غزه، اوکراین و جایگاه تخریبشده اروپاییها در افکار عمومی
پیش از تحلیل موضوع، ذکر این نکته ضروری است که آمریکا «بازنده اصلی» انتخابات پارلمانی 2021 عراق بود. از ماهها قبل از برگزاری انتخابات نیز، کاخ سفید با استفاده از ابزارهای گوناگون سیاسی، امنیتی و رسانهای به دنبال «تعلیق» یا «تحریم» و در غیر اینصورت، «اثرگذاری در نتیجه انتخابات» بود. اما با تلاش و مقاومت عراقیها و گروههای مختلف سیاسی، انتخابات برگزار شد و فهرست مورد حمایت آمریکا تنها 9 کرسی پارلمان را بهدست آورد! چنانکه بسیاری از چهرههای شاخص که ارتباطات آنها با آمریکا مشهود است، از کسب کرسی پارلمان بازماندند.
در نقطه مقابل، نمایندگان احزاب شیعه طرفدار گفتمان اسلامی و جبهه مقاومت از جمله صدریها «برنده بزرگ» انتخابات بودند. جریانهای شیعی در مجموع توانستند 179 کرسی پارلمان ( معادل 52 درصد) را به خود اختصاص دهند؛ نتیجهای که برای آمریکا پیام خوبی نداشت! آمریکا «زخمخورده» انتخابات پارلمانی 2021 عراق است و از همان زمان، از هر فرصتی برای «انتقام» از جریانهای شیعی حتی خود مقتدی صدر استفاده میکند.
در اینکه مقتدی صدر متعلق به خاندان اصیل، ریشهدار، مجاهد و ضداستکباری صدر است، شکی نیست. خاندان صدر و از جمله شخص مقتدی از «کنشگران منحصربهفرد» تحولات داخلی عراق محسوب میشوند که در مقاطع مختلف برای «منافع ملی» عراق تلاش نموده و در این راه شهدای بزرگی را نیز تقدیم کردهاند.
امروز عراق در شرایطی «بسیار حساس» قرار دارد و «هوشیاری» لازمه عبور از این مرحله خطیر است. انتظار میرود مقتدی صدر دقت نظر کافی داشته باشد که مورد «سوءاستفاده» دشمنان داخلی و خارجی ملت عراق قرار نگیرد. برخی کنشگران منطقهای و بینالمللی و عناصر داخلی مخالف وحدت، ثبات و رفاه ملت عراق درحال برنامهریزی هستند تا از نام مقتدی صدر و تحت پوشش اقدامات طرفداران وی، این کشور را در باتلاقی از «بحرانهای پیچیده و طولانیمدت» فرو ببرند.
وقایع هفتههای اخیر نشان داد، صدر جریانی را رهبری میکند که «نظارت» کافی بر آن نداشته و بهرغم داشتن جمعیت هوادار قابلتوجه، رویکرد واقع بینانه و منطبق بر منافع ملی عراق ندارد. از همینرو، افراد مختلف از عناصر بعثی گرفته تا چپها، ملیگرایان و حتی تکفیریها بهآسانی میتوانند در صفوف این جریان «رخنه» کرده و به نام صدر، مطالبات خود را فریاد زده و بر تشنج اوضاع در عراق بیفزایند.
وزنکشی خیابانی نهتنها راهحل خروج عراق از بنبست سیاسی نیست، بلکه بر نقش و نفوذ سیاسی صدر در آینده سیاسی عراق نیز اثر نامطلوبی خواهد گذاشت. این مسئله باعث افزایش بدبینی مردم به این روحانی شیعه عراقی گردیده و در نتیجه موجب افول جایگاه سیاسی وی میشود.
اولویتبخشی به «منافع ملی» عراق و عمل بر مبنای آن در حوزه تصمیمگیری و نیز در نطق و خطابه و سخنرانی و بیانیهها، موضوع مهمی است که میتواند بخش عمدهای از مشکلات کنونی را حلوفصل کرده و فرصت هرگونه ماجراجویی و تحریک و تشدید شکافهای سیاسی، جناحی و… را از دشمن سلب نماید.
فضای نامساعد سیاسی و میدانی که در هفتههای اخیر در عراق بهوجود آمده است، اگر در نقطهای متوقف و یا کنترل نشود، روند پیشبرد «طرحها و برنامههای آمریکا» در عراق را تسهیل و تسریع خواهد نمود. اگر تا چند سال پیش، آمریکاییها به دنبال شکل دادن به منازعات شیعی – سنی در عراق بودند، امروز دامنزدن به «منازعات شیعی – شیعی» در رأس برنامههای آمریکا و متحدینش قرار دارد.
قطبی شدن جامعه عراق، تهدیدهای ناشی از فعال شدن هستههای خاموش داعش، گسترش میدان بازی آمریکا و سایر بازیگران مخرب منطقهای و همچنین گروههای تروریستی در عراق، گسترش اختلافات درونشیعی، افزایش خطر درگیری نظامی میان نیروهای مسلح وابسته به دو جناح شیعی صدر و چهارچوب هماهنگی و در نتیجه تشدید بنبست سیاسی فعلی، مهمترین پیامدهای منفی ادامه اوضاع کنونی در عراق است که اگر مدیریت و یا کنترل نشود ممکن است این کشور را با دور جدیدی از بحرانهای امنیتی، اجتماعی، اقتصادی و… مواجه کند.
برآیند تحولات اخیر جامعه عراق نشان میدهد بهاستثنای جریان صدر، سایر جریانهای شیعی و حتی غیرشیعی با برخورداری از عقلانیت سیاسی و ثبات رأی و همچنین با تمسک به راهحلهای قانونی و غیرنظامی از جمله گفتگو، آمادگی دارند تا بدون تنشزایی و چالشافزایی برای دفاع از ساختار سیاسی عراق نقش آفرینی کنند.
جریانهای مذکور از جمله چهارچوب هماهنگی که بخش مهم و اثرگذاری از جامعه عراق را در بر میگیرند و در انتخابات اخیر پارلمانی نیز کرسیهای قابلتوجهی را بهدست آوردند، امروز نیز همچون زمان بحران داعش، نگاهشان به مرجعیت شیعی در نجف بوده و از هرگونه اردوکشی خیابانی بیزارند.
فضای سیاسی عراق بهگونهای است که پیشبرد مطلوب امور و تشکیل دولت کارآ مستلزم تعامل، مشارکت و همکاری همه جریانهای سیاسی موثر و دلسوز در عراق است. در پیش گرفتن رادیکالیسم سیاسی، تمامیتخواهی، یکجانبهگرایی و بیتوجهی به مطالبات احزاب و جریانهای دیگر سیاسی در عراق، همیشه نتیجه معکوس داشته است.
0 Comments