شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل غرب آسیا با بیان اینکه اعلام قطر به عنوان متحد اصلی خارج از ناتوی آمریکا، اختلافات درون شورای همکاری خلیجفارس را بیش از پیش عمیقتر و علنیتر خواهد کرد و پیامدهای سیاسی و حتی امنیتی به همراه خواهد داشت، ابراز امیدواری کرد قطر تجربه تلخ گذشته تلاش کشورهای عربی خلیجفارس برای ایجاد امنیت با دعوت از آمریکا و یا سایر نیروهای بیگانه را به یاد داشته باشد.
احمد دستمالچیان در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی، تصمیم کاخ سفید را برای اعلام قطر به عنوان متحد اصلی خارج از ناتوی آمریکا، متاثر از رقابت میان دو جناح حاکم بر آمریکا درخصوص مسائل منطقه دانست و خاطرنشان کرد: دموکراتها از دیرباز نسبت به رفتارهای خشونتآفرین عربستان سعودی و نوع حکومت حاکم در این کشور دیدگاههای منتقدانهای داشتهاند و موضعگیریهایی میکردهاند.
وی با تشریح دلایل انتقادات آمریکا نسبت به عربستان سعودی خصوصا در زمینه مسائل حقوق بشری، افزود: آل سعود خود را با جمهوری خواهان هماهنگ تر و همسوتر میدانند؛ کما اینکه در رابطه با روی کار آمدن ترامپ شاهد بودیم سعودیها چه اقداماتی انجام دادند و ترامپ نسبت به این موضوع واکنش مثبتی نشان داد.
این دیپلمات پیشین کشورمان گفت: با روی کارآمدن بایدن مجدد پروندههای حقوق بشری، خصوصا پرونده قتل جمال خاشقچی، در آمریکا علیه عربستان باز و اطلاعات سری از سوی دموکراتها در این باره منتشر شد، همچنین فشاری که کاخ سفید برای توقف جنگ در یمن وارد کرد و زمزمههای تحریم تسلیحاتی عربستان به دلیل ادامه جنگ در یمن، که البته عملی نشد، نشان از دیدگاههایی است که دولت فعلی آمریکا نسبت به ریاض دارد.
برای آمریکا قطر جایگزین خوبی برای عربستان در منطقه است
دستمالچیان با تاکید براینکه برای آمریکا، قطر جایگزین خوبی در منطقه است، به وجود پایگاه هوایی «العدید» آمریکا در قطر و همچنین تعاملات گسترده تسلیحاتی این دو کشور اشاره کرد و توضیح داد: این کشور ثروت فراوانی دارد و در شرایط حساس فعلی که برای اروپا پیش آمده با توجه به بحران اوکراین، منابع گازی این کشور اهمیت بیشتری پیدا کرده است. آنها در کشورداری، به سیاستهای مدرن بیشتر از عربستان توجه دارند و روابط بهتری با همسایگان خود، خصوصا ایران، دارند. قطر با توجه به توان گفتگو و مدارا، این موقعیت را یافته که در برخی پروندههای منطقهای میانجیگری کند.
وی ادامه داد: با توجه به فاصله و خلائی که اکنون در روابط عربستان و آمریکا شاهد هستیم، به نظر میرسد قطر گزینه بهتری برای تداوم سیاستهای آمریکا در منطقه است. ضمن اینکه با سفر شیخ تمیم به واشنگتن و مذاکرات مهمی که صورت گرفت، این سیاست بیش از گذشته فعال خواهد شد.
این تحلیلگر مسائل غرب آسیا، به مذاکرات و همکاریهای قطر در برخی پروندههای منطقهای و بینالمللی با آمریکا، خصوصا روابط با ایران، مسئله فلسطین، مذاکرات با طالبان اشاره کرد و یادآور شد: امارات، عربستان و بحرین در دوره ترامپ تلاش داشتند با محاصره قطر، این کشور را منزوی کنند، اما دوحه با توجه به نفوذ بالایی که در لابیهای آمریکایی و اروپایی داشت و مذاکرات سیاسی که با ایران و ترکیه صورت داد، محاصره شکست خورد. انتخاب قطر به عنوان متحد آمریکا با توجه به این پیشینه پیامهای مهمی برای کشورهای عربی منطقه دارد.
دستمالچیان اضافه کرد: در این شرایط، دو جریان در خلیجفارس در حال رقابت با یکدیگر هستند. یک سو امارات، عربستان و بحرین هستند که ضمن زمینه سازی یا برقراری رابطه با رژیم صهیونیستی، شرایط را برای حضور این رژیم در منطقه فراهم میکنند. این جریان از آمریکا سرخورده شده و تلاش دارد بخت خود را با نزدیک شدن به رژیم صهیونیستی و تاثیرغیرمستقیم بر آمریکا و همچنین پررنگ شدن نگاه به شرق امتحان کنند؛ اما در سوی دیگر کویت، عمان و قطر هستند که در این میان، قطر با توجه به پیشینه سیاسی خود سعی میکند با در نظر داشتن نقش و جایگاه قدرتهای منطقهای، مانند ایران و ترکیه، و واقعیتهای توازن قدرت، سیاستهای خود را پیش ببرد.
افزایش رقابتهای منطقهای
این کارشناس مسائل غرب آسیا با بیان اینکه قطر برای تعامل مثبت با عناصر اصلی و کنشگران فعال منطقهای تلاش میکند، تصریح کرد: آمریکا نیز با درک این موقعیت به قطر چنین نگاهی داشته است؛ بدون شک امارات و عربستان با توجه به روابط نظامی گسترده تر و استراتژیکی که آمریکا با قطر خواهد داشت، احساس رقابت بیشتری خواهند داشت که در اشکال مختلف بروز میکند و اختلافات درون شورای همکاری خلیجفارس را بیش از پیش عمیق تر و علنی تر خواهد کرد که پیامدهای سیاسی و حتی امنیتی به همراه خواهد داشت.
وی در عین حال به مواضع ایران در خصوص خلیجفارس و روابط سیاسی و امنیتی با کشورهای این منطقه اشاره کرد و افزود: تجربه ثابت کرده که مواضع ایران در قبال امنیت در خلیجفارس واقع گرایانه و کاربردی بوده است. ایران میداند با توجه به نقش رو به افول آمریکا در منطقه و عدم تاثیرگذاری موثر در روندهای منطقهای، بهترین گزینه گفتگوهای جمعی بازیگران درون منطقهای برای همکاریهای امنیتی و برقراری ثبات و امنیت است. تا زمانی که چنین اتفاقی نیفتد، امکان ندارد این منطقه روی آرامش و امنیت را به خود ببیند.
ضرورت توجه به امنیت درون منطقهای و پیامدهای مداخلات خارجی
دستمالچیان با تاکید بر اینکه قطر باید چنین مسائلی را درنظر داشته باشد و رویکردی که تاکنون سران این کشور نشان داده اند، در این راستا بوده است، گفت: امروز زمان آن فرارسیده که کشورهای عربی حوزه خلیجفارس، با وجود اختلافاتی که با یکدیگر دارند، در کنار ایران به عنوان کشور بزرگ، باثبات و مقتدر منطقه، مذاکرات و همکاریهای جامع و مشترکی شکل دهند تا زمینه آرامش، ثبات و توسعه در منطقه ایجاد شود.
این کارشناس مسائل غرب آسیا درخصوص تاثیر روابط نزدیکتر قطر با آمریکا بر مواضع این کشور در خصوص ایران، مسئله فلسطین و مقاومت، اضافه کرد: به نظر میرسد قطر با توجه به پختگی سیاسی در کادر رهبری خود، خصوصا برخی افراد پشت صحنه، مانند شیخ حمد بن جاسم، نخست وزیر پیشین که از نوابغ سیاسی این کشور است، میتواند خود را با واقعیتها تطبیق دهد.
0 Comments