه مخالفان پوتین خدشه وارد کرده و برخی، این اقدامات را بیشتر در راستای سیاست مسکو در تغییر موضع بازیگران اروپایی و تضعیف جبهه مدافعان اوکراین قلمداد می‌کنند.

جلالی درباره هزینه جنگ اوکراین برای اقتصاد فرانسه گفت: آغاز جنگ به افزایش تورم به‌ویژه در قیمت حامل‌های انرژی و مواد غذایی و کاهش قدرت خرید خانوارهای فرانسوی منتهی شد. هم‌چنین اثر ترکیبی افزایش قیمت‌ها، اخلال در روند عرضه و کاهش فرصت‌های صادراتی نیز زمینه کاهش رشد اقتصادی را ایجاد کرد. همچنانکه ریسک رکود به‌ویژه در صورت تداوم جنگ می‌تواند فعالان اقتصادی فرانسه را تهدید کند. البته دولت تمهیداتی را در زمینه حمایت از خانوارها، ارائه بسته‌های مشوق مالی برای صنایع و تقویت سرمایه‌گذاری به‌ویژه در حوزه انرژی‌های پاک در دستور کار قرار داده است. گزارش اخیر بانک ملی سوئیس در سپتامبر 2023 به این نکته اشاره می‌کند که با وجود افزایش قیمت حامل‌های انرژی و بروز بحران در بازارهای مالی، پیامدهای جنگ اوکراین برای اقتصادهای اروپایی کمتر از انتظار بوده است. اگر جنگ اوکراین نبود احتمالا رشد اقتصادی فرانسه می توانست 0.1 درصد بیشتر و تورم این کشور نیز احتمالا 0.3 درصد کمتر باشد. با این حال، تمام تحلیلگران به این نکته اشاره دارند که پیامدهای اقتصادی جنگ در میان مدت بیشتر خواهد بود.

وی درباره فضای داخلی فرانسه و نیز اتحادیه اروپا برای حمایت از اوکراین اظهار کرد: نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد در ماه‌های آغازین جنگ، بیش از 67 درصد افکار عمومی فرانسه از سیاست تقابل با روسیه حمایت می‌کردند. پیش از جنگ این عدد 72 درصد بوده است. نگرانی در رابطه با پیامدهای اقتصادی جنگ و احتمال گسترش درگیری‌ها همواره بر این مساله سایه افکنده است.

این کارشناس مطالعات اروپا درباره احتمال تغییر سیاست فرانسه در صورت پیروزی احتمالی دونالد ترامپ گفت: اگر دونالد ترامپ در انتخابات 2024 به پیروزی برسد، چند سناریو به‌ویژه با توجه به احتمال تغییر در همکاری‌های فراآتلانتیک قابل بررسی است؛ به قدرت رسیدن ترامپ و احتمال از سرگیری سیاست یکجانبه گرایانه از سوی آمریکا می‌تواند زمینه کاهش تعهدات مالی و نظامی آمریکا در قبال اوکراین را فراهم کند. این مساله ممکن است به افزایش سرمایه‌گذاری فرانسه در این حوزه یا تکیه بیشتر پاریس به سایر بازیگران منجر شود. در عین حال، سابقه اقدامات ترامپ در ایجاد روابط شخصی با پوتین می‌تواند به از سرگیری کانال‌های دیپلماتیک در محور واشنگتن – مسکو منتهی شود. در چنین شرایطی فرانسه نیز تلاش خواهد کرد با استفاده از اهرم‌های دیپلماتیک به تضمین منافع حامیان اوکراین در جریان مذاکرات بپردازد.

جلالی افزود: از سرگیری رویکرد دولت ترامپ در تضعیف ناتو و تاکید بر ارائه تضمین امنیتی در برابر مشارکت مالی می‌تواند به شکاف‌های موجود در ناتو دامن بزند. این مساله با سیاست فرانسه در حمایت از چندجانبه‌گرایی همخوانی ندارد. همچنین احتمال بروز اختلاف‌نظر در خصوص کمک‌های نظامی به اوکراین و تحریم‌های اقتصادی روسیه وجود خواهد داشت.

وی خاطرنشان کرد: در صورت پیروزی ترامپ، تمرکز بر مسائل داخلی یا ابتکارات غیرمنتظره در سیاست خارجی دولت ترامپ بسیار محتمل است. در مجموع در صورت کمرنگ شدن تعهدات دو جانبه و بین‌المللی آمریکا، احتمال برجسته شدن نقش فرانسه به‌عنوان رهبر جریان اروپایی در تقابل با مسکو وجود خواهد داشت. این مساله می‌تواند به افزایش همکاری با کشورهای شرق اروپا و تقویت سیاست خودمختاری راهبردی اروپا منتهی شود.

جلالی در ادامه درباره آینده تحولات در سیاست داخلی فرانسه تصریح کرد: فارغ از تغییرات احتمالی قدرت در آمریکا، تحولات داخلی فرانسه نیز نقش مهمی در زمینه سیاست خارجی این کشور ایفا خواهد کرد. حمایت افکار عمومی و پارلمان در تداوم یا تغییر سیاست خارجی کنونی فرانسه در حمایت از زلنسکی تاثیرگذار خواهد بود. نظرسنجی ECFR نشان می دهد در صورتی که ترامپ به پیروزی برسد و حمایت آمریکا از اوکراین کاهش یابد؛ به طور متوسط تنها 20 درصد افکار عمومی اروپا با تقویت حمایت کشورشان از اوکراین موافقت خواهند کرد.

این کارشناس مسائل فرانسه گفت: بحران اوکراین ممکن است به تقویت توان دفاعی اروپا، شکل‌گیری ساختار امنیتی جدید در اروپا، روابط تیره با روسیه و کاهش حمایت افکار عمومی از این روند در صورت تداوم چالش‌های اقتصادی در میان مدت منجر شود.

وی تاکید کرد که با وجود سناریوهای مختلف‌، فرانسه احتمالا در آینده بازیگری کلیدی در شکل‌دهی به سیاست‌های اروپا در قبال چالش‌های امنیتی ناشی از بحران اوکراین باقی خواهد ماند. اما چه جو بایدن انتخاب شود چه ترامپ، روابط فراآتلانتیک متغیر کلیدی در شکل‌دهی سیاست خارجی فرانسه است. به قدرت رسیدن ترامپ تغییراتی را در سیاست خارجی فرانسه ایجاد می‌کند، اما اینکه تحول اساسی در تعهد فرانسه نسبت به اوکراین ایجاد شود، بسیار کمرنگ است.