آیا مقدمات صلح پایدار در قفقاز فراهم می شود؟
جیم اونیل در یادداشتی که وبسایت اندیشکده انگلیسی چتم هاوس آن را منتشر کرد؛ نوشت: پاسخ به پرسشها در مورد دلار دربرگیرنده دو پرسش کاملاً جداگانهای است که یکی از آنها دارای دو بخش فرعی است. پرسش نخست به کاربرد دلار مربوط است. آیا دلار همچنان به سلطه خود بر نظامهای مالی ادامه خواهد داد؟
چنین سؤالی با عملکرد روزانه دلار در مقابل سایر ارزها متفاوت بوده و نوسان آن پرسش دوم محسوب میشود که قریببهیقین، به اتفاقات تابستان مربوط است. چگونگی نوسان ارزش دلار در مقابل دیگر ارزها برآیند مؤلفه چرخشی، ارزشی و ساختاری است که هر یک بهطور جداگانه قابل بررسی است.
از جنبه بررسی ارزش، اصطلاح قدرت خرید رایجترین رویکرد است مبنی بر اینکه نوسان یک ارز درنهایت بازتابی از تفاوت قیمتهای بین دو کشور است. اگر تورم در آمریکا پیوسته از منطقه یورو بیشتر باشد، در این صورت، ارزش تعادلی دلار طی زمان کاهش خواهد یافت. بااینحال، ارزش ناشی از تورم، پایدار نمیماند و طی زمانبر اساس تفاوتهای تولیدی بین دو کشور تغییر مییابد.
هنگامیکه انحراف معیار ارزش واقعی یک ارز از دو بیشتر باشد، باید آن را با دقت بررسی کرد اما هنگامیکه شتاب افزایش آن تغییر کند باید روند نزولی آن را انتظار داشت. این تغییر در شتاب افزایش میتواند بهواسطه همان عوامل ایجاد شود که ارز را از ارزش واقعی آن دور ساختهاند، هرچند که با نگاه به تغییر قیمتها بهراحتی میتوان به این امر پی برد. یکی از چیزهایی که در دهه گذشت افراد دخیل در ارز را ناامید کرده این است که دیگر ارزهای عمده (بهاستثنای فرانک سوئیس و پوند) در برابر دلار یا در برابر همدیگر بهاندازه دلار از ارزش واقعی خود فاصله نگرفتهاند. حتی در سالهای اخیر و با افزایش ارزش دلار (ازجمله در دوره منتهی به تابستان) انحراف استاندارد ارزش واقعی آنها (بهاستثنای پوند) بیشتر از دو نبوده است.
مؤلفه چرخهای نوسان یک ارز را شاید بتوان به بهترین نحو با نرخ بهره اسمی متعادل با مقدار احتمالی تورم توضیح داد. قبل از بحران کرونا، دلار بهطور قابلتوجهی در مقایسه با دیگر ارزها ازجمله یورو بالا میرفت اما دلار در برابر تحولات شرایط آمریکا و اقتصادهای منطقه یورو شدیداً آسیبپذیر مینمود. اینک که خزانهداری آمریکا به سیاستهای پولی گسترده و نرخ بهره واقعی پایین روی آورده است، کاهش دلار اجتنابناپذیر به نظر میرسد.
باقیمتهای کنونی اگرچه دلار هنوز هم کمی گرانتر از ارزش واقعی خود به نظر میرسد اما کاهش ارزش آن احتمالاً ادامه خواهد یافت. در اواخر دهه 1980 و اواسط دهه 1990، دلار تا سطح بسیار پایین سقوط کرده و بحثهای گستردهای را در مورد پایان برتری دلار به دنبال داشت که البته اشتباه از آب درآمد. اکنون برخی معتقدند که درنتیجهی سیاستهای آمریکا، شرایط فعلی دورهای متوالی از ضعف دلار را در پی خواهد داشت. چنین امری مستلزم آن است که اروپا، چین و عمده کشورهای آسیا کووید-19 را بهتر از آمریکا مدیریت کنند و احیای آنها از این همهگیری آمریکا را نسبتاً غافلگیر کند.
اکنون در مورد پرسش اول و زوال دلار باید گفت که نباید کسی را با این تفکر به سرمایهگذاری یا تصمیمگیری سوق داد. کاهش کاربرد دلار و آغاز کاهش سامانمند آن کاملاً محتمل است، حتی اگر ارزش آن زیاد باشد. درواقع، طی چند سال گذشته با افزایش ارزش دلار، سیاستمداران آمریکا تصمیم گرفتند تا از برتری دلار برای مجازات دیگر کشورها بهره گیرند که این امر، کشورها را به کاهش سهم خود از ذخایر ارزی دلار سوق داد. روسیه نمونهای از این کشورهاست و شواهد نشان میدهد که چین نیز در این راستا گام برمیدارد.
درنهایت، برتری دلار نمیتواند کاهش نسبی اقتصادی آمریکا در جهان (چیزی که به مدت 20 سال ادامه داشته است) را جبران کند. روزی دلار با چیزی دیگر جایگزین خواهد شد. رنمینبی، یورو، بیت کوین یا بازگشت طلا، همه محتمل بوده و شاید اتفاق بیفتد. این امر احتمالاً از الان شروعشده است اما نباید این را با نوسان قیمت دلار در برابر سایر ارزها در روزها و هفتههای آتی یا سال 2021 اشتباه گرفت.
0 Comments