جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
دلایل شتاب اعراب برای بازگشت به دمشق
حسن هانیزاده – کارشناس مسائل غرب آسیا
با آغاز بحران سوریه در مارس 2011، کشورهای عربی تحت تأثیر فشار عربستان سعودی، اقدام به تعطیلی برخی سفارتخانههایشان و اخراج سوریه از اتحادیه عرب کردند. همچنان که نقش تخریبی عربستان، امارات، بحرین و قطر در سوریه را میتوان برونداد سیاستهای مشترک کشورهای عرب حوزه خلیجفارس در خصوص بحران سوریه دانست، بهطوریکه عربستان سعودی بهتنهایی در طول 7 سال بحران سوریه، 60 میلیارد دلار کمک مالی در اختیار گروهکهای تروریستی قرار داد.
اما با همه این احوال، پس از شکست گروهکهای تروریستی در سوریه و پیروزی محور مقاومت، کشورهای عربی به این نتیجه رسیدند که نمیتوانند از رهگذر دخالتهای تخریبی حاکمیت سوریه را تغییر دهند، چراکه این سیاستهای تخریبی برایشان بسیار هزینهبر بوده است. از همین رو تغییر سیاستهای پیشین و نزدیکی دوباره به دمشق را در دستور کار جدید خود قرار دادهاند.
همچنان که سفر اخیر عمر البشیر، رئیسجمهور سودان به دمشق را میتوان مقدمهای برای تغییر نگاه کشورهای عربی به بحران سوریه تلقی کرد. ضمن آنکه یکی از اهداف سفر عمر البشیر، بررسی امکان بازگشت سوریه به اتحادیه عرب بود؛ چراکه سودان اوایل 2019 ریاست شورای اتحادیه عرب را بر عهده خواهد داشت و برای همین از این کشور خواسته شده موضع دمشق را دراینباره جویا شود.
در خصوص تغییر سیاستهای عربستان در سوریه نیز باید به این نکته توجه داشت ازآنجاکه آمریکا به این نتیجه رسیده که با حضور نظامی خود نمیتواند شطرنج سیاسی و میدانی سوریه را به نفع گروهکهای تروریستی تغییر دهد، لذا عربستان سعودی که سیاستهایش تابعی از سیاستهای آمریکا است در این رابطه تغییر نگرش داده و حتی اعلام آمادگی کرده که در بازسازی سوریه مشارکت داشته باشد.
درواقع، تصمیم ناگهانی دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا برای خروج دو هزار تفنگدار دریایی این کشور از سوریه موجب شده است که نهفقط عربستان، بلکه عمده کشورهای عرب حوزه خلیجفارس سیاستهای خود را نسبت به نظام سوریه تغییر دهند.
درواقع کشورهای عربی حوزه خلیجفارس بر این باور هستند که خلأ خروج آمریکا از سوریه بهسرعت توسط ایران پر خواهد شد و عدم ارتباط میان کشورهای عربی و دمشق نیز به این روند کمک خواهد کرد. ازاینرو به نظر میرسد همزمان با خروج آمریکا از سوریه تلاش برخی کشورهای عربی برای بازگشایی سفارتخانههایشان در دمشق دنبالهدار شود. از بعد دیگر، بازگشایی مجدد سفارتخانههای امارات، بحرین و کویت در دمشق را میتوان نشانه شکست سیاستهای آمریکا و کشورهای عربی و پیروزی محور مقاومت ارزیابی کرد.
مسئله دیگری که از سوی برخی تحلیلگران موردتوجه قرار گرفته بحث حضور اقتصادی کشورهای عربی در سوریه است؛ در فضای پس از بحران در سوریه، نیاز اقتصادی مهمترین نیاز این کشور است که این مسئله فرصتهایی را برای کشورهای منطقه ایجاد میکند. بهویژه آنکه سیاست آمریکا نیز مشارکت این کشورها در بازسازی سوریه است و از همین رو میتوان پیشبینی کرد که در روند بازسازی آینده سوریه، عربستان و دیگر کشورهای عربی کمکهای مالی به این کشور ارائه دهند، اما دور از ذهن است که این کشورها مشارکت فعالی در سوریه داشته باشند.
اما موضوع مهمتری که میتواند مسیر بازگشت کشورهای عربی به دمشق را هموار کند نگاه مثبت سوریه به کشورهای عربی و همکاری با این کشورها است. در این رابطه میتوان گفت که سوریه تمایل دارد تا به جایگاه واقعی خود در اتحادیه عرب بهعنوان یک کشور تأثیرگذار عربی بازگردد. اساساً سیاست دولت بشار اسد همواره بر حضور در اتحادیه عرب و همکاری با همه کشورهای عربی استوار بوده است، اما با توجه به اینکه دولت سوریه جزئی از محور مقاومت تلقی میشود، لذا بیشترین افق نگاه دولت سوریه به تقویت محور مقاومت و همکاری با کشورهای ضد اسرائیلی دوخته شده است.
در نهایت طبیعی است که موقعیت محور مقاومت با خروج نیروهای آمریکایی از سوریه تقویت شده است. اکنون ایران، حزبالله و روسیه بهعنوان بازیگران تأثیرگذار بحران سوریه، ابتکار عمل سیاسی و میدانی این کشور را در دست گرفتهاند و میتوانند در تشکیل پازل حاکمیتی آینده سوریه ایفای نقش کنند.
0 Comments