جعفر قنادباشی / کارشناس مسائل خاورمیانه
سخنگوی کاخ کرملین اخیراً اعلام کرده که ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه با حسن روحانی و رجب طیب اردوغان، رؤسای جمهور ایران و ترکیه، چهاردهم فوریه ۲۰۱۹ (25 بهمن ماه) در شهر « سوچی» واقع در نزدیکی سواحل شرقی دریای سیاه با یکدیگر دیدار خواهند کرد. پوتین ماه گذشته گفته بود که چنین نشستی را برای مذاکره درباره وضعیت سوریه تشکیل خواهد داد؛ چرا که روسیه بر آن است تا با بکارگیری شیوه های دیپلماتیک، دولت ترکیه را از تنش آفرینی در مناطق شمالی سوریه باز دارد.
دیدار پوتین، اردوغان و روحانی در ارتباط با سوریه بسیار با اهمیت تلقی میشود. این دیدار در شرایطی انجام میگیرد که برنامه خروج نظامیان آمریکایی از سوریه، جهت گیری های تازه ای را در داخل وخارج این کشور باعث شده و مناقشه بر سر چگونگی مقابله با تروریست های مستقر در ادلب نیز به صورت مسئله ای لاینحل بر مناسبات طرف های شرکت کننده در نشست سوچی و دولت سوریه، سایه انداخته است.
باید توجه داشت که گردهمایی سران ایران، روسیه و ترکیه برای باردیگر، آن هم در شهر سوچی، اگرچه در ادامه مذاکرات قبلی و از جمله حلقههای تکمیلی و نهایی سلسله نشستهای آستانه محسوب میشود، ولیکن با توجه به شرایط جدیدی که از آخرین نشست آنها تاکنون، در منطقه بوجود آمده، به خودی خود نیز دارای اهمیت فراوان است و میتوان حدس زد که دستور کار اجلاس سوچی افزون بر مسایل و معادلات مربوط به داخل سوریه، موضوعات مهمی را درخصوص شرایط منطقهای دربرمیگیرد. البته امتناع دولت ترکیه از اجرای بخشّهای مهمی از توافقات قبلی سه کشور و تحرکات نظامی این کشور در شمال سوریه نیز از جمله موضوعات چالشبرانگیزی است که بحث و گفتگو در خصوص آن از جمله ضرورتهای ادامه و استمرار گفتگوهای موسوم به گفتگوهای آستانه بشمار می رود.
با این حال آنچه مسلم است، موضوع خروج احتمالی آمریکا از سوریه و پیامدهای مختلف داخلی و خارجی آن برای مقامات سه کشور ایران، روسیه وترکیه، مشغولیتهای ذهنی تازهای را فراهم کرده و به عنوان موضوعی مهم که میتواند به صورت یک فرصت جدید در اختیار دولت سوریه و همپیمانان این کشورقرار گیرد، بر روند گفتگوهای سوچی تأثیر گذاشته است.
این در حالی است که دولت دمشق مترصد فرصتی است تا با اجرای یک عملیات گسترده به مجموعه تحرکات گروههای تروریستی گردآمده در استان ادلب این کشور پایان دهد و اجرای برنامه ها و عملیات نظامی وسیعی را که طی یک سال و نیم گذشته به نتایجی چشمگیر دست یافته و با قلع و قمع گروهّهای تروریستی- تکفیری به برقراری آرامش در اغلب نقاط سوریه منجر شده، به پایان رساند.
به این ترتیب است که اجلاس سه جانبه سوچی در مقایسه با نشستهای قبلی وظایف سنگینتر و دشوارتری برعهده دارد. چرا که موضوع خروج آمریکا از سوریه از یک سو و تحرکات اقلیتهای کرد ساکن در شمال سوریه از سوی دیگر و افزون بر آن، موضوع ضرورت قلع و قمع گروههای تروریستی مستقر در ادلب از موضوعات چندجانبه و بغرنجی هستند که تصمیمگیری در مورد آن بر عهده شرکت کنندگان در نشست پنجشنبه آینده «سوچی» است؛ موضوعاتی که توافق یا عدم توافق بر سر آن، میتواند تبعات و پیامدهای متفاوت و متناقضی را در پی داشته باشد و بر معادلات کنونی در صحنههای میدانی و موازنههای سیاسی موجود در منطقه، تاثیرات پیشبینینشدهای برجای گذارد.
در این حال تصمیم گیری در خصوص فرایند تحولات داخلی سوریه و به عبارت دیگر مشخص ساختن چگونگی ادامه و استمرار تصمیمات سلسله نشست های آستانه در باره مسایل سیاسی این کشور، رکن دیگر دستورکار نشست آتی سوچی محسوب می شود؛ چنانکه ، موضوع تشکیل و آغاز بکار کمیته قانون اساسی سوریه نیز از موضوعات کلیدی و بسیار تأثیر گذار در این عرصه است و از این جهت گفتگو در خصوص آن جایگاه ویژه ای در گفتگوهای سه جانبه سوچی خواهد داشت. در واقع شاید به همین علت هم هست که برخی از مقامات سوری نیز در نشست سوچی شرکت خواهند کرد. البته آنچه مقامات سوریه را به حساسیت بیشتر وامی دارد، به مقاصد غیر قابل قبول آنکارا برای باقی ماندن در مناطق نواحی شمالی بازمیگردد، چراکه دولت اردوغان در صدد است تا درپی خروج احتمالی نظامیان آمریکایی از سوریه، تقش گسترده ای را در مهار گروه های ساکن در شمال سوریه برعهده گیرد و بدین منظور، در سرتاسر مرز 600 کیلومتری دوکشور، تا عمق 35 کیلومتری خاک سوریه پیشروی کند
0 Comments