جدیدترین مطالب

آیا مقدمات صلح پایدار در قفقاز فراهم می شود؟

آیا مقدمات صلح پایدار در قفقاز فراهم می شود؟

رسول اسماعیل زاده دوزال در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با توجه به تحلیل ها و گزارش ها و موضع گیری های اخیر پیش بینی می شود در صورتی که دو کشور با یک توافق منطقی و مبتنی بر اصول بین المللی و لحاظ منافع همه کشورهای درون قفقازی و همسایگان قفقاز مانع ورود و دخالت قدرت های بیگانه شوند، این توافق پایدار بستر مناسبی برای صلح دائمی در قفقاز خواهد بود.
Loading

أحدث المقالات

وتوی روسیه به نفع پیونگ یانگ؛ قدرت‌های بزرگ باید از خفه کردن کره شمالی دست بردارند

روسیه روز جمعه اعلام کرد که قدرت‌های بزرگ به رویکرد جدیدی در قبال کره شمالی نیاز دارند و ایالات متحده و متحدانش را به تشدید تنش‌های نظامی در آسیا و تلاش برای «خفه کردن» این کشور منزوی متهم کرد.

Loading

نگاه متفاوت آمریکا و ایران به توافق صلح در افغانستان

۱۳۹۹/۰۵/۱۱ | خبر تاپ, سیاسی, یادداشت

شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: از آنجایی که نگاه آمریکا و ایران بر سر روند صلح افغانستان کاملا متفاوت است، نمی‌توان تصور کرد که ایران در روند صلح افغانستان کنار آمریکا قرار بگیرد و به آنها کمک کند. پیرمحمد ملازهی - کارشناس مسائل شبه قاره

زلمی خلیل‌زاد، نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا برای صلح افغانستان اخیرا مدعی شد که ایران از روند صلح افغانستان و ایجاد ثبات در این کشور به دلیل وجود تنش‌های میان تهران و واشنگتن حمایت کافی نمی‌کند. خلیل‌زاد که از طریق اینترنت و به دعوت موسسه صلح آمریکا سخن می‌گفت همچنین از موافقت دولت دونالد ترامپ برای گفت‌وگو با مقامات تهران برای پیشبرد صلح در افغانستان خبر داد. مواضعی که با واکنش تهران مواجه شد و سفارت ایران در کابل با صدور اطلاعیه‌ای با رد اظهارات نادرست مقام آمریکایی در خصوص مواضع ایران پیرامون روند صلح افغانستان تاکید کرد که جمهوری اسلامی ایران از مذاکرات صلحی حمایت می‌کند که برپایه مالکیت و رهبری افغان‌ها انجام گیرد.

در خصوص این اظهارات خلیل‌زاد باید به چند نکته توجه داشت؛ نخست در مورد پیشنهاد مذاکره با ایران و نگاه واشنگتن به نقش جمهوری اسلامی در افغانستان باید گفت که نقش ایران در این کشور نقش بسیار مهمی است. زیرا ایران یکی از همسایگان مهم و صاحب نفوذ افغانستان است. همچنین این صاحب‌نفوذ بودن در بخش مهمی از جمعیت افغانستان به شکل طبیعی و تاریخی دیده می‌شود. بنابراین آمریکایی‌ها بعد از آنکه متوجه شدند بدون آنکه کشورهای همسایه بزرگ افغانستان مانند ایران و پاکستان را در روند صلح این کشور شریک نکنند نمی‌توانند به هدف شان دست پیدا کنند لذا این مسئله را مطرح کرده‌اند که حاضر هستند با ایران وارد مذاکره شوند. منتهی اکنون این پرسش مطرح است که آیا این مذاکرات با توجه به شرایط منطقه  به ویژه توافق ایران و چین برای امضای سند ۲۵ ساله همکاری های دو کشور و تمدید قرارداد ۲۰ ساله ایران با روسیه، شدنی هست یا خیر؟ در پاسخ باید گفت که شرایط به گونه‌ای نیست که آمریکا امید داشته باشد که می‌تواند ایران را در مسیری قرار دهد که منافع آمریکا در افغانستان تامین شود.

در هر حال نگاه ایران به افغانستان مبنی بر خروج نیروهای آمریکا از این کشور، مهیا شدن شرایط برای مذاکرات بین‌الافغانی و حمایت همسایگان و کشورهای صاحب نفوذ از این روند بدون دخالت آمریکا و ناتو است. از آنجایی که نگاه آمریکا و ایران بر سر روند صلح افغانستان کاملا متفاوت است، نمی‌توان تصور کرد که ایران در روند صلح افغانستان کنار آمریکا قرار بگیرد و به آنها کمک کند.

نکته دیگر اینکه خلیل‌زاد آگاه است که در برابر نگاه یک‌جانبه آمریکا که کم و بیش احتمال شکست آن وجود دارد، نگاه ایران قرار دارد؛ نگاهی که مبتنی بر آن است که صلح و ثبات در افغانستان باید بدون دخالت آمریکا و دیگر کشورهای فرامنطقه ای و با مشارکت دولت افغانستان و طالبان و همچنین همکاری کشورهای منطقه حاصل شود. این خط فکری شانس بیشتری برای ایجاد صلح و ثبات در افغانستان را در بر دارد. به این معنا که اگر واقعا کشورهای مهم منطقه از جمله همسایگان افغانستان شامل کشورهای آسیای مرکزی، ایران، پاکستان، به نوعی چین، به اضافه کشورهای صاحب نفوذ مانند هند، عربستان سعودی، امارات و قطر که مرز مشترک با افغانستان ندارند اما در این کشور صاحب‌نفوذ هستند، با همکاری گروه‌های قومی، مذهبی و سیاسی داخلی از جمله طالبان به یک جمع‌بندی برسند تا صلح و ثبات در افغانستان برقرار شود در آن صورت می‌توان انتظار یک صلح پایدارتری را در این کشور داشت.  بنابراین از جمله ایراداتی که به روند صلح آمریکا وارد نادیده گرفته شدن نقش کشورهای همسایه در این روند است و شاید به همین دلیل نیز برخی تحلیلگران می‌گویند احتمالا روند صلح آمریکا با طالبان به شکست منجر خواهد شد.

باید توجه داشت دیدگاهی که آمریکایی‌ها به صورت یک‌جانبه آن را دنبال کردند و بر اساس آن مذاکراتی را با طالبان آغاز کردند که در نهایت در دوحه به نتیجه رسید دارای برخی کم و کاستی‌ها و ابهامات است. در پی مذاکرات واشنگتن و طالبان توافق مهمی بین آنها حاصل شد که طی آن یک سری تعهدات را طالبان پذیرفتند و یک سری تعهدات را نیز آمریکایی‌ها. تعهدات طالبان این است که وقتی در افغانستان به قدرت رسیدند اجازه ندهند که نیروهای ضدآمریکایی از خاک افغانستان علیه منافع آمریکا یا متحدان آمریکا در منطقه استفاده کنند. تعهدی که آمریکا به طالبان داده نیز شامل خروج نظامی کامل نیروهای این کشور از افغانستان است. البته این مسائل بخش علنی‌شده توافق آمریکا با طالبان را شامل می‌شود و بسیاری معتقد هستند که این توافق یک بخش غیرعلنی و محرمانه نیز دارد. از جمله می‌توان به طالبانیزه شدن قدرت نه تنها در افغانستان بلکه در سطح منطقه اشاره کرد. این امر تاحدود زیادی نگرانی‌ّهای ایران، روسیه، چین، آسیای مرکزی و هند را دربر داشته است. البته خلیل‌زاد بعد از این توافق با سفری که به هند داشت ظاهرا به مقامات این کشور این اطمینان را داد که بخشی که در قرارداد گنجانده‌اند تا طالبان اجازه ندهند نیروهای رادیکال اسلامی از خاک افغانستان علیه متحدان آمریکا عمل کنند، هند را شامل می‌شود.

در همین راستا، پاکستانی‌ها نیز یک سیاست ویژه را در دستور کار قرار داده‌اند مبنی بر اینکه نیروهای ضدهندی مانند لشکر طیبه، جیش محمد و حزب المجاهدین را که در کشمیر می‌جنگند و با داعش پیوند دارند را از منطقه جمع کرده و به سمت افغانستان اعزام می‌کنند. اگر چنین اتفاقی رخ دهد احتمالا طالبان با پاکستانی‌ها بر سر این موضوع که گروه‌های رادیکال اسلامی علیه هند عمل نکنند به یک جمع‌بندی رسیده‌اند.

اما بحث دیگری که اینجا شکل می‌گیرد نگرانی ایران، چین، روسیه و کشورهای آسیای مرکزی در رابطه با طالبانیزه شدن قدرت در افغانستان است. زیرا با طالبانیزه شدن قدرت و این مسئله که طالبان اجازه ندهد تا خاک افغانستان به محلی برای اعمال فشار متحدان آمریکا یا در خطر قرار گرفتن منافع این کشور در منطقه تبدیل شود، به نظر می‌رسد احتمالا اگر این نیروهای رادیکال علیه رقبای آمریکا وارد عمل شوند، طالبان و آمریکا این مسئله را نادیده خواهند گرفت. بنابراین یکی از دلایل تشدید تماس این  کشورها با طالبان در ارتباط با همین موضوعات است، از همین رو نیز تا زمانی که این نگرانی ها بویژه در کشورهای همسایه افغانستان رفع نشود بعید است که خلیل‌زاد بتواند برنامه صلح مدنظر آمریکا در افغانستان را به نتیجه برساند.

0 Comments

یک دیدگاه بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *