شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل سوریه، با بیان اینکه رویکرد ترکیه در برابر شمال سوریه، می تواند همچنان سوریه را دچار چالشهای امنیتی متعددی کند و پیامدهای گسترده ای در سوریه و منطقه خواهد داشت، گفت: به نظر می رسد بعد از مخالفت بشار اسد و اعلام شروطش و با پایان انتخابات ریاست جمهوری ترکیه، موضع آنکارا در برابر سوریه، انعطاف ناپذیرتر شده است.
مصطفی نجفی در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی ضمن اشاره به اظهارات رجب طیب اردوغان، در خصوص اینکه ترکیه خواهان دیدار با بشار اسد است، اما نیروهای نظامی خود را از شمال سوریه خارج نمی کند، تصریح کرد: پیش از انتخابات ریاست جمهوری ترکیه، ترکها و شخص آقای اردوغان، تلاش زیادی برای بازیابی و احیای روابط با سوریه در هر سطحی داشتند تا بتوانند ضمن سرپوش گذاشتن بر پیامدهای منفی راهبرد آنکارا در قبال تحولات سوریه و همچنین تبعات حضور گسترده مهاجران سوری در ترکیه، از این گام، در کمپین انتخاباتی آقای اردوغان استفاده کنند.
وی با یادآوری اینکه بشار اسد به دلایل مختلفی با دیدار با اردوغان مخالفت کرد، آگاهی از بهره برداری شخص اردوغان، نگاه تاکتیکی ترکیه به بازسازی روابط و دیدار روسای جمهور دو کشور و همچنین عدم پذیرش شروط دولت سوریه از سوی آنکارا را از جمله این دلایل عنوان کرد و گفت: به نظر می رسد بعد از مخالفت بشار اسد و اعلام شروطش، و با پایان انتخابات ریاست جمهوری ترکیه، موضع آنکارا، انعطاف ناپذیرتر شده است. اظهارات اخیر آقای اردوغان که در آن تاکید کرده ترکیه از شمال سوریه خارج نخواهد شد نیز در راستای سخت تر شدن مواضع ترکیه ارزیابی می شود.
این تحلیلگر مسائل سوریه، ادامه داد: با اینکه سوریه، نیاز استراتژیک و فوری به احیای روابط با همه کشورها، خصوصا همسایگانش و ترکیه را دارد، اما شرط اصلی سوریه این بوده که هرگونه احیای روابط، منوط به خروج نیروهای اشغالگر ترکیه از مناطق شمال سوریه باشد. اما متاسفانه، دولت ترکیه و شخص آقای اردوغان، تاکنون چنین شرطی را نپذیرفته اند و بعید به نظر می رسد بشار اسد بخواهد رفع مشکلات دولتش یا خروج از انزوا را به شکلی محقق کند که تمامیت ارضی سوریه به خطر بیفتد.
نجفی تاکید کرد: اگر سوریه بخواهد با گرفتن این امتیاز از ترکیه، با آنها احیای روابط داشته باشد و ترکها نیروهای خود را از شمال سوریه خارج نکنند، به معنای به رسمیت شناختن حضور نظامی ترکیه در شمال سوریه است.
وی ضمن تشریح پیامدهای تداوم حضور نظامی ترکیه در شمال سوریه، گفت: ترکیه بیش از صدپایگاه نظامی در شمال ایجاد کرده و بر گذرگاه های مهمی در این منطقه مسلط هستند. آنها حاضر نیستند از حمایت گروه های تروریستی در این مناطق دست بکشند و یا عقب نشینی داشته باشند. این اشغال نظامی، تبعات امنیتی – سیاسی متعددی برای دولت سوریه داشته است. اکنون، ادلب، تنها منطقه ای در شمال سوریه است که همچنان در اختیار گروه های معارض و تروریست باقی مانده است. این گروه ها تحت حمایت ترکیه هستند و حضور آنها بی ثباتی را تداوم و تشدید کرده است.
این تحلیلگر مسائل سوریه، تاکید کرد: رویکرد ترکیه در برابر شمال سوریه، رویکردی بی ثبات کننده است که می تواند همچنان سوریه را دچار چالشهای امنیتی متعددی کند. این چالشها و تداوم حضور نظامی، در شرایط فعلی، پیامدهای گسترده ای در سوریه و منطقه خواهد داشت. دولت و ارتش سوریه توانسته تسلط خود را بر تمام محیط امنیتی و میدانی سوریه اعاده کند، اما در منطقه ادلب، به دلیل مداخله گری ترکیه، این تسلط ممکن نشده است. ضمن اینکه مساله آوارگان سوریه نیز مساله مهمی برای منطقه است.سوریه باید بتواند به سمت ایجاد زمینه برای بازگشت آوارگان، بازسازی زیرساختها، تامین آموزش و بهداشت و آب به شکلی پایدار برای مردمش برود.
نجفی اظهارداشت: به نظر نمی رسد اسد، قبل از خروج نیروهای نظامی ترکیه، دیداری با اردوغان داشته باشد. شاید مذاکرات سیاسی، میان دو کشور ادامه یابد، اما احیای روابط و بازگشت به مناسبات قبل از 2011، محقق نخواهد شد.
این کارشناس مسائل سوریه، با تاکید بر اینکه حضور نظامی ترکیه در شمال سوریه، کارت بازی در اختیار دولت ترکیه است که فراتر از روابط آنکارا با دمشق عمل می کند، توضیح داد: ترکیه از حضور در شمال سوریه، منافع متعددی دارد و در این سالها، با این کارت بازی منطقه ای در برابر روسیه و آمریکا، بازیهای متعددی داشته است. اکنون نیز روسها به دلیل ملاحظاتی که در روابط با ترکیه در شرایط پساجنگ اوکراین دارند، نمی توانند فشار زیادی به آنکارا برای خروج نیروهای نظامی شان داشته باشند. دولت سوریه نیز نمی تواند به تنهایی اهرم لازم را برای عقب نشینی ترکیه از شمال سوریه فراهم کند.
نجفی به تلاش ایران و روسیه برای برگزاری دومین نشست چهارجانبه با حضور ترکیه و سوریه در روزهای آینده اشاره کرد و گفت: این نشستها بیشتر در راستای کاهش یا مدیریت تنشها و منازعات در شمال سوریه انجام می شود و تاکنون نشستهای آستانه و سوچی نیز بیشتر در مواردی برگزار شده که تنشهایی ایجاد و یا شدت گرفته بود. وزیر خارجه ترکیه، عنوان کرده بود در نشست مسکو بر سر نقشه راه و مجموعه اقداماتی توافق شده است و ترکیه براساس آنها، به شروطی که دولت اسد مطرح کرده نگاه می کند.
وی ضمن اشاره به انتظارات ترکیه از دریافت امتیازاتی از روسیه و سوریه، اظهارداشت: در آستانه برگزاری نشست چهارجانبه مسکو درباره سوریه، ترکیه در روزهای گذشته، کاروان نظامی بزرگی را شامل تجهیزات نظامی، پشتیبانی و زرهی، تانک و موشک انداز، به سوی پایگاه های خود در منطقه جبل الزاویه، در جنوب ادلب و در خطوط تماس با ارتش سوریه مستقر کرد. در این شرایط، دولت سوریه علی الاصول با استفاده از فرصتی که برای احیای روابط با اتحادیه عرب و دولتهای عربی ایجاد شده سعی خواهد کرد فشار لازم را نسبت به دولت ترکیه داشته باشد. همانطور که شاهد تلاشهای اردن برای پیشبرد استراتژی «گام در برابر گام» هستیم.
این تحلیلگر مسائل بین الملل، به تشریح دلایل اهمیت روابط ترکیه با کشورهای عربی در حوزه های اقتصادی و سیاسی و همچنین ضرورت خروج نیروهای نظامی ترکیه از سوریه در این رابطه، پرداخت و یادآورشد: بزرگراه های مواصلاتی میان کشورهای عربی و ترکیه نقش مهمی برای دو طرف دارند. بازشدن بزرگراه ام-5، که سوریه را به اردن متصل می کند، منوط به کنترل کامل آن به دست دولت سوریه و اتصالش به مرزهای ترکیه است. گشایش این بزرگراه همراه بزرگراه ام-4، که پیش از بحران سوریه، ترکیه را به کشورهای حاشیه خلیج فارس متصل می کرد، بخشی از روند تدریجی عقب نشینی ترکیه از سوریه درنظر گرفته شده و برای اردن نیز مزیت زیادی دارد.
0 Comments