روپال میشرا در تحلیلی که در وب سایت موسسه امور بین الملل استرالیا منتشر شد، نوشت: نخست وزیر سوئد ورود رسمی کشورش به سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) را یک «گام تاریخی اما طبیعی» توصیف کرد. پس از بیش از ۲۰۰ سال عدم تعهد نظامی، افکار عمومی در سوئد پس از حمله روسیه به اوکراین به طور چشمگیری به نفع پیوستن به این اتحادیه تغییر جهت داد. این تصمیم قرار است چشم انداز امنیتی منطقه بالتیک را به طور قابل توجهی تغییر دهد.

سوئد تسهیل کننده تقویت نیروهای ناتو در منطقه بالتیک

سوئد دارایی‌های ارزشمندی را به ناتو می‌آورد. به عنوان پنجمین کشور بزرگ اروپا، می‌تواند به طور قابل توجهی به تقویت دفاع استونی، لتونی و لیتوانی که هر سه کشور حوزه بالتیک و عضو ناتو هستند، کمک کند. موقعیت جغرافیایی سوئد امکان پشتیبانی سریع دریایی و هوایی را فراهم می‌کند و به طور قابل توجهی به تعداد نیروها می‌افزاید. سوئد از سال ۲۰۲۵ به بعد قصد دارد یک گردان ۸۰۰ نفره از نیروی زمینی خود را به لتونی اعزام کند.

سوئد سومین نیروی دریایی بزرگ منطقه را در اختیار دارد و جابجایی نیرو و تجهیزات را در سراسر این آبراه مهم تقویت می‌کند. این کشور تجربه‌ی عمیقی در زمینه‌ی زیردریایی و قابلیت‌های زیرآبی دارد که در دریای بالتیک که حوادثی مانند انفجار خط لوله گاز نورد استریم را تجربه کرده، به شدت حیاتی است. نیروهای دریایی آبی-خاکی منحصر به فرد سوئد که در مسیریابی در خطوط ساحلی چالش برانگیز بالتیک مهارت دارند، کارآیی عملیاتی این اتحاد را بیشتر تقویت می‌کنند.

نیروی هوایی سوئد، که بزرگترین نیروی هوایی در منطقه شمال اروپا است، دارای سلاح‌هایی پیشرفته‌ است که توانایی بازدارندگی در برابر تهدیدات بالقوه‌ی هوایی و دریایی را دارند. این تسلیحات شامل موشک‌های ضد کشتی آر.بی.اس15  (RBS15) و همچنین موشک‌های هوا به هوای متئور  (Meteor) و آمرام (AMRAAM)  است که در رویارویی‌های احتمالی در دریای بالتیک، از ناتو پشتیبانی قابل توجهی خواهد کرد.

استونی، لتونی و لیتوانی پیش از الحاق سوئد به ناتو با یک چالش لجستیک روبرو بودند. نیروهای کمکی و تجهیزات تنها می‌توانستند از طریق تنگه سوالکی، یک گذرگاه باریک ۱۰۰ کیلومتری که آن‌ها را از لهستان جدا می‌کند، انتقال داده شوند. این آسیب‌پذیری اکنون با دسترسی سوئد به دریای بالتیک کاهش یافته است. جزیره‌ی گوتلند که از لحاظ راهبردی موقعیتی مناسب و کمتر از ۲۰۰ کیلومتر با ساحل لتونی فاصله دارد، مسیری جایگزین را برای تحرکات نظامی در زمان بحران فراهم می‌کند. در سال ۲۰۱۸، سوئد یک هنگ را دوباره در گوتلند برقرار کرد که ‌اکنون حدود ۳۷۰ سرباز دارد. وزیر خارجه سابق لیتوانی و سفیر کنونی این کشور در استکهلم، در مورد این تغییر راهبردی گفت: «با باز شدن دریای بالتیک به عنوان دریای ناتو، تنگه سوالکی کمتر آسیب‌پذیر خواهد بود. شاید روس‌ها باید بیشتر نگران باشند. کالینینگراد اگر جرات کند ناتو را به چالش بکشد، دوام نخواهد آورد.»

تأثیر عضویت سوئد بر منافع روسیه

سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، با ابراز مخالفت شدید اعلام کرد: «دهه‌های طولانی همسایگی خوب به باد رفته است.» او گفت که پاسخ روسیه شامل «سیستم‌های بیشتری خواهد بود که متناسب با تهدیداتی خواهد بود که ممکن است در قلمرو فنلاند و سوئد ظاهر شود.»

به نظر می‌رسد یک نگرانی عمده روسیه، محاصره کالینینگراد، یعنی بخشی از خاک روسیه است که میان لهستان و لیتوانی قرار گرفته. کالینینگراد که ناوگان دریای بالتیک روسیه و موشک‌های هسته‌ای اسکندر را در خود جای داده، یک پایگاه راهبردی حیاتی است. با پیوستن سوئد و فنلاند به ناتو، این اتحاد اکنون هر دو طرف خلیج فنلاند را تحت کنترل دارد. خلیج فنلاند آبراهی حیاتی برای دومین شهر بزرگ روسیه، سن پترزبورگ، و مسیر کلیدی برای صادرات نفت این کشور است.

با این حال، نقش سوئد در ناتو فراتر از نگرانی‌های فوری دریای بالتیک است. سوئد برخلاف کشورهای هم‌مرز با روسیه دارای یک شبکه لجستیکی قوی است. زیرساخت گسترده راه‌آهن سوئد در صورت وقوع یک درگیری برای انتقال سریع نیروها و تجهیزات در سراسر منطقه گزینه‌ای حیاتی خواهد بود. علاوه بر این، گوتنبرگ، بزرگترین بندر سوئد، به یک ورودی اصلی برای نیروهای ناتو و تدارکات آن‌ها تبدیل خواهد شد.

کمک سوئد از این هم فراتر می‌رود. سوئد به عنوان یک صادرکننده شناخته‌شده‌ی تسلیحات، به ویژه به ایالات متحده، با تسلیحات پیشرفته‌ مانند موشک‌های هدایت‌شونده، سلاح‌های پیاده‌نظام، سیستم‌های ضدتانک و خودروهای زرهی، توانایی‌های نظامی ناتو را تقویت می‌کند.

در حالی که تمرکز فعلی بر دریای بالتیک است، تحلیل‌گرانی مانند دکتر مری گلنتز از مؤسسه صلح ایالات متحده (USIP) می‌گویند روسیه ممکن است بیشتر نگران پیامدهای بلندمدت این اتفاق برای شمالگان باشد. این منطقه غنی از منابع و دارای اهمیت راهبردی، توجه بین‌المللی را به طور فزاینده‌ای به خود جلب می‌کند. اگرچه سوئد و فنلاند مستقیماً با اقیانوس منجمد شمالی هم‌مرز نیستند، اما عضویت آنها در ناتو می‌تواند به طور قابل توجهی حضور نظامی این اتحاد را در این منطقه حیاتی تقویت کند.

این نکته مهم است که روابط سوئد با ناتو کاملاً جدید نیست. سوئد از دهه ۱۹۹۰ به عنوان کشوری شریک با ناتو همکاری داشته است. این کشور پیش از این در رزمایش‌های مشترک شرکت کرده و به قابلیت همکاری با نیروهای ناتو دست یافته است. سوئد حتی از هدف ناتو برای اختصاص ۲ درصد از تولید ناخالص داخلی (GDP)  به بودجه دفاعی نیز فراتر رفته است. علاوه بر این، توافق‌نامه‌ای که در دسامبر ۲۰۲۳ با آمریکا منعقد شد، اجازه استقرار نیروهای آمریکایی و تجهیزات آن‌ها در خاک سوئد (به استثنای سلاح‌های هسته‌ای و پایگاه‌های دائمی) را فراهم می‌کند. این همکاری نزدیک و از پیش موجود نشان می‌دهد که روسیه احتمالاً از قبل همسویی بالقوه سوئد با ناتو را به دلیل مشارکت قبلی و تمرین‌های مشترک با این اتحاد پیش‌بینی کرده بوده است.

به طور خلاصه، پیوستن سوئد به ناتو چشم‌انداز امنیتی دریای بالتیک را به طور قابل توجهی تغییر می‌دهد. این کشور به عنوان یک تقویت کننده عمل می‌کند، دفاع سه کشور حوزه بالتیک را حمایت و تقویت می‌کند و توانایی‌های نظامی کلی ناتو را افزایش می‌دهد. در حالی که روسیه این تحول را چالشی برای خود می‌داند، اما تأثیر واقعی آن ممکن است کمتر از آنچه در ابتدا تصور می‌شد، قابل توجه باشد. قدرت نظامی سوئد نسبتاً کم است. علاوه بر این، وابستگی این کشور به ناوچه‌های کوچک نیروی دریایی که از توانایی محدود دفاع هوایی برخوردارند، نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتر در سرمایه‌های بزرگ دریایی را ضروری می‌سازد. عضویت سوئد عمدتاً همکاری‌های موجود را رسمی می‌کند و پتانسیل پیامدهایی بزرگ‌تر در منطقه شمالگان وجود دارد. سال‌های آینده نشان خواهد داد که ادغام سوئد در ناتو چگونه پیش خواهد رفت و روسیه چگونه به محیط امنیتی متحول‌شده‌ی دریای بالتیک واکنش نشان خواهد داد.