بامداد بیرمق
تهران- ایرنا- یکی از تحلیلگران شبکه خبری سی ان ان هشدار داد که در صورتی که دونالد ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا به دلیل نقض حکم دادگاه در خصوص ممنوعیت اظهارنظر علنی و مصاحبه مطبوعاتی درباره شهود، دادستان، کارکنان دادگاه، هیات منصفه و خانواده قاضی، بازداشت و حبس شود، شورش سراسری در ایالات متحده به وقوع خواهد پیوست.
اتحادیه اروپا در میانه بحران کرونا، تحریمهای خود علیه سوریه را یک سال دیگر تمدید کرد. این درحالی است که مقامات اروپایی از جمله جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از عدم تعلیق یا توقف تحریمهای آمریکا علیه دیگر کشورها در طی بحران کرونا بارها اظهار تاسف کردهاند.
اکنون این پرسش مطرح میشود که آیا اروپاییها صرفا ژست و ادعای مسائل بشردوستانه را دارند و در جایی که منافعشان ایجاب کند خود نیز ابزار تحریم را بهکار خواهند گرفت؟ در پاسخ باید گفت که اتحادیه اروپا نیز همچون آمریکا تحریم را به عنوان ابزاری برای رسیدن به اهداف سیاسی، اقتصادی و حتی امنیتی خود به کار میبرد و شاید اتحادیه اروپا از این جهت از آمریکا پیشگامتر هم باشد؛ چرا که این اتحادیه بیشتر میخواهد با اتکا بر قدرت نرم اهدافش را پیش ببرد تا با استفاده از قدرت سخت و نیروهای مسلح. به همین دلیل تحریم همواره به عنوان یکی از ابزارهایی بوده که توسط اتحادیه اروپا مورد استفاده قرار میگرفته است.
جدیدترین تحریمها نیز تحریمی است که دولت آلمان پس از هلند و انگلیس علیه شاخه نظامی حزبالله لبنان اعمال کرد. در خصوص سوریه نیز همین موضوع صدق میکند، چرا که سیاست اتحادیه اروپا در قبال سوریه تغییری نکرده، اروپاییها در قبال اهدافی که در سال ۲۰۱۱ با بحران آفرینی در سوریه میخواستند به آن دست پیدا کنند، با ناکامی مواجه شدهاند، سوریه با کمکهای ایران و روسیه توانست اهداف اروپاییها در سوریه را بیاثر کند؛ ولی کشورهای اروپایی همیشه نسبت به بشار اسد و ساختار حکومت سوریه انتقادهایی دارند و مخالفتهای خود را به روشهای مختلف بیان کردهاند.
در عین حال با توجه به اینکه بشار اسد در شرایط سیاسی و اقتصادی سختی قرار دارد اروپاییها در تلاش هستند تا از طریق تحریم، فشار بر سوریه را تداوم ببخشند تا آنچه را میخواستند از طریق نظامی و کمک به جریانهای تکفیری به آن برسند، با اعمال فشارهای اقتصادی و سیاسی به دست آورند.
در این میان، پرسش دیگری که مطرح میشود این است که آیا این تحریمها و اقدامات اروپا در تضاد با رویکرد حقوق بشری آنها قرار ندارد؟ در پاسخ باید گفت که اروپاییها نیز همچون آمریکا در سیاست خارجی خود نگاه ابزاری به حقوق بشر دارند. یعنی در آنجایی که منافع سیاسی و امنیتیشان اقتضا کند از حقوق بشر به عنوان ابزاری برای رسیدن به اهدافشان استفاده خواهند کرد، اما در جایی که حقوق بشر را مانعی ببینند آن را نادیده خواهند گرفت.
همچنانکه نوع روابط اتحادیه اروپا با عربستان و شیوخ عرب که از جمله ناقضان جدی حقوق بشر هستند نیز در همین راستا قابل ارزیابی است. در حال حاضر نیز که بیش از ۵ سال از بمبارانهای یمن توسط ائتلاف سعودی میگذرد و کمتر از ۲ سال پیش نیز جنایت فجیع قتل جمال خاشقچی در کنسولگری عربستان در استانبول را شاهد بودیم، اگرچه اروپاییها انتقاداتی را مطرح کردهاند اما هیچ کدام از این انتقادات به تغییر در روابط و مناسبات کشورهای اروپایی و عربستان منجر نشد. بنابراین یک نگاه ابزاری هم از سوی آمریکا و هم از سوی کشورهای اروپایی در رابطه با بحث حقوق بشر وجود دارد.
در نهایت در خصوص هماهنگی رویکردها و سیاستهای آمریکا و اروپا بهویژه در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ باید توجه داشت که اروپاییها از نظر راهبردی نگاهشان با آمریکاییها هماهنگ است ولی نوع رسیدن به اهداف و تاکتیکشان با واشنگتن تفاوتهایی دارد. به عنوان مثال در موضوع برجام، نوع نگاه واشنگتن و بروکسل و انتقاداتی که در این زمینه داشتند تقریبا یکسان بود اما دولتمردان اروپایی به این نتیجه رسیده بودند که دیگر نمیتوانند پس از ۴۱ سال سیاست براندازی را در قبال جمهوری اسلامی ایران دنبال کنند بلکه باید با نزدیک شدن به تهران و توافق و مذاکره با این کشور تلاش کنند که به اهدافشان در خصوص ایران به عنوان مثال در زمینه مسائل هستهای، منطقه و موشکی دست پیدا کنند.
اما آمریکا در این رابطه نگاهش با اروپا متفاوت است و در تلاش است تا با استفاده از ابزارهای اقتصادی و نظامی به اهداف خود دست پیدا کند. بنابراین تاکتیک دولتهای اروپایی بر پایه قدرت نرم و گفتگو قرار گرفته اما آمریکا قدرت سخت و ابزار تحریم را همواره میخواهد در مقابل کشورهای دیگر و برای فشار بر آنها بکار گیرد.
0 Comments