جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
سردرگمی اتحادیه اروپا در قبال بالکان غربی
مایدا روگه در تحلیلی که اندیشکده شورای روابط خارجی اروپایی منتشر کرد، نوشت: سرگی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه روز 6 ژوئن نتوانست به بلگراد برود، زیرا مونتهنگرو، مقدونیه شمالی و بلغارستان، چند کشور کوچک در بالکان با اعلام بستن آسمان خود به روی هواپیمای او، از انجام این سفر جلوگیری کردند.
بسته شدن آسمان بالکان به روی لاوروف نشان میدهد که چگونه تحریمها میتواند به نفوذ روسیه آسیب برساند. همچنین نشان میدهد که تاروپود متحدان و نهادهایی که اتحادیه اروپا در 30 سال گذشته در بالکان بافته، هنوز کامل نشده، اما این ساختار نهتنها قوی است، بلکه برای مبارزه ژئوپلیتیکی علیه روسیه نیز ارزشمند است.
سیاستگذاران در اتحادیه اروپا و بالکان چند دهه بود میپرسیدند که اتحادیه چهکاری میتواند برای کشورهای منطقه انجام دهد. درحالیکه پاسخهای ارائهشده هرگز بهطور کامل رضایتبخش نبوده است، اما تلاشهای بسیاری برای ایجاد ثبات و ادغام کردن بخشی از این کشورها در اتحادیه اروپا و ناتو انجام شده است. با توجه به جنگ در اوکراین، اکنون زمان آن فرا رسیده است که بپرسیم بالکان چه کاری میتواند برای اتحادیه اروپا انجام دهد؟
پاسخ این است که به نظر میرسد بیش از آنچه اتحادیه اروپا یا رهبران بالکان غربی فکر میکنند، امکان اقدام هست. پیام بسته شدن حریم هوایی به کرملین این است که متحدانش در بالکان در محاصره کشورهای عضو اتحادیه اروپا و ناتو هستند که علیرغم اندازه کوچکشان، مایلاند و میتوانند در مقابل روسیه بایستند.
به قول هانس مورگنتائو، نظریهپرداز علوم سیاسی آلمانی-آمریکایی، «سیاست پرستیژ» برای هر یک از قدرتهای بزرگ مهم است. کشورهایی که با انزوا یا افول مواجه میشوند، بهویژه جذب نمایش پرستیژ خود میشوند. روسیه حتی قبل از تهاجم به اوکراین، به شیوه خود برای به نمایش گذاشتن جایگاهش بهعنوان قدرت بزرگ و مشخص کردن حوزه نفوذ و قدرتش برای بیرون راندن ناتو و اتحادیه اروپا از مناطق مورد مناقشه استفاده کرده بود.
روسیه در جایی که میسر بود، تضعیف اروپاییها در بالکان غربی و استفاده از این منطقه را برای نشان دادن ناتوانی اتحادیه اروپا در ایجاد ثبات و کنترل کشورهای همسایه خود پیگیری میکرد. این کشور غالباً به دلیل عدم واکنش اتحادیه اروپا، توانست این کار را با موفقیت انجام دهد.
بسته شدن حریم هوایی نهتنها ظرفیت روسیه برای نشان دادن اعتبار خود را تضعیف کرد، بلکه ارزش بالکان غربی را برای اتحادیه اروپا در این برهه حساس ژئوپلیتیکی برجسته کرد.
تکمیل تاروپود امنیتی در بالکان غربی
درحالیکه روسیه در اوکراین درگیر است، اتحادیه اروپا باید بنای ثبات و یکپارچگی در بالکان غربی را که تلاشهای طولانیمدتی برای ایجاد آن داشته است، تقویت کند. انتظار میرود رهبران اتحادیه اروپا بهطور گسترده از نشست شورای اروپا در 23 تا 24 ژوئن برای شفافسازی چشمانداز عضویت کشورهای بالکان غربی و شراکت شرقی در اتحادیه اروپا استفاده کنند. باید دید آیا کشورهای بالکان غربی بخت واقعی برای ادامه مذاکرات خود با اتحادیه اروپا دارند یا خیر.
فرانسویها با نزدیک شدن به پایان دوران ریاست خود در اتحادیه اروپا، در تلاشاند تا به ایده جایگزین رئیسجمهور امانوئل مکرون درباره جامعه سیاسی جان بدهند – مفهومی که به نظر میرسد فقط معدود نفراتی غیر از او، آن را درک میکنند. جمهوری چک، در صف بعدی برای ریاست اتحادیه اروپا، بهطور غیررسمی اشاره کرده است که اوکراین و دیگر کشورهای مشارکت شرقی اولویتهای این کشور هستند و بالکان غربی را بهطور ضمنی به عقب رانده است. بهطورکلی، کشورهای عضو اتحادیه اروپا بر سر اولویت دادن به اوکراین یا کشورهای بالکان غربی – یا هیچکدام – اختلافنظر دارند.
رهبران اروپایی باید از تحقیر لاوروف توسط دو کشور کوچک غیر اتحادیه اروپا در بالکان غربی بیاموزند که نهتنها خطرات، بلکه فرصتهایی نیز در این منطقه وجود دارد. اتحادیه اروپا به دلایل متعددی ازجمله نزدیکی جغرافیایی، برای روابط قوی اقتصادی و فرهنگی و جهتگیری ژئوپلیتیکی اکثر کشورها در این منطقه نسبت به روسیه از مزایای بیشتری در بالکان غربی بهرهمند است.
اگر رهبران اروپایی بخواهند از این مزایا حداکثر استفاده را ببرند، ابتدا باید ایده روشنی از اهداف خود در منطقه داشته باشند. بازگرداندن اعتبار روند توسعه مهم خواهد بود، اما گسترش تنها ابزار – یا حتی ابزار اصلی – برای مقابله با نفوذ روسیه (یا چین) در بالکان غربی نیست. اتحادیه اروپا بهنوعی از سیاست خارجی قوی و دیپلماسی قاطعانه نیاز دارد که تاکنون فقط ایالاتمتحده بهطور مداوم در آن درگیر بوده است.
اتحادیه اروپا باید بر روی بهبود انعطافپذیری نهادهای دموکراتیک محلی تمرکز کند که برای فرآیند توسعه همیشه حیاتی هستند. اتحادیه اروپا با ترکیب گسترش و دیپلماسی قوی میتواند قدرت خود و ضعف روسیه را نشان دهد.
در آستانه نشست ژوئن شورای اروپا، به نظر میرسد کشورهای عضو این وظایف اصلی را در پیچوخم اختلافات سیاسی خود با یکدیگر از یاد بردهاند. لغو سفر لاوروف یک حادثه نسبتاً جزئی است، اما نمادی از فرصتهای عظیمی است که این منطقه در مبارزه با روسیه برای اتحادیه اروپا فراهم میکند.
0 Comments