جدیدترین مطالب

Loading

أحدث المقالات

مکرون: توافق تجاری اتحادیه اروپا با مرکوسور «بسیار بد» است  

«امانوئل مکرون» رئیس جمهوری فرانسه توافق تجاری پیشنهادی بین اتحادیه اروپا و بازار مشترک کشورهای آمریکای جنوبی موسوم به گروه مرکوسور را به دلیل فقدان ملاحظات آب و هوایی مناسب، توافقی «بسیار بد» توصیف کرد.

گام‌های اساسی برای شکوفایی اقتصاد هسته‌ای در سال ۱۴۰۳

معاون سازمان انرژی اتمی گفت: سال ۱۴۰۳ تکیه شرکت توسعه کاربرد پرتو‌ها بر شکوفایی اقتصادی فناوری هسته‌ای در حوزه کاربرد پرتو‌ها است و یکی از اولویت‌های اصلی راه‌اندازی پی‌درپی سامانه‌های پرتودهی در کشور خواهد بود.

رای ممتنع آمریکا به قطعنامه آتش‌بس غزه برای تنبیه اسرائیل بود

تهران- ایرنا- وزیر پیشین امنیت داخلی رژیم صهیونیستی با بیان اینکه «نتانیاهو به خطری برای اهداف غرب تبدیل شده است»، گفت: رای ممتنع آمریکا به قطعنامه آتش‌بس در غزه برای تنبیه اسرائیل بود و نتانیاهو متقاعد شده که واشنگتن می‌خواهد او را سرنگون کند.

واکنش زلنسکی به اظهارات پوتین درباره حمله مرگبار مسکو: او بجای توجه و پرداختن به شهروندان روسیه یک روز ساکت ماند و به این فکر کرد که چگونه اوکراین را [به این ماجرا] بکشاند

ولودیمیر زلنسکی رئیس جمهوری اوکراین به اظهارات همتای روس خود درباره حمله تروریستی در مسکو واکنش نشان داد.رئیس جمهوری اوکراین گفت که پوتین «بجای توجه و پرداختن به شهروندان روسیه یک روز ساکت ماند و به این فکر کرد که چگونه اوکراین را [به این ماجرا] بکشاند. همه چیز کاملا قابل پیش‌بینی بود.»

Loading

فارن افرز:‌ حسرت هسته ای عربستان سعودی

۱۳۹۳/۰۸/۲۷ | موضوعات

مقاله‌نویس نشریه فارن افرز نوشت: کاملا واضح و روشن است که تصور کنیم دولت عربستان سعودی از مشاهده شواهد موجود مبنی بر حصول پیشرفت در مذاکرات هسته ای میان ایران و ‌آمریکا، احساس نارضایتی و خشم کند.

سیگورد نویبائر در مقاله «حسرت هسته ای عربستان سعودی ، لزوم کمک واشنگتن به ریاض در رقابت هسته ای با ایران»‌ که روی پایگاه اینترنتی فارن افرز منتشر شد، نوشت:‌ در واقع در حالیکه ایران به اهداف خود در زمینه برنامه هسته ای نزدیک می شود، به نظر می رسد اهداف و بلندپروازی های هسته ای عربستان به طور کامل متوقف و راکد شده است، به طوری که‌ توافقنامه هسته ای پیشنهادی آمریکا و عربستان سعودی به مدت شش سال است که به حال رکود در آمده و این مذاکرات معوقه تنها یکی از چند مسئله‌ای است که طی سالیان اخیر به مناسبات میان ریاض و واشنگتن خدشه وارد کرده است .

به وضوح مسئله هسته ای به ویژه به معضلی برای عربستان سعودی تبدیل شده است که می کوشد در گردونه رقابت در زمینه پیشرفت های علمی و دستاوردهای فنی و نیز کسب موقعیت و وجهه منطقه ای به هیچ وجه از ایران عقب نماند. ولی این نیز به مشکلی برای آمریکا تبدیل شده است که در بحبوحه نیاز مبرم به کمک‌های عربستان سعودی در حل و فصل مناقشات و بحران های کنونی در عراق ، اسرائیل و سوریه ، نمی تواند از ریاض دل بکند .

البته خوشبختانه اقداماتی وجود دارد که واشنگتن می تواند با توسل به آنها مذاکرات هسته ای با عربستان سعودی را به پیش ببرد. واشنگتن در قالب الگویی اولیه می تواند از توافق هسته ای که آمریکا یک دهه گذشته با هند منعقد کرده است ، در برخورد با عربستان پیروی کند .

مذاکرات هسته ای آمریکا و عربستان سعودی در سال 2008 و پس از آن آغاز شد که کاندولیزا رایس وزیر خارجه وقت آمریکا و سعود الفیصل همتای عربستانی وی در زمینه همکاری دوجانبه در بخش انرژی هسته ای یادداشت تفاهم امضا کردند . در آن زمان بسیاری از ناظران تصور می کردند دو کشور در حال تشکیل ستون جدیدی برای مشارکت و همکاریهای راهبردی دیرینه هشتاد ساله خود هستند . پس از آن عربستان بلافاصله اعلام کرد قصد دارد با احداث شانزده نیروگاه هسته ای به ارزش تقریبی 112 میلیارد دلار ، به دارنده بزرگترین برنامه هسته ای غیر نظامی در جهان تبدیل شود و برای جمعیت رو به رشد این کشور دهها هزار فرصت شغلی با درآمد بالا ایجاد کند.

ریاض بلندپروازی های هسته ای خود را با استناد به وابستگی این کشور به صادرات نفت و گاز توجیه کرده است که حدود 80 درصد از درآمدهای ملی این کشور را تامین می کند. اگر عربستان سعودی بتواند تقاضای فزاینده خود را به انرژی از طریق انرژی هسته ای برآورده سازد ، دیگر نیازی ندارد تا فروش نفت خود را در بازارهای بین المللی مهار کند .

اما قبل از انکه عربستان بتواند از تولید نخستین وات از انرژی هسته ای خود لذت ببرد ، لازم است شرکایی پیدا کند تا مایل باشند به این کشور در احداث زیرساختها و تاسیسات هسته ای کمک کنند و در شرایط کنونی به نظر نمی رسد آمریکا چندان تمایلی به ایفای این نقش داشته باشد . واشنگتن اعلام کرده است ابتدا باید با ریاض برسر پایبندی این کشور به قانون انرژی اتمی مصوب سال 1954 به توافق برسد . در این قانون آمریکایی ضوابط تجارت هسته ای مصوب و تدوین شده است ولی تلاش‌ها در زمینه مذاکره هسته ای با ریاض بر سر این مسئله که آیا عربستان سعودی مشمول بند موسوم به “‌ استاندارد طلایی “‌ می شود یا خیر با رکود مواجه شده است . ریاض در صورت شمول در این بند از غنی سازی اورانیوم یا بازفرآوری پلوتونیوم منع خواهد شد .

جای هیچ تعجبی وجود ندارد که ریاض در صورت محرومیت از همان حقوقی و امتیازاتی که آمریکا بر اساس توافقنامه موقت هسته ای با ایران آنها را برای تهران به رسمیت شناخته است، بسیار عصبانی و خشمگین خواهد شد.

منابع آشنا به روند مذاکرات می‌گویند ریاض چنین استدلال کرده است که بند استاندارد طلایی بیانگر اقدام غیرقابل قبول در پایمال کردن حقوق و حاکمیت ملی این کشور محسوب می شود و تاکید دارد که معاهده ان پی تی که عربستان سعودی آن را امضا کرده است، بر حقوق مصرح کشورها در توسعه انرژی هسته ای تاکید دارد.

به نظر می رسد کاخ سفید تاکنون از هر گونه مصالحه با ریاض در این زمینه خودداری می‌کند. به موجب گزارش رسانه‌ها باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا در طول مذاکرات اخیر با مقامات سعودی به طور کامل از پرداختن به این موضوع اجتناب ورزیده است.

خودداری اوباما احتمالا از تلاش دولت وی برای پرهیز از رویارویی با کنگره مشابه وقایع سال 2006 و پس از آن نشات می گیرد که دولت بوش پیشنهاد فروش یک محموله عمده به یک شرکت مستقر در امارات عربی متحده را پیشنهاد کرد. احتمال می‌رود عربستان نیز به دلیل مشابه از علنی کردن نگرانی‌ها و نارضایتی خود از این بابت خودداری کرده است. مسئله ای که این روند را به غایت پیچیده تر ساخته این است که اسرائیل نیز با هر گونه توافق هسته ای با عربستان که متضمن پایبندی ریاض به بن استاندارد طلایی نباشد، مخالفت می‌ورزد و متحدان خود را در واشنگتن تحت فشار قرار می دهد تا همین کار را بکنند.

از طرفی اگر عربستان نتواند با واشنگتن در زمینه همکاری هسته ای به درک مشترکی برسد، احتمالا به جای آن به سمت یافتن شرکای دیگر مانند فرانسه یا روسیه برای توسعه برنامه هسته ای خود گرایش پیدا خواهد کرد. ژانویه گذشته و در طول سفر رسمی فرانسوا اولاند رئیس جمهور فرانسه به ریاض،‌ شرکت فرانسوی آروا بزرگترین شرکت هسته ای جهان، با هدف توسعه مهارت های فنی و صنعتی شرکت های محلی سعودی ، با پنج شرکت این کشور یادداشت تفاهم امضا کرد . افزون بر آن سرگئی کریینکو مدیر اجرایی روس اتم روسیه در ماه ژوییه اعلام کرد مسکو و ریاض در اواخر امسال توافقنامه ای در زمینه همکاریهای هسته ای غیر نظامی امضا می کنند. اگر عربستان سعودی این توافقنامه ها را امضا کند ، به شرکتهای آمریکایی و شاید در سطح وسیع تر به روند مشارکت راهبردی دو کشور لطمات سنگینی وارد شود .

در شرایط کنونی مصالحه میان دو کشور بعید به نظر می رسد. اما تصور این مسئله دشوار نخواهد بود که دو طرف بتوانند به یک راه حل میانه مورد قبول برای دو کشور دست پیدا کنند . یکی از الگوهای قبلی امیدوارکننده که توافقنامه هسته ای سال 2014 میان آمریکا و ویتنام است که به موجب آن هانوی امکان پیدا کرد تا به جای تولید داخلی مواد هسته ای ، هر گونه سوخت هسته ای مورد نیاز برای راکتورهای خود را در بازارهای بین المللی تامین کند . این ترتیبات احتمالا برای ریاض قابل قبول خواهد بود چرا که مفاد آن با توافقنامه ای که سال 2008 میان رایس و فیصل امضا شد ، مطابقت می کند . با این همه معلوم نیست آیا کنگره با آن موافقت خواهد کرد یا خیر.

از طرفی بسیار بعید به نظر می رسد سیاستمداران آمریکایی که ادعا می کنند بیم آن دارند مواد هسته ای سعودی یا برنامه هسته ای این کشور به دست تندروهای اسلامگرا بیفتد، با هر چیزی کمتر از پذیرش استاندارد طلایی موافقت کنند .

در این صورت شاید توافق نامه هسته ای آمریکا و هند در سال 2008 الگوی مناسب تری باشد . بر اساس این توافقنامه دهلی نو با جداسازی تاسیسات غیر نظامی و نظامی هسته ای خود موافقت کرد و پذیرفت تا همه تاسیسات هسته ای غیر نظامی خود را تحت نظارت پادمان های آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار دهد و به ازای آن آمریکا موافقت کرد تا کمک های لازم را برای پیشبرد برنامه انرژی هسته ای غیر نظامی هند در اختیار این کشور قرار دهد و در زمینه های فناوری انرژی و ماهواره ای با دهلی نو همکاری کند .

واشنگتن می تواند با ریاض توافقنامه هسته ای مشابه هند امضا کند : آمریکا می تواند تضمین دهد به ازای نظارت کامل آژانس بر تاسیسات غیر نظامی این کشور ، به ریاض در پیشبرد برنامه هسته ای کمک خواهد کرد . همانند توافق هسته ای با هند ، چنین توافقنامه ای می تواند به آمریکا امکان دهد فناوریهای نوین و تجهیزات ایمنی هسته ای را با عربستان شریک شود ، حتی اگر به موجب مفاد توافقنامه انتقال تجهیزات و فناوری های حساس به این کشور ممنوع شده باشد .

جوزف دبلیو. وستفال سفیر جدید آمریکا در ریاض ، در ماه ژوییه دور جدیدی از مذاکرات با سعودیها را در این زمینه آغاز کرد ولی هیچ پیشرفتی در این گفتگوها حاصل نشد . ولی همه اینها بدین معنی نیست که عربستان سعودی قصد دارد ادامه کار را بدون واشنگتن پی بگیرد . در واقع عربستان سعودی هنوز هیچ تعهدات بلند مدتی را در همکاریهای هسته ای نه با روسیه و نه با فرانسه امضا نکرده است و این بدان معناست که ریاض هنوز هم نمی خواهد اهداف و برنامه هسته ای خود را بدون حمایت و پشتیبانی آمریکا به عنوان شریک راهبردی دیرینه این کشور پیگیری کند .

برای واشنگتن یک الگوی تعدیل شده توافقنامه هسته ای مانند هند ، شاید یک نقطه آغاز مناسب برای مذاکرات باشد ولی به منظور دستیابی به توافق احتمالا کاخ سفید ناچار خواهد بود این موضوع را به صدر دستور کار مذاکرات دوجانبه با رایض انتقال دهد. البته پرسش مطرح دیگر در این زمینه آن است که آیا رهبران سیاسی داخل و خارج از منطقه از عقلانیت و منطق و توانمندی لازم برخوردار هستند تا این فرصت طلایی را مغتنم بشمارند یا خیر.

0 Comments

یک دیدگاه بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *