شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل شبه قاره گفت: هند و امارات متحده عربی کار بر روی اولین مرحله از ایجاد کریدور اقتصادی هند – خاورمیانه – اروپا معروف به کریدور آی‌مک (عرب‌مِد) که به عنوان مسیری جایگزین برای تنگه هرمز و طرح جاده ابریشم چین معرفی شده بود را آغاز کرده‌اند. اگرچه برخی گمانه‌زنی‌ها مطرح است که با ادامه جنگ در غزه و التهاب در خاورمیانه، ممکن است کار بر روی این کریدور به حاشیه رانده شود.
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: رژیم صهیونیستی درصدد «بهره‌برداری روانی» از مسائل اخیر منطقه، برای انحراف افکار عمومی جهانی از جنایات این رژیم در غزه است. بررسی فضای حاکم بر محافل سیاسی و رسانه‌ای رژیم صهیونیستی و مراکز همسو با آن در سطح منطقه و بین‌الملل نشان می‌دهد که این رژیم، به‌دنبال «برجسته و غالب‌سازی» تنش‌های اخیر با جمهوری اسلامی ایران است تا فشار سنگینی که را که در افکار عمومی داخلی، منطقه‌ای، بین‌المللی و حتی دولت‌های اروپایی علیه جنگ غزه ایجاد شده است، را کاهش دهد.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل غرب آسیا گفت: جمهوری اسلامی ایران در واپسین ساعات 26 فروردین، حمله‌ای موشکی و پهپادی را علیه سرزمین‌های اشغالی آغاز کرد که تا صبح روز بعد ادامه داشت. این در حالی بود که علی رغم اطلاع‌رسانی قبلی ایران به برخی کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای درباره قطعی بودن پاسخ و اقدام نظامی کشورمان، آمریکا و رژیم اسرائیل نتوانستند مانع از انجام این حمله شوند.
سجاد محسنی در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی با یادآوری اینکه روابط ایالات‌متحده و عربستان سعودی از زمان تشکیل کشور عربستان در 23 سپتامبر 1932 تاکنون، روابطی استراتژیک برای هر دو طرف بوده است، خاطرنشان کرد: عربستان سعودی، ایالات‌متحده را مهم‌ترین و قدرتمند‌ترین شریک راهبردی خود دانسته و ایالات‌متحده نیز عربستان سعودی را مهم‌ترین همکار خود در خاورمیانه می‌داند؛ بنابراین هرگونه تحولی در ایالات‌متحده می‌تواند «اثر پروانه ای» بر سیاست‌های ریاض داشته باشد.
وی با بیان اینکه انتخابات به‌عنوان یکی از مهم‌ترین رویدادهای ایالات‌متحده همواره موردتوجه دولت سعودی بوده است، افزود: این قاعده در خصوص تمامی هفت‌پادشاه سعودی و ازجمله ملک سلمان نیز صادق است. دولت ملک سلمان تجربه رفتارهای پیشین سیاستمداران کاخ سفید را نیز دارد؛ بنابراین آنچه در نظر ملک سلمان و محمد بن سلمان در وهله اول برجسته است، الگوی سیاست خارجی رئیس‌جمهور آینده آمریکا است که یا می‌تواند به سمت الگوی دولت اوباما گرایش پیدا کند و یا به بر اساس الگوی سیاست خارجی دولت اول ترامپ عمل کند.
الگوی اوباما در روابط با عربستان
این کارشناس مسائل خاورمیانه در تشریح ویژگی‌های الگوی اوباما در سیاست خارجی گفت: منظور از الگوی دولت اوباما خارج شدن عربستان از صدر فهرست متحدان منطقه‌ای ایالات‌متحده یا در حالت حداقلی، کمرنگ شدن اهمیت عربستان برای ایالات‌متحده، رویکرد همکارانه به دولت‌های مخالف عربستان مانند جمهوری اسلامی ایران و اهمیت یافتن حوزه حقوق بشر و ورود به جعبه سیاه دولت و فشار بر دولت سعودی برای ارائه آزادی‌های مدنی و سیاسی است.
محسنی توضیح داد: طبیعتاً چنین رویکردی بر جهت‌گیری سیاست خارجی آمریکا در موردحمله عربستان به یمن، دخالت در لیبی و فشار بر دولت‌های کوچک‌تر شبه‌جزیره نیز تأثیرگذار خواهد بود. این الگویی است که می‌تواند با روی کار آمدن «بایدن» تقویت شود. اگرچه شاید بتوان گفت که بایدن چندان به‌مثابه اوباما رویکردی آرمان‌گرایانه نخواهد داشت.
الگوی ترامپ در روابط با عربستان
وی همچنین در رابطه با ویژگی‌های الگوی ترامپ در حوزه روابط خارجی که می‌تواند بر عربستان تأثیرگذار باشد نیز گفت: در سمت مقابل الگوی اوباما، الگوی ترامپی وجود دارد که اولویت اول سفر خارجی خود را عربستان سعودی قرار می‌دهد. از نظر کلامی و حمایت لجستیکی، عربستان را موردتوجه قرار می‌دهد، اگرچه نگاهی کاسب‌کارانه به این قضیه دارد، اما این نگاه هم موردقبول دولت سعودی است و فشار بر مخالفان عربستان در سطح منطقه‌ای را در نظر می‌گیرد، ضمن اینکه در حوزه سیاست داخلی این کشور نیز ورودی نمی‌کند. طبیعی است که میزان مطلوبیت چنین فردی به نسبت الگوی سیاست خارجی اوباما در قبال عربستان پذیرفته تر به نظر می‌رسد.
تلاش عربستان برای حفظ روابط با آمریکا به هر شکل
به گفته این کارشناس مسائل خاورمیانه درهرصورت؛ هر فردی که در انتخابات آتی ایالات‌متحده به قدرت برسد در چارچوب مشخص‌شده راهبردی به عربستان نگاه می‌کند اما طبیعتاً در اتخاذ رویکرد و تاکتیک آزاد خواهد بود. عربستان سعودی نیز این مسئله را پذیرفته که در ساختار قدرت جهانی نیاز مبرم به حمایت آمریکا دارد بنابراین درهرصورت تلاش دارد تا پیوند خود را حفظ کند.
دغدغه‌های عربستان نسبت به نتیجه انتخابات در آمریکا
محسنی در خصوص چالش‌ها و دغدغه‌های عربستان نسبت به انتخابات پیش رو در آمریکا نیز گفت: نخستین دغدغه، چگونگی «تعامل دولت آمریکا با جمهوری اسلامی ایران» است. جمهوری اسلامی ایران مهم‌ترین دشمن خود را ایالات‌متحده می داند و نه عربستان سعودی؛ اما در طرف مقابل عربستان سعودی رقیب اگر نه دشمن شماره یک خود را جمهوری اسلامی می‌داند بنابراین نوع تعامل دولت آینده ایالات‌متحده با ایران همواره یکی از شاخص‌های عربستان سعودی برای حمایت یا عدم‌حمایت از کاندیدای خاص بوده است.
وی دومین دغدغه دولت سعودی را «عدم ورود دولت ایالات‌متحده به حوزه داخلی عربستان» دانست و ادامه داد: عربستان سعودی در میان کشورهای منطقه از جایگاه مناسبی درزمینه حقوق بشر برخوردار نیست، این موضوع با حمله ائتلاف به یمن تشدید نیز شده است. علی‌رغم برخی آزادی‌های اجتماعی که دولت سلمان ارائه داده است اما همچنان فضای سیاسی به‌شدت محدود و تحت کنترل بوده است.
محسنی با بیان اینکه به نظر می‌رسد سومین دغدغه مقامات عربستان «انتظار حداکثری از آمریکا برای حمایت از سیاست خارجی عربستان» است، گفت: عربستان سعودی انتظار دارد که دولت آینده آمریکا توازن منطقه‌ای را به سود عربستان تغییر داده و یا حفظ کند. حفظ جایگاه عربستان برای برتری در جهان عرب و حضور در رأس هرم قدرت منطقه‌ای تا حدود زیادی بستگی به حمایت ایالات‌متحده دارد که دولت سعودی نیز به دنبال جلب این حمایت حتی به قیمت وابستگی اقتصادی نامتوازن به آمریکا است.
تلاش عربستان برای کاهش وابستگی به آمریکا با نزدیکی چین و روسیه
وی درعین‌حال تأکید کرد: عربستان سعودی در دولت سلمان تلاش کرده تا مسیر استقلال نسبی از ایالات‌متحده را طی کند تا اثر پروانه‌ای سیاست آمریکا بر این کشور را به حداقل برساند. تلاش برای ایجاد توازن در سیاست خارجی با وارد کردن چین و روسیه به مناسبات، به نظر می‌رسد آغاز روندی است که به بسیاری از متغیرهای دیگر بستگی دارد، اما همچنان ایالات‌متحده جایگاه بی‌بدیلی در تفکرات نخبگان سیاسی سعودی دارد.
0 Comments