شورای راهبردی آنلاین-رصد: منطقه شاخ آفریقا اخیرا در پی امضای دو توافقنامه، شاهد شکل گیری طوفانی دیپلماتیک بوده است که باعث شد دو مساله منطقه‌ای اهمیت بیشتری پیدا کند: تمایل دیرینه اتیوپی برای دسترسی به دریا و وضعیت نامشخص سومالی لند. پرداختن همزمان به این مسائل به دلیل تنش‌های منطقه‌ای و ژئوپلیتیک نظیر درگیری اتیوپی-تیگری، جنگ داخلی سودان و ادامه تنش‌ها بر سر ساخت سد بزرگ رنسانس توسط اتیوپی بر روی رود نیل کاری دشوار است.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل راهبردی گفت: نیروی دریایی آمریکا پروژهای را با هدف تبدیل سکوهای نفتی مازاد به پایگاه‌های دفاع موشکی متحرک در اقیانوس آرام و برای مواجه با تهدیدات چین در دستور کار قرار داده است. این سکوها قرار است در پاسخ به تهدیدات موشکی فزاینده چین در منطقه اقیانوس آرام مستقر شوند. انتظار می‌رود سکوهای تبدیل شده به پایگاه دفاع موشکی، نقش مهمی در افزایش قابلیت‌های دفاع هوایی ایالات متحده و کمک به ماموریت‌های ضربتی این کشور ایفا کنند.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل قفقاز گفت: به دنبال انتشار خبری مبنی بر آنکه کرملین به طور ضمنی تأیید کرد که صلح‌بانان روس از منطقه قره‌باغ عقب می‌کشند و سلاح‌ها و تجهیزات خود را به همراه می‌برند، این پرسش به طور جدی مطرح است که آیا روسیه می‌خواهد منطقه قفقاز جنوبی را به غرب واگذار کند؟
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل شبه قاره گفت: هند و امارات متحده عربی کار بر روی اولین مرحله از ایجاد کریدور اقتصادی هند – خاورمیانه – اروپا معروف به کریدور آی‌مک (عرب‌مِد) که به عنوان مسیری جایگزین برای تنگه هرمز و طرح جاده ابریشم چین معرفی شده بود را آغاز کرده‌اند. اگرچه برخی گمانه‌زنی‌ها مطرح است که با ادامه جنگ در غزه و التهاب در خاورمیانه، ممکن است کار بر روی این کریدور به حاشیه رانده شود.
شورای راهبردی آنلاین-رصد: منطقه شاخ آفریقا اخیرا در پی امضای دو توافقنامه، شاهد شکل گیری طوفانی دیپلماتیک بوده است که باعث شد دو مساله منطقه‌ای اهمیت بیشتری پیدا کند: تمایل دیرینه اتیوپی برای دسترسی به دریا و وضعیت نامشخص سومالی لند. پرداختن همزمان به این مسائل به دلیل تنش‌های منطقه‌ای و ژئوپلیتیک نظیر درگیری اتیوپی-تیگری، جنگ داخلی سودان و ادامه تنش‌ها بر سر ساخت سد بزرگ رنسانس توسط اتیوپی بر روی رود نیل کاری دشوار است.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل راهبردی گفت: نیروی دریایی آمریکا پروژهای را با هدف تبدیل سکوهای نفتی مازاد به پایگاه‌های دفاع موشکی متحرک در اقیانوس آرام و برای مواجه با تهدیدات چین در دستور کار قرار داده است. این سکوها قرار است در پاسخ به تهدیدات موشکی فزاینده چین در منطقه اقیانوس آرام مستقر شوند. انتظار می‌رود سکوهای تبدیل شده به پایگاه دفاع موشکی، نقش مهمی در افزایش قابلیت‌های دفاع هوایی ایالات متحده و کمک به ماموریت‌های ضربتی این کشور ایفا کنند.
سید رضا قزوینی غرابی در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی با بیان اینکه پروژه موسوم به «شام جدید» در حقیقت پروژهای است که از دوران حیدر العبادی، نخست‌وزیر پیشین عراق آغاز شد، اظهار داشت: دور اول نشست‌های عالی این طرح در سال ۲۰۱۹ و در دوره عادل عبدالمهدی شروع شد؛ بنابراین نمی‌توان آن را پروژه اختصاصی الکاظمی دانست؛ هرچند که این نام‌گذاری برای اولین بار توسط وی انجام شد و به‌طور مشخص در دوران وی با جدیت بیشتری دنبال می‌شود.
وی افزود: این پروژه به‌طور مشخص بر همکاری‌های اقتصادی میان سه کشور متمرکز است؛ عراقی‌ها نفت ارزان‌قیمت به اردن و مصر می‌فروشند، از توانایی مصر در پالایش نفت و صادرات آن به اروپا بهره می‌برند و مصر و اردن نیز در زمینه انرژی و برق به عراق کمک می‌کنند، علاوه بر اینکه مصر اختصاصاً بازسازی مناطق سنی‌نشین آسیب‌دیده از دوران داعش را بر عهده می‌گیرد.
ویژگی‌های همکاری سه‌جانبه عراق، اردن و مصر
این کارشناس مسائل عراق در رابطه با ویژگی‌ها و ضرورت‌های این همکاری برای این سه کشور گفت: ارزیابی از منافع هر یک از سه کشور در این پروژه و آورده‌های هر یک از آن‌ها، نیاز به بررسی کامل همه جوانب آشکار و غیرآشکار توافقنامه‌ها دارد. اردن و مصرِ نسبتاً فقیر، از نفت ارزان عراق به قیمت ۱۶ دلار برای هر بشکه استفاده خواهند کرد. مصر سرریزِ برق خود را از طریق اردن به عراق می‌دهد و اختصاصاً بازسازی مناطق آسیب‌دیده عراق را که اتفاقاً موردتوجه و علاقه ایران نیز بوده است، بر عهده خواهد گرفت.
قزوینی ادامه داد: عراق نیز از راه تقویت مناسبات خود با این دو کشور عرب، به‌ویژه مصر، روابط خود با محیط پیرامونی عربی را تقویت خواهد کرد و حتی ممکن است در بعد نظامی از تجارب و آموزش‌های این دو کشور استفاده کند.
وی با بیان اینکه اردن و مصر دو هم‌پیمان آمریکا هستند و چنین ارتباط و توافقاتی مورد تأیید واشنگتن نیز خواهد بود، گفت: شاهد بودیم که سخنگوی وزارت خارجه آمریکا از امضای این موافقت‌نامه استقبال کرد. درهرصورت اگر در حوزه اقتصادی، مصر یک شریک جدی برای عراق در حوزه تأمین برق و بازسازی شود، به معنای ورود یک رقیب جدی برای ایران در بازار عراق خواهد بود.
قزوینی با اشاره به اظهارات یک نماینده عراقی در خصوص اینکه با توجه به روابط اردن و مصر با رژیم صهیونیستی، این پروژه زمینه‌سازی برای عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی خواهد بود، تصریح کرد: موضوع عادی‌سازی روابط عراق با رژیم صهیونیستی موضعی پیچیده‌تر از این توافقنامه است. در حال حاضر انگیزه‌های قوی اقتصادی برای این‌طرف‌ها وجود دارد. اتفاقاً از میان این سه کشور اردن و مصر به داشتن رابطه با عراق بسیار محتاج‌تر هستند تا عراق به رابطه با آن‌ها.
این پژوهشگر مسائل عراق با اشاره به شرایط داخلی در عراق گفت: با توجه به مسائلی همچون فعالیت گروه‌های مقاومت در عراق یا ایفای نقش پررنگ جریان مرجعیت که به‌شدت نسبت به مسئله فلسطین و قدس شریف حساس است؛ باید گفت فضای داخلی عراق به تحولات سیاسی منطقه توجه دارد و علاوه بر این‌ها، چارچوب سیاست خارجی به‌صورت انحصاری در اختیار نخست‌وزیر نیست که بخواهد در برخی سیاست‌های اصولی تغییراتی ایجاد کند.
این کارشناس مسائل عراق اضافه کرد: در همین حال نتایج انتخابات عراق و رویکرد دولت جدید نیز می‌تواند در نگاه به توافقنامه و مناسبات سه‌گانه و اهداف پیدا و نهان آن مؤثر باشد.
به گفته قزوینی غرابی، با توجه به شرایط منطقه اگر این توافقنامه سه‌گانه در پی ایجاد محوری قدرتمند باشد به‌احتمال‌زیاد پا نخواهد گرفت و هرگونه رویکرد سیاسی نهان در این توافقنامه هم می‌تواند به‌عنوان یک مانع جدی برای موفقیت و ادامه آن تلقی شود.
وی با تأکید بر ضرورت روشن شدن ابعاد آشکار و پنهان این توافقنامه ادامه داد: باید مشخص شود اساساً عراق چه دستاوردهای ملموسی را از رهگذر این توافقنامه و ارتباط با مصر و اردن در قالب آن خواهد داشت. باید روشن شود با نفت 16 دلاری که با اردن و مصر توافق کرده است سود واقعی عراق چه خواهد بود و آیا عراق تحت‌فشار طراحان پروژه «شام جدید» قرار گرفته است یا خیر؛ چراکه ابتدائا اصول این پروژه را صندوق بین‌المللی پول در سال 2014 در دولت آقای حیدرالعبادی مطرح کرد.
قزوینی غرابی به بندهای بیانیه پایانی نشست اخیر سران این سه کشور اشاره کرد و درباره برخی تحلیل‌ها که ایجاد این فضا را قابل‌مقایسه با زمان تشکیل اتحادیه اروپا دانسته‌اند، اظهار داشت: قطعاً نمی‌توان این روابط را با روابط کشورهای اروپایی مقایسه کرد. شرایط تأسیس اتحادیه اروپا و وضعیت سیاسی اجتماعی آن قاره با غرب آسیا بسیار متفاوت است. برای نمونه، در مورد شورای همکاری خلیج‌فارس کار به جایی رسید که چند سال پیش اختلافاتی که میان قطر و دیگر کشورهای عضو این شورا پیش آمد، به قطع روابط این کشور با این شورا منجر شد.
0 Comments