شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: ترکیه سیاست خارجی خود را در سال جدید میلادی با بیم و امید آغاز کرده است. روابط این کشور با آمریکا، اتحادیه اروپا، یونان، روسیه، رژیم صهیونیستی، سوریه و عربستان از مهم‌ترین چالش‌های ترکیه است.
محمود فاضلی – تحلیلگر مسائل بین‌الملل
شورای راهبردی آنلاین – رصد: وقتی درباره بازارهای گاز اروپای شرقی و ترکیه بحث می‌شود اغلب از گفتن این‌که این منطقه فاقد زیرساخت لازم برای کمک به رهایی از واردات روسیه است، پرهیز می‌شود.
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: ترکیه به دلیل همکاری آگاهانه با شرکت تسلیحاتی روسی «روسبرون اکسپورت» و خرید سامانه دفاع موشکی «اس-400» تحت تحریم‌های آمریکا برآمده از قانون موسوم به «کاتسا» قرار گرفت، چرا که واشنگتن تعامل با بخش نظامی روسیه از سوی کشورهای دیگر را تحمل نمی‌کند. خرید سامانه اس-400 روسیه توسط ترکیه، امنیت پرسنل و فناوری نظامی امریکا را به خطر انداخته و امکان دسترسی روسیه به نیروهای مسلح ترک و صنایع دفاعی این کشور را فراهم میآورد. هدف از تحریم‌های آمریکا، جلوگیری از کسب درآمد کلان و امکان دسترسی روسیه به سامانه دفاعی ناتو و تأثیرگذاری بر آن است. پمپئو وزیر خارجه آمریکا از ترکیه خواسته است مسئله اس-400 ها را با همکاری درازمدت در بخش دفاعی حل کرده و مجدداً خود را با قوانین ناتو و خرید سلاح‌های سازگار با این پیمان تطبیق دهد.
محمود فاضلی – کارشناس مسائل بین‌الملل
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: اروپا نوعی رفتار «کج‌دار و مریز» را نسبت به ترکیه دنبال می‌کند و بر اساس آن نه بی‌اعتنا بوده و نه به‌سختی واکنش نشان می‌دهد.
افشین زرگر – دکترای روابط بین‌الملل، عضو هیئت‌علمی دانشگاه
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: ترکیه تلاش می‌کند با استفاده از اهرم حضور نظامی در لیبی، زمینه را برای مذاکرات سیاسی در خصوص منافع سیاسی و اقتصادی به‌ویژه تقسیم سهم منابع انرژی مدیترانه شرقی مهیا سازد.
حسن اشرفی – پژوهشگر مسائل ترکیه
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل ترکیه با اشاره به برخی سیاست‌های متضاد ترکیه و اتحادیه اروپا خصوصاً در قبال انرژی که منجر به تشدید تنش‌ها و تهدید به تحریم شده است، گفت: زبان تهدید و تحریم نمی‌تواند ترکیه را از اقداماتش در شرق مدیترانه بازدارد؛ به‌علاوه نظامی شدن مدیترانه نه به نفع ترکیه است و نه اتحادیه اروپا.
شورای راهبردی آنلاین – رصد: مناقشه دریایی بین ترکیه و یونان اتفاق جدیدی نبوده و از دیدگاه‌های حاکمیت ملی این دو کشور سرچشمه می‌گیرد. ریشه این تنش به زمان تأسیس این دو کشور برمی‌گردد. اساس این تنش حول سه موضوع می‌چرخد: اختلاف در مورد وسعت آب‌های سرزمینی یونان و مالکیت برخی جزایر دریای اژه؛ مسئله مناطق اقتصادی انحصاری این دو کشور در شرق مدیترانه و ماهیت لاینحل بحران قبرس.
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: با آغاز به کار جو بایدن در کاخ سفید در ماه ژانویه آینده، ناتو امیدوار است که پس از دوران ریاست جمهوری ترامپ، روابط بین آمریکا و اروپا دوباره گرم شود و حضور بایدن در ریاست جمهوری، امیدها را برای بهبود روابط فرا آتلانتیک افزایش دهد. استولتنبرگ دبیرکل ناتو از برگزاری اجلاس فوق‌العاده در آغاز سال 2021 با حضور «جو بایدن» پس از تحویل قدرت در واشنگتن، خبر می‌دهد. بسیاری در اروپا به انتظار تغییرات اساسی در ناتو پس از سخنان سال گذشته رئیس‌جمهوری فرانسه با عنوان «مرگ مغری» ناتو هستند، عبارتی که از عمق اختلافات داخلی پیمان نظامی ناتو حکایت داشت. پاریس همچنین خواستار بازبینی در فعالیت‌ها و اهداف ناتو به‌عنوان اتحادیه نظامی است.
محمود فاضلی – کارشناس مسائل اروپا
شورای راهبردی آنلاین – رصد: روسیه با میانجیگری در توافق تاریخی بین ارمنستان و آذربایجان بالاخره توانست جنگ دوم قره‌باغ را متوقف کند. پس از اجرای کامل شرایط توافق ازجمله «تبادل سرزمین‌ها» یا واگذاری سرزمین‌ها مسکو عبور و مرور بین ارمنستان و بخش محصور قره‌باغ در داخل سرزمین آذربایجان و همچنین منطقه محصور نخجوان آذربایجان در آن‌سوی ارمنستان را کنترل خواهد کرد. بااین‌حال، مرزهای زمینی بین ارمنستان و ترکیه همچنان بسته بوده و این بخش از توافق هنوز تکمیل و اجرا نشده است.
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: نشست سه‌جانبه پانایوتوپولوس وزیر دفاع یونان، چارالامبوس پتریدس وزیر دفاع قبرس و گانتس وزیر دفاع رژیم صهیونیستی در نیکوزیا برگزار شد. تقویت قابلیت همکاری نیروهای مسلح یونان، قبرس و اسرائیل و استفاده کامل از امکانات و مزایای نسبی یکدیگر در زمینه‌های موردعلاقه متقابل، همچون برنامه‌های آموزشی مشترک، رزمایش، تبادل اطلاعات نظامی، امنیت دریایی و امنیت سایبری، هدف مشترک طرفین اعلام شد. همکاری که به گفته آن‌ها سبب آمادگی بهتر نیروهای نظامی آن‌ها، کمک به ایجاد شغل‌های بیشتر و تقویت امنیت خواهد شد.
محمود فاضلی – کارشناس مسائل اروپا
شورای راهبردی آنلاین – رصد: اقدامات تحریک‌آمیز نظامی ترکیه در شرق مدیترانه پتانسیل تشدید اتحاد سیاسی میان یونان و همپیمانان غربی‌اش و همچنین پیش راندن اتحادیه اروپا از تهدید به تحریم واقعی ترکیه را تقویت کرده است.
شورای راهبردی آنلاین – رصد: دریای مدیترانه به یکی از مهم‌ترین مناطق حساس ژئوپلیتیک جهان تبدیل شده است. یونان باید به سیاست تهاجمی و تجدیدنظرطلبانه «ترکیه جدید» رجب طیب اردوغان واکنشی سریع نشان دهد. آنکارا با اتخاذ دکترین «وطن آبی» به دنبال گسترش نفوذ خود در گستره‌ی خاورمیانه (به‌ویژه عراق و سوریه) تا شرق مدیترانه و مدیترانه مرکزی است. رویکرد هژمونیک ترکیه در یک خلأ راهبردی نمود یافته است که از نگرش تردیدآمیز آمریکا در دوره ریاست جمهوری ترامپ و ناتوانی مداوم اتحادیه اروپا در ارائه یک سیاست راهبردی مستقل برای پیشبرد اهداف مشترک در امور خارجی و دفاعی سرچشمه گرفته است.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: در حال حاضر بخشی از تنش‌های ترکیه با کشورهای همسایه و مناطق پیرامونی‌اش ریشه در «مختصات و ویژگی‌های ژئوپلیتیکی» این کشور دارد.
شورای راهبردی آنلاین – رصد: در اوت 2020، ناوگان‌های نظامی یونان و ترکیه در شرق مدیترانه درگیر شدند. ناوگان ترکیه یک کشتی اکتشافی ترک را اسکورت می‌کرد. فعالیت‌های اکتشافی این کشتی برای بهره‌برداری از منابع نفت و گاز در آب‌های مورد مناقشه یونان و ترکیه، دلیل این تنش‌های نظامی و سیاسی بوده است.
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: تنش میان یونان و ترکیه در شرق دریای مدیترانه بر سر اقدامات ترکیه در قبال آغاز حفاری‌ها و فعالیت‌های اکتشافی در این منطقه وارد مرحله پیچیده‌ای شده است.
محمود فاضلی – کارشناس مسائل اروپا
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: ترکیه تلاش دارد نقش یک قدرت منطقه‌ای را ایفا کند و با اتخاذ رویکردهای اسلام‌گرایانه و پان‌ترکیستی، به اهدافی که برای توسعه نفوذ خود، هم در منطقه قفقاز و هم در جنوب و شرق اروپا دنبال می‌کند دست یابد؛ اما این اقدامات ترکیه، اتحادیه اروپا را به واکنش‌هایی هرچند محتاطانه واداشته است؛ در دومین نشست سران اتحادیه اروپا، ما شاهد بودیم که ترکیه مجدداً به اعمال تحریم‌ها تهدید شد.
مرتضی مکی-کارشناس مسائل اروپا
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: به دنبال امضای قرارداد جنجالی مصر با یونان در خصوص ترسیم مرزهای آبی در شرق مدیترانه دو کشور توافق کردند که فرآیند ترسیم مرزها تکمیل شود. این توافق به دو کشور اجازه می‌دهد از منابع طبیعی موجود در منطقه اقتصادی موردنظر استفاده کرده و اقدام به اکتشاف نفت و گاز طبیعی کنند. در قرارداد مربوطه، محدوده حقوق دریایی طرفین تا حدودی تعیین‌شده و جزئیات مرزهای دریایی درنتیجه مذاکرات آینده مشخص خواهد شد.
محمود فاضلی – کارشناس مسائل اروپا
شورای راهبردی آنلاین – رصد: در آستانه انتخابات ریاست جمهوری 3 نوامبر آمریکا، کشورها همچنان انتظارات متفاوتی دارند. اروپا که در دوره اوباما روابط مساعدی با آمریکا داشت، بی تردید پیروزی بایدن را آرزو می‌کند. زیرا دولت بایدن اگرچه عین دولت اوباما نخواهد بود اما تفاوت زیادی هم با آن نخواهد داشت. همین امر در مورد ایران نیز صدق می‌کند، اما کشورهای حوزه خلیج [فارس] روابط کاملا مطلوبی با ترامپ برقرار کرده‌اند. اسرائیل نیز احتمالا پیروزی ترامپ را ترجیح می‌دهد، اما صرف نظر از پیروزی ترامپ یا بایدن، اسرائیل با نتایج چهار سال گذشته خود خوشحال خواهد بود.
شورای راهبردی آنلاین – رصد: در دهه 1990 و در دوره‌ای که روابط فرا آتلانتیک نسبت به امروز ثبات بیشتری داشت و الگوی آن قابل پیش‌بینی بود، دیپلمات‌های آمریکا خود را جزو لاینفک خانواده کشورهای اروپایی احساس می‌کردند. همچنان که آمریکا به همراه کانادا عضو سازمان امنیت و همکاری اروپا و همچنین، عضو مؤسس ناتو بود.
شورای راهبردی آنلاین – رصد: با نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، سیاست دولت ترامپ در خاورمیانه شتاب گرفته است. دیپلماسی جدید آمریکا در خاورمیانه با رونمایی از «توافق قرن» (که رسما «صلح برای رفاه» خوانده می‌شود) توسط رئیس جمهور ترامپ و نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل در 28 ژانویه آغاز شد. روز 13 اوت، امارت به سومین کشور عربی علاقمند به روابط دیپلماتیک با اسرائیل تبدیل شد. عربستان سعودی نیزاعلام کرد که به پروازهای اسرائیل اجازه می‌دهد از حریم هوایی این کشور برای رفت و آمد به امارات استفاده کنند.
